Η ΔΙΑΣΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΔΥΚΑΡΙΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟ 1975

Ο ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΑΚΗ

Τον Αύγουστο του 1975 ο Γλαύκος Κληρίδης είχε ενημερωθεί ότι ο θεωρούμενος ως αγνοούμενος Στέλιος Γρηγοράκης από τα Χανιά της Κρήτης κρυβόταν σε μια σπηλιά στην Κώμα του Γιαλού στην Καρπασία και η ζωή του κινδύνευε ανά πάσα στιγμή. Ο Γρηγοράκης είχε υπηρετήσει στην ΕΛΔΥΚ το 1964-1965 και μετά την ολοκλήρωση της θητείας του παστρεύτηκε στην Αγία Τριάδα Καρπασίας. Από τον γάμο του απόκτησε μια κόρη η οποία το 1975 ήταν δύο χρόνων, η οποία παρέμενε εγκλωβισμένη με την μητέρα της.

Οι αρχικές πληροφορίες είχαν φθάσει στον προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ανθρωπιστικών Θεμάτων Ανδρέα Ματσουκάρη, ο οποίος κατάφερε να διασταυρώσει τις πληροφορίες και παράλληλα να εντοπίσει σε τοπογραφικό χάρτη του Κτηματολογίου το ακριβές σημείο της σπηλιάς – κρησφύγετου.

Το σχέδιο της επιχείρησης για απελευθέρωση του Γρηγοράκη καταρτίστηκε από τον Ματσουκάρη και κρατήθηκε μυστικό αφού υπήρχε ο κίνδυνος οι Τούρκοι να εντοπίσουν πρώτοι τον Γρηγοράκη με άγνωστη την κατάληξη. Η πληροφορία έφθασε στον Ματσουκάρη από τις δύο αδελφότεχνες του Ελληνοκύπριου βοσκού από την Κώμα του Γιαλού, ο οποίος βοηθούσε τον Γρηγοράκη προμηθεύοντας τον τρόφιμα.

Η ΔΙΑΣΩΣΗ

Ο Γλαύκος Κληρίδης χωρίς να διστάσει, επικοινώνησε με τον Ραούφ Ντενκτάς και του ζήτησε την συνδρομή του για τον εντοπισμό και τη διάσωση του αγνοούμενου Στέλιου Γρηγοράκη, χωρίς όμως να του δίνει λεπτομέρειες για την τοποθεσία της σπηλιάς. Το ενιαθέσιο μερσεντές με οδηγό τον «υπασπιστή» του Ντενκτάς ξεκίνησε στις 7 Αυγούστου 1975 για την Καρπασία. Στο πίσω κάθισμα ο Ντενκτάς και ο Κληρίδης και στο μεσαίο κάθισμα ο Ανδρέας Ματσουκάρης και ο προϊστάμενος του Ερυθρού Σταυρού. Καθ΄ οδόν ο Κληρίδης πείραζε τον Ντεκτάς, σύμφωνα με την μαρτυρία του Ματσουκάρη, «Πού βρήκες αυτό το αυτοκίνητό Ραούφ, είναι από αυτά που έχετε κλέψει;», για να πάρει την απάντηση του Τουρκοκύπριου Ηγέτη: «Όχι είναι από αυτά που μας έχετε αφήσει».

Στην Κώμα του Γιαλού ο Ματσουκάρης ζήτησε από τον οδηγό να σταματήσει έξω από το καφενείο στο οποίο υπήρχαν Ελληνοκύπριοι εγκλωβισμένοι και επιβεβαίωσε ότι ακολουθούσαν τον σωστό δρόμο. Σε λίγο έφθασαν κοντά στην σπηλιά και ο Ντενκτάς με συμβουλές του υπασπιστή του παρέμεινε για ασφάλεια καλυμμένος πίσω από ένα δέντρο σε απόσταση 300-400 μέτρων, για το ενδεχόμενο ο Γρηγοράκης να είναι οπλισμένος.

Το στόμιο της σπηλιάς πλησίασε ο Κληρίδης, ο Ματσουκάρης και ο εκπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού. Ο Κληρίδης φώναξε επανειλημμένα στο Γρηγοράκη αναφέροντας του ποιος είναι και ότι ήρθαν να τον παραλάβουν, χωρίς ανταπόκριση. Το ίδιο συνέβηκε και στις εκκλήσεις του Ματσουκάρη. Από την σπηλιά η οποία βρισκόταν σε ύψωμα ο Γρηγοράκης αντιλήφθηκε το σήμα του Ερυθρού Σταυρού που έφερε στα ρούχα του ο εκπρόσωπός του και πείστηκε τελικά να βγει από την σπηλιά. Έβαλε τον σταυρό του που σώθηκε και χαιρέτησε δια χειραψίας τον Γλαύκο Κληρίδη, τον οποίο και ευχαρίστησε για όλα.

«Ο ΦΟΒΗΤΣΙΑΡΗΣ ΝΤΕΝΚΤΑΣ»

Ο Κληρίδης ενθάρρυνε τον Γρηγοράκη να πάει να χαιρετήσει και τον Ντενκτάς, αλλά ήταν διστακτικός. Ο Κληρίδης για να διασκεδάσει τους ενδοιασμούς του Γρηγοράκη, του είπε: «Μην τον φοβάσαι, ο Ντενκτάς είναι φοβητσιάρης πήγε και κρύφτηκε 300 μέτρα μακριά πίσω από το δέντρο για λόγους ασφαλείας. Φοβήθηκε ότι θα ήσουν οπλισμένος και θα τον πυροβολούσες. Πήγαινε και θα σε βλέπω».

Τελικά ο Γρηγοράκης πείσθηκε και πήγε προς το μέρος του Ντενκτάς και τον χαιρέτησε. Ο Ντενκτάς του είπε: «Τι κάνεις ρε περπάντη; Τώρα που θα σε πάρει ο Κληρίδης στον Ελληνοκυπριακό Τομέα θα σου δώσουν τιμές και παράσημα». Ο Γρηγοράκης του είπε ότι, οι τιμές και τα παράσημα γι΄ αυτόν θα είναι να επανενωθεί με την γυναίκα του και την μικρή του κόρη, που παρέμειναν εγκλωβισμένες στην Αγία Τριάδα. Η επανένωση της οικογένειας έγινε τελικά στις 8 Αυγούστου 1975 μια μέρα μετά που ο Γρηγοράκης πέρασε στις ελεύθερες περιοχές στο ίδιο αυτοκίνητο με τον Κληρίδη και τον Ντενκτάς.

Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΤΟΥ

Το 1974, σε ηλικία 29 χρόνων, είχε καταταγεί στην Ε.Φ. ως εθελοντής για να υπερασπιστεί την Κύπρο. Στις 20 Αυγούστου 1974, βρισκόταν με 17 άλλους στρατιώτες σε φυλάκιο στον Άγιο Θέρισσο στην Καρπασία, για επιτήρηση της ακτής, χωρίς να γνωρίζουν ότι οι υπόλοιπες δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς οπισθοχώρησαν. Τουρκικά πλοία τους εντόπισαν και σε επιχείρηση Τούρκων Κομάντος που μεταφέρθηκαν με ελικόπτερα τους συνέλαβαν όλους χωρίς να προβάλουν ουσιαστική αντίσταση. Οι αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο «Αρκάδες».

Ο Γρηγοράκης, τον οποίον οι Τούρκοι εξέλαβαν ως Έλληνα λοχαγό, τον είχαν υποβάλει σε βασανιστήρια για να αποσπάσουν πληροφορίες. Τελικά τον έκλεισαν στο πειθαρχείο του στρατοπέδου το οποίο προηγουμένως ανήκε στην ΕΦ. Ο Γρηγοράκης έμαθε από Τουρκοκύπριο γνωστό του ότι θα γινόντουσαν εκτελέσεις για αντίποινα και αποφάσισε να δραπετεύσει. Τα κατάφερε αφαιρώντας έναν τσίγκο από την οροφή του κρατητηρίου του. Όταν οι Τούρκοι το ανακάλυψαν σήμαναν συναγερμό, ωστόσο ο Γρηγοράκης είχε απομακρυνθεί.

Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΟΥ

Με τη βοήθεια Ελληνοκύπριου βοσκού από την Κώμα του Γιαλού κρύφτηκε σε σπηλιά, στην οποία υπήρχε και κρησφύγετο της ΕΟΚΑ. Εφάρμοσε τους κανόνες επιβίωσης και κατάφερε να παραμείνει ασύλληπτος για έντεκα ολόκληρους μήνες, μέχρι που διασώθηκε από τον Γλαύκο Κληρίδη. Τα βράδια έβγαινε έξω για να πάρει τα τρόφιμα που του έφερνε ο βοσκός ο οποίος τα έκρυβε στην κουφάλα μιας χαρουπιάς. Νερό προμηθευόταν από τη βρύση της εκκλησίας της Κώμας του Γιαλού από όπου γέμιζε ένα μεγάλο παγούρι.

Σε κάποιες περιπτώσεις κινδύνευσε να πέσει πάνω σε στρατιωτικές περιπόλους, ωστόσο τον προστάτευε, όπως μας είπε, η Παναγία και ο Απόστολος Ανδρέας. Στην σπηλιά δημιούργησε πρόχειρο κρεβάτι με άχυρα, όπου περνούσε τις ώρες του έχοντας συντροφιά τα ποντίκια με τα οποία μοιραζόταν το ψωμί του. Σήμερα ο Στέλιος Γρηγοράκης διαμένει με την οικογένεια του στην Λεμεσό. Είχε εργαστεί στα Δημόσια Έργα Λεμεσού από όπου και αφυπηρέτησε.