Συγκλονιστική μαρτυρία του αντιστασιακού αστυνομικού Κυριάκου Αντωνιάδη Α` ΜΕΡΟΣ

by ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

Ο αντιστασιακός αστυνομικός Κυριάκος Αντωνιάδης.

Α΄ΜΕΡΟΣ

«ΕΝ γνώσει του Προεδρικού, έγινα μέλος της ΕΟΚΑ Β΄»

«Εσύ μας επρόδωσες και δόθηκε εντολή να εκτελεσθείς», είπε ο τατάς μου!»

ΓΕΝΝΗΜΕΝΟΣ στη Γιόλου της Πάφου ο Κυριάκος Αντωνιάδης, γράφτηκε αστυνομικός στις 5.2.1964. Μετά από στρατιωτική εκπαίδευση στο ΒΜΗ, η διμοιρία του εστάλη στην Πάφο, όπου και πήρε μέρος στη μεγάλη μάχη του Κτήματος, τον Μάρτη του ’64. Συμμετείχε επίσης στις μάχες της Τηλλυρίας, όπου είχε συγκλονιστικές εμπειρίες. Ήταν μεταξύ εκείνων που κατέλαβαν – εβδομάδες πριν από τις μεγάλες μάχες – το στρατηγικό ύψωμα «Λωρόβουνος», όμως το εγκατέλειψαν μετά από μια ανόητη διαταγή να φύγουν!

ΜΕΤΑ, ο Αντωνιάδης βρέθηκε στη συνοδεία του Τουρκοκύπριου γιατρού Ιχσάν Αλί στην Πάφο και το 1967 μετατέθηκε στη Λευκωσία. Για μεγάλο διάστημα ήταν στο Κέντρο Ελέγχου Μηνυμάτων, όπου και τον βρήκαν σημαντικά γεγονότα, που κράτησαν σε αναταραχή τον τόπο, με οδυνηρές συνέπειες στο εθνικό θέμα.

«Μου έδωσαν διαταγή να βάλω βόμβα στο προεδρικό»

– Κυριάκο, θέλω να πάμε στη περίοδο 1971-74, που είχε κατάληξη στο πραξικόπημα και την εισβολή. Πού ήσουν εσύ το 1971;

– Ήμουν στη συνοδεία του Ιχσάν Αλί και πάλι, ο οποίος είχε μετακομίσει στη Λευκωσία από την Πάφο. Το 1973, ο νουνός μου Χ.Φ. μου είχε κάνει πρόταση να μπω στην ΕΟΚΑ Β΄. Του είπα να το σκεφτώ, ενημέρωσα το Προεδρικό και μου είπαν να προχωρήσω και θα βρίσκονται πίσω μου. Είπα στον «τατά» μου ότι αποδέχομαι και ορκίστηκα στο οίκημα προαστιακού σωματείου της Λευκωσίας.

»ΣΤΗ συνέχεια, μου έδωσαν μια διαταγή να βάλω βόμβα στο Προεδρικό. Τους είπα ότι,

ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ, 15 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974: Ερείπιο κυριολεκτικά ολόκληρο το μεγαρο, μετά την επέλαση των πραξικοπηματιών.

οσάκις πάω στο Προεδρικό, είναι για να πάρω τον Ιχσάν Αλί και μένω έξω, ο μόνος δε χώρος που μπαίνω είναι οι τουαλέτες, αν δε τοποθετήσω εκεί βόμβα θα με δει σίγουρα ο αστυνομικός φρουρός, θα με συλλάβουν, θα με απολύσουν και θα τους είμαι άχρηστός πλέον. Με τον τρόπο αυτό, κατάφερα και τους απέφυγα.

»ΤΟ βράδυ της ημέρας που οι τρεις Μητροπολίτες «καθαίρεσαν» τον Μακάριο, βρεθήκαμε και πάλι στο σπίτι του «τατά» μου, όπου μιλούσαμε για ώρα καθήμενοι σ’ ένα κρεβάτι. Χωρίς να ξέρω ότι από κάτω κρυβόταν καταζητούμενος της ΕΟΚΑ Β΄, ο οποίος ήθελε ν’ ακούσει τι έλεγα, «για να με τεστάρει»!

«»ΣΤΗ συνέχεια, μου ζήτησαν να τους δώσω τις σκοπιές του Προεδρικού. Απευθύνθηκα στο Νίκο Θρασυβούλου, ο οποίος και μου έστειλε έναν φάκελο, τον οποίο και παρέδωσα στην ΕΟΚΑ Β΄, αλλά σ’ αυτόν δεν περιλαμβάνονταν ακριβή στοιχεία. Ήταν απλώς κόλπο παραπλάνησης. Λίγο αργότερα σύλλαβαν τον «τατά» μου, μετά που ειδοποίησα το Προεδρικό ότι ένα βράδυ κατέβαζαν στο σπίτι του όπλα, όταν πήγαμε εκεί απροειδοποίητα με την επίσης αστυνομικό γυναίκα μου Γεωργία, για επίσκεψη.

«Ρε, τούτη κουβέντα εν δική σου!..»

»ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ η ανεύρεση όπλων της ΕΟΚΑ Β΄ στον Άγιο Παύλο Λευκωσίας, η δε εφημερίδα «Μεσημβρινή» και το περιοδικό «Ο κόσμος σήμερα», είχαν γράψει ότι «ο καταδότης των όπλων εις Άγιον Παύλον είναι κάποιος Κυριάκος, ο οποίος έδωσε την πληροφορία εις το Προεδρικό». Επρόκειτο για τα όπλα που είχαν κλαπεί από το στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς στο Τρίκωμο. Συνάδελφος αστυνομικός, βλέποντας τα δημοσιεύματα αυτά, μου είπε «ρε, τούτη κουβέντα εν δική σου». Αρνήθηκα, αλλά στη συνέχεια, όταν κλήθηκα για το ίδιο θέμα από τον Ιχσάν Αλί, του είπα όλη την αλήθεια, πως ήμουν στην ΕΟΚΑ Β΄. Ο γιατρός ενημέρωσε αμέσως τον Μακάριο. Να προσθέσω εδώ, ότι οσάκις γίνονταν επιχειρήσεις της αστυνομίας εναντίον της ΕΟΚΑ Β΄, ο γιατρός μού έλεγε να πηγαίνω και δεν υπήρχε πρόβλημα. Αγαπούσε πολύ τον Μακάριο. Πήγα πράγματι σε πολλές τέτοιες επιχειρήσεις, στη Λεμεσό, την Αμμόχωστο και αλλού. Ήμουν και στην επιχείρηση σύλληψης του Σταύρου Σύρου, ηγετικού στελέχους της ΕΟΚΑ Β΄, στη Λεμεσό στις 5.8.1973.

»ΤΙΣ μέρες εκείνες με είχε καλέσει ο υπεύθυνος του Τμήματος Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων (ΤΑΕ) Πύλης Πάφου, Κύπρος Μουρουζίδης, και μου είπε πως κάποιος ανέφερε στην κατάθεσή του ότι ήμουν στην ΕΟΚΑ Β΄. Του είπα «ναι, είμαι, αλλά κατόπιν οδηγιών του Προεδρικού». Αυτό το επιβεβαίωσε με τηλεφώνημα που έκαμε και ο ίδιος στο Προεδρικό, την ώρα εκείνη στην παρουσία μου.

»ΤΙΣ ίδιες μέρες είχαν γίνει προαγωγές στην Αστυνομία και, ενώ έδωσαν σε γυναίκες χωρίς τα απαραίτητα προσόντα θέσεις, εμένα με έκαμαν με δυσκολία αναπληρωτή λοχία, όχι λοχία. Το ίδιο και τη γυναίκα μου. Διερωτήθηκα γιατί και άρχισα να υποψιάζομαι κάποια πράγματα. Ότι κάτι συνέβαινε.

«Γιατί δεν φροντίζεις να βγεις από το παράθυρο;..»

»ΣΕ 2-3 μέρες ζήτησα άδεια να πάω στις Φυλακές να δω τον «τατά» μου. Πήγα και μόλις τον πλησίασα, με έδειξε με το δάκτυλό του και μου είπε «εσύ μας επρόδωσες και δόθηκαν οδηγίες να εκτελεσθείς!..» Εγώ τότε έφυγα και έσπευσα να ενημερώσω σχετικά τον Μουρουζίδη, αλλά το αίσθημά μου ήταν ότι κινδύνευε η ζωή μου. Ήμουν πολύ στενοχωρημένος. Με κάλεσε ξανά ο Μουρουζίδης και με ρώτησε αν φοβόμουν ότι θα με σκότωναν. «Είμαι μόνος μου χωρίς ασφάλεια και τίποτε», του είπα, «έχω γυναίκα και μωρό, η ΕΟΚΑ Β΄ είναι μια μεγάλη Οργάνωση με δολοφόνους». Η απάντησή του ήταν «βλέπεις ότι όπως πάεις θα κτυπήσεις πάνω στον τοίχο για να σπάσεις τα μούτρα σου, γιατί λοιπόν δεν φροντίζεις να βγεις από το παράθυρο;» Αυτό το μετάφρασα ως εξής: Γιατί να μην πήγαινα και προς την πλευρά της ΕΟΚΑ Β΄, για να τους δίδω πληροφορίες για να γλιτώσω. Εγώ τότε του είπα: «Οι γονείς μου και οι δασκάλοι μου με δίδαξαν να κρατώ πάντα τον ίσιο δρόμο, τη λεωφόρο». Και έφυγα χωρίς να τον χαιρετήσω, κατανοώντας ότι τα πράγματα χειροτέρεψαν για μένα. Κατάλαβα ότι ο Μουρουζίδης έπαιζε κάποιον ρόλο, αλλά σε ποιον μπορούσα να πω κάτι, όταν η δύναμη του Μουρουζίδη κοντά στον Μακάριο ήταν πολύ μεγάλη. Θα με έτρωαν…

»ΟΙ φόβοι μου μεγάλωσαν ακόμα περισσότερο, όταν στα έγγραφα που βρέθηκαν στο σπίτι που συνελήφθη ο Σύρος, ήταν και οι αριθμοί τόσο του ιδιωτικού μου αυτοκινήτου, όσο και του υπηρεσιακού. Στην αξιολόγηση των εγγράφων στο Προεδρικό, μετείχαν η γυναίκα μου και η Αντωνίτσα Δαμιανού. «Κυριάκο», είπα μέσα μου, «θα σε φάσιν!..» Πήρα κάποια μέτρα και αυτό που με έσωσε πιστεύω, ήταν μια διαταγή που βρέθηκε στο αρχείο του Σύρου, που έλεγε «προσέξετε, μην σκοτώσετε γυναίκα». Έτσι, όταν πήγαινα νύχτα σπίτι με τη γυναίκα μου, αυτή με αγκάλιαζε μέχρι να μπούμε στο σπίτι, ή όταν ήμουν μόνος, έτρεχε έξω και έκανε το ίδιο.

Το κρησφύγετο Ανδρέα Πουρή στην Ακαπνού

– Να πάμε προς το πραξικόπημα…

– Μάλιστα. Ήταν Σάββατο 13 Ιουλίου ’74, όταν πήρα την πληροφορία ότι στην Ακαπνού Λεμεσού ήταν το κρησφύγετο του καταζητούμενου Ανδρέα Πουρή, πρώην αστυνομικού, στελέχους της ΕΟΚΑ Β΄. Συμφωνήσαμε μαζί με άλλους αστυνομικούς να πάμε ένα βράδυ στον Ακαπνού και να κάνουμε παρακολούθηση στο βουνό, μαζί με τον πληροφοριοδότη μου. Ενημέρωσα σχετικά τον Μουρουζίδη και η απάντηση που πήρα ήταν «εγώ εν ιξέρω τίποτε!». Πήγαμε στην Ακαπνού, παρακολουθήσαμε όλο το βράδυ και το πρωί της Κυριακής είδαμε κάποιον να βάζει σε συγκεκριμένο χώρο κάτι και μετά να φεύγει. Καταλάβαμε ότι ήταν ο τροφοδότης. Έκαμα σχετική έκθεση προς τον Μουρουζίδη, τη δακτυλογράφησε η γυναίκα μου, που ήταν ιδιαιτέρα του, και την έβαλε στο γραφείο του τη Δευτέρα το πρωί. Ήταν 15 Ιουλίου 1974, λίγο πριν ξεσπάσει το πραξικόπημα.

Έγγραφα της ΕΟΚΑ Β΄

»ΤΗΝ ώρα που άρχισε το πραξικόπημα, ήμουν σε τράπεζα στη Λεωφόρο Μακαρίου, πιο πάνω από το σταθμό της Οδού Λάρνακας, Λυκαβηττού σήμερα. Στρατιώτες άρχισαν να βάλλουν εναντίον του σταθμού και, επειδή δεν μπορούσα να πάρω από απέναντι χώρο το αυτοκίνητό μου, μπήκα σε ταξί που τυχαία περνούσε από τη Λεωφόρο και πήγα στην Πύλη Πάφου. Εκεί πήραμε όπλα και βάλαμε εναντίον άρματος που ήταν απέναντι στη ΣΥΤΑ, αλλά αυτό ανταπέδωσε με το κανόνι του και ένα βλήμα τράνταξε τα γραφεία του ΤΑΕ, ανοίγοντας μεγάλη τρύπα στον τοίχο. Μετά από αυτό ο αστυνομικός διευθυντής παρέδωσε το σταθμό στους πραξικοπηματίες, κι εγώ έτρεξα δίπλα στα γραφεία της Πυροσβεστικής. Εκεί ακριβώς ήρθε και έκατσε δίπλα μου ο υπολοχαγός Ανδρέας Παπαπέτρου, που είχε συλληφθεί στις 11 Ιουλίου με το Λευτέρη Παπαδόπουλο και άλλους στη Λευκωσία. Ήταν κρατούμενος στον ΟΠΕ.

»ΕΠΕΣΤΡΕΨΑ μετά στο σταθμό, οπότε τρεις αστυνομικοί πήραμε ένα αυτοκίνητο και φύγαμε χωρίς να μας πάρουν είδηση. Πήγα σπίτι μου στο Στρόβολο, όπου η 16χρονη αδελφή μου πρόσεχε το γιο μου Άθω, δυόμισι χρονών. Κατέφυγα σε σπίτι γείτονα για να μη με συλλάβουν και την επομένη σχεδίαζα να πάω στην Πάφο, για καλύτερη ασφάλεια. Όμως, με την παρότρυνση μιας κουμέρας μου πήγα και παραδόθηκα αφού, όπως μου είπε, η γυναίκα μου δεν ήξερα πού ήταν, το μικρό παιδί μου ήταν στα χέρια μιας μικρής και δεν έπρεπε να τους αφήσω και να φύγω. Παραδοθήκαμε στο Αρχηγείο Αστυνομίας μαζί με έναν κουμπάρο μου. Εκεί, ένας αστυνομικός, συγγενής του Μουρουζίδη, με πληροφόρησε ότι τη γυναίκα μου τη μετέφερε μαζί με μιαν άλλη αστυνομικό σε σπίτι συγγενούς μου κοντά στο σπίτι Λυσσαρίδη στους Άγιους Ομολογητές. «Κρατούσε», πρόσθεσε, «και τα έγγραφα της ΕΟΚΑ Β΄ που είχαν κατασχεθεί και βρίσκονταν στο ΤΑΕ της Πύλης Πάφου.

«Τα όπλα του Αγίου Παύλου»

»ΚΑΠΟΙΑ στιγμή, πέρασα από το διάδρομο ο «Πρόεδρος» Σαμψών με τη συνοδεία του. Σταμάτησε, με χαιρέτισε, με είδε στενοχωρημένο και μου είπε να μην λυπούμαι γιατί «είναι ζήτημα ωρών να ομαλοποιηθεί η κατάσταση». Ο αστυνομικός που μετακίνησε τη γυναίκα μου, προθυμοποιήθη κετότε να με βοηθήσει για να μου δώσουν άδεια να φύγω. Πηγαίνοντας μαζί προς τα γραφεία του ΓΕΕΦ, στο διάδρομο στέκονταν ένας συνταγματάρχης μαζί με έναν πολίτη. Ο αστυνομικός συνοδός μου χαιρέτισε τον αξιωματικό – είχε το επίθετο Σούλης – και του είπε πως ήθελα να πάω να φέρω τη γυναίκα μου για να παραδοθεί, γιατί φοβάται. Επενέβη τότε ο πολίτης και είπε: «Κύριε Σούλη, ξέρεις ποιος είναι αυτός; Είναι εκείνος με την υπόθεση των όπλων του Αγίου Παύλου». «Ποια όπλα;», του είπα, «εγώ δεν έχω ιδέα». «Ξέρεις πολλά καλά ποια όπλα, ρε κουμπάρε», μου είπε. Τότε ο Σούλης άρχισε να ωρύεται και να με βρίζει με σειρά χαρακτηρισμών. «Σκουλίκι», «προδότη», «μουσκικέ», «είστε όλοι μουσκικοί», «φύγε από μπροστά μου, για να μην σε εκτελέσω!..». Κυριολεκτικά, έφυγε η γη κάτω από τα πόδια μου… Έσκυψα και ξεκίνησα να φύγω, με τον συνάδελφο αστυνομικό πίσω μου.

»ΟΛΗ τη νύχτα, μείναμε πολλοί συλληφθέντες ξάγρυπνοι σε μιαν αίθουσα και το πρωί μάς πήραν στην Πύλη Πάφου και μας έστειλαν στις Κεντρικές Φυλακές. Μας συνόδευε ένας παυθείς αστυνομικός, καταζητούμενος της ΕΟΚΑ Β΄. Πριν φύγουμε για τις Φυλακές, συνάντησα τη γυναίκα μου για λίγο, η οποία και μου είπε πως κατέληξαν στον Άγιο Παύλο, όπου και συνελήφθη μαζί με την προαναφερθείσα συνάδελφό της.

Ποιοι γνώριζαν για τα έγγραφα

»ΤΗ γυναίκα μου ανέκριναν, όπως μου είχε πει, ο υπεύθυνος της Ελληνικής ΚΥΠ στην Κύπρο Βασίλης Βιντζηλαίος και οι αστυνόμοι Ανδρέας Ρήγας και Οδυσσέας Λάμπρου, συμπέθερος του Μακαρίου μετά ο τελευταίος. Την ύβριζαν, την απειλούσαν και ζητούσαν να τους δώσει τα έγγραφα. Δεν ενέδωσε και την έβαλαν υπό κράτηση στο σταθμό. Της είπα τότε πως, αν την πίεζαν περισσότερο, να τους δώσει τα έγγραφα, για να μείνει έξω, για το καλό του παιδιού μας. Έτσι και έγινε. Τους έδωσε τα έγγραφα. Και το ερώτημα είναι, ποιος ήξερε ότι η γυναίκα μου είχε φύγει με τα έγγραφα της ΕΟΚΑ Β΄; Η απάντηση είναι εύκολη: Το ήξεραν ο αστυνομικός που τη μετέφερε και ο Μουρουζίδης που της τα έδωσε.

»ΣΤΙΣ Φυλακές δέχτηκα πολλές ύβρεις και απειλές από Εοκαβητατζήδες. Μέχρι και απειλή για θάνατο. Είμαστε πέντε αστυνομικοί σ’ ένα κελί των δύο μέχρι το Σάββατο 20 Ιουλίου, που έγινε η εισβολή και ήρθαν οι Τούρκοι. Άνοιξαν τότε οι Φυλακές και θυμούμαι ότι στην είσοδο βρήκα το νουνό μου, που με ρώτησε «αν θα πάμε στον πόλεμο». «Εμείς θα πάμε», του απάντησα, «εσείς θα πάτε;» Δεν απάντησε. Από τις Φυλακές, ημίγυμνος και τρεχάτος, πήγα στο σπίτι μου στο Στρόβολο!..»

 ΕΔΩ ΤΟ Β ΜΕΡΟΣ «Σκοτώστε τον Σαμψών με το Τόμσον και να τα ρίψουμεν στους Καλαμαράδες!.. – Απόπειρα δολοφονίας του Αντωνιάδη στο Στρόβολο. – Σαμψών: «Η Ιστορία θα γράψει αν εγώ φταίω ή ο Κληρίδης» – Στέλεχος της ΕΟΚΑ Β΄ κάθε μεσημέρι στο σπίτι Κύπρου Μουρουζίδη. – «Θα με δολοφονούσαν δύο αστυνομικοί!» – Ο αδελφός Σάββας Αντωνιάδης, αγνοούμενος για 33 χρόνια…

ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ