Στις 19 Ιουλίου 1974 ο προσωπικός απεσταλμένος του Κίσινγκερ Τζόζεφ Σίσκο, πήγε στην Αθήνα, μεταφέροντας στο ελληνικό καθεστώς πρόταση - τελεσίγραφο που του είχε διαβιβάσει ο Ετζεβίτ στο Λονδίνο, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα θα έπρεπε να αποδεχτεί:
Την παρουσία τουρκικού στρατού στην Κύπρο για να εξισορροπηθεί το ισοζύγιο δυνάμεων στο νησί, που διαταράχθηκε με το πραξικόπημα.
Να δημιουργηθεί διάδρομος πρόσβασης του τουρκοκυπριακού θύλακα στα βόρεια της Λευκωσίας προς τη θάλασσα.
Να τεθούν τα λιμάνια υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών.
Να αντικατασταθεί ο Σαμψών και να αποχωρήσουν οι Έλληνες αξιωματικοί. Στην Αθήνα, ο Σίσκο το μόνο που εξασφάλισε ήταν αποδοχή εκ μέρους της Ελλάδας να αποστείλει, τη Δευτέρα 22 Ιουλίου 1974, εκπρόσωπό της στο Λονδίνο για διαβουλεύσεις με τη βρετανική και την τουρκική κυβέρνηση για να ξεπεραστεί η κρίση.
Ο Σίσκο πήγε το βράδυ της 19ης Ιουλίου στην Άγκυρα με άδεια χέρια. Φεύγοντας από την Αθήνα για την τουρκική πρωτεύουσα, ζήτησε από τον Κίσινγκερ πλήρη πολιτική υποστήριξη για να προτείνει ή ακόμη και να εκβιάσει τον Ετζεβίτ να αποδεχτεί να αναλάβει πρόεδρος της Κύπρου ο Κληρίδης, ως τη μοναδική εναλλακτική επιλογή, προκειμένου να αποτραπεί η τουρκική εισβολή. Η λύση Κληρίδη ήταν η επιλογή του Κίσινγκερ από την πρώτη μέρα του πραξικοπήματος. Όμως, όπως είδαμε στις προηγούμενες συνέχειες, ο μάγος της αμερικανικής διπλωματίας δεν ήταν πρόθυμος να την εισηγηθεί, προτού η Τουρκία δημιουργούσε στρατιωτικό τετελεσμένο στην Κύπρο.
Αναχωρώντας από την Αθήνα για την Άγκυρα, το βράδυ της 19ης Ιουλίου 1974, ο Σίσκο απέστειλε τηλεγράφημα στον Κίσινγκερ και του ανέφερε:
"Πιστεύω ότι θα είναι αναγκαίο να προωθήσω την ψεσινή εισήγησή μου, η οποία αφορά συνταγματικές διευθετήσεις (λύση Κληρίδη), για να προσπαθήσω να εξασφαλίσω μια δέσμευση από την κυβέρνηση της Τουρκίας ότι δεν θα επέμβει στρατιωτικά. Τέλος, έχω τη σαφή εντύπωση ότι ανεξαρτήτως του τι θα γίνει σε αυτή την κατάσταση, οι Τούρκοι τη βλέπουν σαν τον ιδανικό χρόνο να επιτύχουν με στρατιωτική επέμβαση ένα μακροχρόνιό τους στόχο, συγκεκριμένα, τη διπλή ένωση". Ο Κίσινγκερ απάντησε στον Σίσκο απορρίπτοντας ολοκληρωτικά την εισήγησή του: "Πρέπει να παραμείνουμε όσο ευέλικτοι γίνεται και να μην προχωρήσουμε με την πρόταση Κληρίδη, μέχρι να κάνουμε τα ενδιαφερόμενα μέρη να αναγνωρίσουν από μόνα τους ότι μια συμβιβαστική λύση εξυπηρετεί τα δικά τους συμφέροντα". Όταν διαδραματίζονταν όλες αυτές οι συγκλονιστικές εξελίξεις, ο Κίσινγκερ βρισκόταν στην εξοχική κατοικία του Νίξον, στο Σαν Κλεμέντ και παρακολουθούσε την κατάσταση. Ο Κίσινγκερ συζήτησε τηλεφωνικώς τις εξελίξεις στην Κύπρο, με τους συνεργάτες του Ρόμπερτ Ίνγκερσολ, ΜακΚλόσκι και Γουέλς Στάμπλερ:
Ίνγκερσολ: Δεν έχουμε ακούσει οτιδήποτε από τον Τζο από την Αθήνα, έτσι δεν ξέρουμε τι συμβαίνει εκεί.
Κίσινγκερ: Έχει φύγει;
Ίνγκερσολ: Πρέπει να έχει φύγει.
Στάμπλερ: Πρέπει να βρίσκεται στην Άγκυρα τώρα.
Κίσινγκερ: Μάλλον θα αναλαμβάνει την κυβέρνηση (γέλιο). Λοιπόν, μπορούμε να τηλεφωνήσουμε στην Άγκυρα και να επιβεβαιώσουμε ότι ο τύπος θα στείλει μια αναφορά;
Ίνγκερσολ: Ναι.
ΜακΚλόσκι: Βέβαια.
Κίσινγκερ: Και αντιλαμβάνεται ότι δεν πρέπει να αναφερθεί στο θέμα Κληρίδη μέχρι που να δώσουμε οδηγίες;
ΜακΚλόσκι: Του είπαμε ότι θα του στείλουμε οδηγίες πάνω σε αυτό από τα δύο του τηλεγραφήματα αυτό το πρωί.
Κίσινγκερ: Να προσεύχεσαι οι άνθρωποι να είναι αρκετά ξεκάθαροι. (γέλιο) Σου λέω θα χυθεί αίμα. Αν το αποκαλύψει [την πρόταση για τον Κληρίδη]. Το τελευταίο πράγμα που θέλω είναι ένα αμερικανικό προσχέδιο πρότασης. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει είναι να βάλει στο κεφάλι των Τούρκων ότι πρέπει να υπάρχει μια εναλλακτική λύση.
Ίνγκερσολ: Σωστά.
Κίσινγκερ: Όταν το κάνει αυτό, πες τους θα υποστηρίξουμε μια εναλλακτική λύση, όπως, για παράδειγμα, ο Κληρίδης ή κάτι άλλο που μπορεί να σκεφτούν. Αλλά μέχρι να τους πείσουμε ότι πρέπει να υπάρχει εναλλακτική λύση, η παρουσίαση από μέρους μας του Κληρίδη, μας καθιστά ενεχόμενους.
Στρατιωτικές κινητοποιήσεις
Το μεσημέρι της 19ης Ιουλίου (γύρω στα μεσάνυχτα ώρα Κύπρου) ο Κίσινγκερ συζήτησε ξανά με τους συνεργάτες του τις εξελίξεις. Η συζήτηση άρχισε με ενημέρωση από τον Κίσινγκερ σχετικά με τις στρατιωτικές κινητοποιήσεις των τουρκικών δυνάμεων. Ύστερα από ένα λογοκριμένο διάλογο μεταξύ Κίσινγκερ και Στάμπλερ, ακολουθεί η εξής συζήτηση:
Ίνγκερσολ: Το σύνολο των κινητοποιήσεών τους μέχρι τώρα φαίνεται να είναι δύο μεραρχίες.
Κίσινγκερ: Τότε το θέμα είναι ότι πρέπει να δώσουμε οδηγίες στον Σίσκο πάνω στο θέμα Κληρίδη. Τώρα θέλω δύο πράγματα για τον Σίσκο - το ένα είναι, θέλω να εξηγήσει στους Τούρκους ότι μια φιλο-Μακαριακή επέμβαση δεν είναι προς το συμφέρον τους. Αλλά, δεύτερον, να κατανοήσουν οι Τούρκοι ότι δεν είμαστε υπέρ της ένωσης κρυφής ή φανερής, έτσι δεν δείχνουμε αναλγησία στις απόψεις τους. Τρίτο, ότι είμαστε πρόθυμοι να εργαστούμε μαζί τους δυναμικά, για να καταφέρουμε μια συνταγματική λύση, που θα προστατεύει την Τουρκική μειονότητα και τα στρατηγικά τους συμφέροντα στο νησί. Επειδή δεν θέλω να νομίζουν ότι πηγαίνουμε εκεί ως φιλο-Έλληνες. Τέταρτο, είμαστε πρόθυμοι να ακούσουμε όποιες ιδέες μπορεί να έχουν. Πέμπτο, μια ιδέα που είχαμε είναι η πιθανότητα διαδοχής του Κληρίδη και αυτό είναι μέχρι που πρέπει να πάμε με τον Κληρίδη. Εάν αυτό τους ενδιαφέρει θα δούμε κατά πόσο μπορούμε να το τραβήξουμε. Καταλαβαίνεις τι εννοώ; Τότε δεν είναι οι ΗΠΑ που προωθούν τις δικές τους ιδέες.
Με μυστικότητα
Η στρατηγική του Κίσινγκερ ήταν να προκύψει η λύση Κληρίδη ως επιλογή των ίδιων των μερών και όχι σαν αμερικανική πρόταση. Δίνοντας οδηγίες για τον τρόπο που θα χειριζόταν ο Σίσκο το θέμα Κληρίδη, ο Κίσινγκερ είπε στους συνεργάτες του:
Κίσινγκερ: Θέλω σε κάθε μήνυμα να αντιλαμβάνεται τη στρατηγική. Θέλω μετά από τη βάση αυτής της στρατηγικής - ο εφιάλτης μου είναι ότι η τάση του είναι να διαδίδει μια λύση ενόψει μιας ασυμφωνίας, στην οποία θα γίνουμε μετά ένα από τα μέρη στη διαφορά και θα έχουμε μετά την κλίκα Κληρίδη, την κλίκα Μακαρίου και την κλίκα Σαμψών και ο Κληρίδης σε αυτό το σημείο δεν θα έχει οποιαδήποτε υποστήριξη.
ΜακΚλόσκι: Κατανοητό. Μπες στο ψητό.
Κίσινγκερ: Εάν μπορούσαμε να πείσουμε τους Τούρκους ότι θα πρέπει να δουλέψουν μαζί μας για μια νέα λύση.
Ίνγκερσολ: Εννοείς μια άλλη λύση;
Κίσινγκερ: Εδώ είμαστε.
ΜακΚλόσκι: Όχι καταλαβαίνω.
Στη συνέχεια ο Κίσινγκερ επέκρινε τους συνεργάτες του για διαρροές στον τύπο, σχετικά με την αμερικανική στρατηγική:
Κίσινγκερ: Εδώ είμαστε. 19 Ιουλίου. Οι τουρκικές ειδήσεις μεταδίδουν αναφορές ειδησεογραφικών πρακτορείων ότι ο Αμερικανός Σίσκο έχει φέρει στην Ελλάδα και στην Τουρκία ένα αμερικανικό σχέδιο για επίλυση της κρίσης στην Κύπρο. Σύμφωνα με το σχέδιο το οποίο αντικαθιστά τον τωρινό επικεφαλής του κυπριακού καθεστώτος με τον πιο μετριοπαθή και σημαντικό πολιτικό ο οποίος θα μπορούσε να είναι ο Κληρίδης. ..... διαβάζει το υπόλοιπο. Λοιπόν κύριοι έχουμε ένα πειθαρχημένο σύνολο για το οποίο μπορούμε να είμαστε περήφανοι... (μάλλον ειρωνεύεται τους συνεργάτες του) Ίνγκερσολ: Κύριε υπουργέ, φοβόμουν ότι θα το βλέπατε αυτό.
Κίσινγκερ: Το χειρότερο που μπορεί να μας τύχει είναι ένα αμερικανικό σχέδιο αυτή τη στιγμή. Δεν είναι στο κάτω-κάτω ότι έχω αποτύχει για πέντε χρόνια. Είναι ότι έχω κατά καιρούς αποδειχθεί σωστός. Τώρα δεν μπορεί αυτό το υπουργείο να εκτελέσει τις οδηγίες μου; Εδώ θέλω να καταλήξω. Το μόνο που μένει τώρα είναι να πει ο Κληρίδης ότι δεν το θέλει.
Ίνγκερσολ: Έχουμε ένα καλό τηλεγράφημα από τον [πρέσβη στη Λευκωσία] Ρότζερ Ντέιβις όπου μιλώντας με τον Κληρίδη καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα με εμάς.
Κίσινγκερ: Ποιος ο Κληρίδης ή ο Ντέιβις;
Ίνγκερσολ: Ο Κληρίδης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Oσα δημοσιεύματα δεν έχουν την υπογραφή μας αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι την δική μας.Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις,, ή απειλές.