Συγκλονιστική μαρτυρία από τη μάχη του «Λωρόβουνου», το 1964

---

Αυγούστου 1964.

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1964: Πάνε τώρα 44 χρόνια, κι όμως σαν να ήταν χθες. Αμούστακο σχεδόν παιδί, κατατάχθηκα στο ΚΕΝ Λάρνακας τον Ιούλιο 1964. Σε λίγες μέρες ήλθαν δύο Ελλαδίτες αξιωματικοί και μας συγκέντρωσαν στο χώρο αναφοράς του στρατοπέδου: Ο ταγματάρχης Γεώργιος Καρούσος και ο λοχαγός Μιλτιάδης Λάσκαρης, οι οποίοι είχαν αναλάβει να στελεχώσουν στην Κύπρο την πρώτη Μοίρα Καταδρομών.

– Όσοι από σας θα επιλέξετε τις Καταδρομές, θέλω να ξέρετε από τώρα, πως κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας σας θα πεινάσετε, θα διψάσετε, θα ταλαιπωρηθείτε, θα χάσετε κάθε επαφή με τους δικούς σας…Θα ξεχάσετε την καλοπέραση και τις εξόδους, αλλά να είστε βέβαιοι πως στο τέλος θα είστε υπερήφανοι λοκατζήδες: Οι λεβέντες της 31ης Μοίρας Καταδρομών! Όσοι ενδιαφέρεστε, να περάσετε τώρα δεξιά…
Αυτά είπε ο ταγματάρχης Καρούσος. Από τις δύο χιλιάδες τόσους νεοσύλλεκτους, βγήκαμε στα δεξιά 350 άτομα.
– Εσείς θα είστε η πρώτη Μοίρα Καταδρομών της Κύπρου, είπε.
Την άλλη μέρα το πρωί, συν ταχθήκαμε ξεχωριστά. Ο Καρούσος μας επανέλαβε τα περί δίψας, πείνας και πρόσθεσε:
– Αν υπάρχει κανείς που μετάνιωσε, να το δηλώσει τώρα, γιατί αύριο θα είναι αργά…

– Με την ελληνική ψυχή μας μωρέ θ’ ανέβουμε, φώναξε δυνατά ο Παπαγεωργίου.
Κι ανασάναμε. Ήταν όμως ο λοχαγός μας αυτός, ο πρώτος νεκρός! Κι ο δεύτερος, ο Μιχαλάκης Κουσουλίδης. Αυτός, που στο στρατόπεδο είχαμε δίπλα – δίπλα τα κρεβάτια μας. Ο διπλανός, ο φίλος. Αυτός που, λίγο πριν ξεκινήσουμε, λες και γνώριζε τι θα συνέβαινε, μας είπε:
– Παιδιά, φέρτε στο μυαλό σας ο καθένας το κορίτσι του, γιατί μπορεί να μην το ξαναδείτε!..
Επαναφέρω στη μνήμη μου, τις κρίσιμες εκείνες στιγμές του θανάσιμου τραυματισμού του στο κεφάλι. Είχα δίπλα τον καλύτερό μου φίλο να ξεψυχάει, κι εγώ να κοιτάζω μια τον εχθρό και μια το «σακουλάκι» του μυαλού του να πάλλεται στο ανοιγμένο του κρανίο!

– Βάστα Μιχάλη, του έλεγα, βάστα να πάρουμε το ύψωμα, και μετά βλέπουμε…Τίποτα δεν μπορούμε να σου κάνουμε μέσα σ’ αυτήν την πύρινη λαίλαπα. Άντεξε ακόμα λίγο Μιχάλη…Ξέχασες που ανηφορίζαμε τις βουνοπλαγιές; Ήσουν λεβέντης και τα στήθια σου φούσκωναν από περηφάνια, γιατί σε λίγο θα είχες τη μοναδική ευκαιρία να υπερασπιστείς τα αγαπημένα χώματα της πατρίδας… Θέλω να είμαι συνεχώς δίπλα σου Μιχάλη, να σε προσέχω. Απέναντι, όμως, είναι ο Τούρκος! Πρέπει να σ’ αφήσω. Με κοιτάζεις με το βλέμμα γυρισμένο προς τα μέσα και θαρρώ πως σε ακούω να με ρωτάς: «Τι γίνεται τώρα; Υπάρχει καμία ελπίδα;»

– Μα τι κάθεσαι και με κοιτάς με ορθάνοικτα μάτια; Μην χάνεις το θάρρος σου Μιχάλη. Πάντα ήσουν μεγάλος. Τι κόλλησες τώρα ρε Μιχάλη και αυτές τις φτερούγες της λευτεριάς και μεγαλώνεις, και μεγαλώνεις…Κατέβα γρήγορα κάτω. Θα σε δει η μάνα σου στο Καϊμακλί και δεν θα ξέρει τι γίνεται. Θα στενοχωριέται η μάνα σου Μιχάλη…Κατέβα γρήγορα κάτω…
Μάταια όμως. Όλα τέλειωσαν!..

Σε βλέπω, σε βλέπω που μεγαλώνεις και ανεβαίνεις…Και στέκομαι τώρα Μιχάλη, 44 χρόνια μετά, εκεί που μόνιμα ύψωσες τη γαλανόλευκη. Σε βλέπω να σέρνεις το χορό της Ρωμιοσύνης, να καθοδηγείς τα βήματά μας…
Σαν τέλειωσαν οι μάχες και είχαμε ακόμα έναν νεκρό, το Γιώργο Απλικιώτη,μαζευτήκαμε – ζωντανοί, νεκροί και τραυματίες – στο ίδιο σημείο. Κι όταν σε λίγο ήλθαν οι τραυματιοφορείς για μεταφορά των νεκρών, ένιωσα μια περηφάνια να γεμίζει τα στήθια μου, που κανείς, αν δεν το ζήσει, δεν είναι σε θέση να το καταλάβει

. Να σηκώνεσαι και να χαιρετάς στρατιωτικά σε στάση προσοχής τους νεκρούς της μονάδας σου!..
Οι μέρες που ακολούθησαν ήταν συγκλονιστικές. Η κατάληψη του Λωρόβουνου, της Αλεύκας, οι τούρκικοι βομβαρδισμοί της Τηλλυρίας, οι τουρκικές αεροπορικές θηριωδίες εναντίον αμάχων. Η αναπάντεχη συνάντηση με μια ομάδα πεζικάριων, που κάτι είχαν φορτωμένο σε έναν γάιδαρο. Κι αυτό το κάτι…έσταζε αίμα!
– Πάτε για σούβλα παιδιά;
– Όχι φίλε, μεταφέρουμε κάποιον νεκρό!..
Κι αυτός ο κάποιος ήταν ο φίλος, ο πρόσκοπος, που προτίμησε την τελευταία στιγμή να υπηρετήσει στο Πεζικό, ίσως, να σκέφτηκε, για καλύτερη τύχη!..
Ήταν μετά η επιστροφή. Η υποδοχή που μας επεφύλαξαν οι κάτοικοι στην Κακοπετριά, τη Γαλάτα,

Από την υποδοχή των ανδρών της 31ης Μοίρας Καταδρομών στην Ευρύχου, μετά τις μάχες της Τηλλυρίας. Οι κάτοικοι παραληρούν, ζητωκραυγάζουν, χειροκροτούν και αποθεώνουν τους λοκατζήδες.

Στην Ευρύχου ήταν απερίγραπτη. Η πρώτη νύκτα όμως; Πού να κλείσω μάτι; Το διπλανό κρεβάτι άδειο! Ο Μιχάλης απών! Τι να έγινε άραγε; Πότε έγινε η κηδεία; Ποιοι τον έκλαψαν; Ποιος μίλησε για το θάρρος του; Ανέφερε κανείς πως δούλευε την ώρα της μάχης το όπλο του; Με πόση ταχύτητα άλλαζε τις γεμιστήρες του Μ1; Ανέφερε κανείς για τα όνειρα του 20χρονου Μιχάλη, που τα άφησε στην κορφή του Λωρόβουνου; Για το κορίτσι του, που είμαι σίγουρος πως θα ήταν στην κηδεία; Κανένας, όμως, από μας δεν ήταν εκεί, να της μιλήσει για τη λεβεντιά του Μιχάλη.

Για τις τελευταίες του στιγμές και να της πει τα τελευταία του λόγια:
– Παιδιά, φέρτε στο μυαλό σας ο καθένας το κορίτσι του, γιατί μπορεί να μην το ξαναδείτε!..
Δεν έμαθα τίποτε. Δεν έμαθα ποτέ τίποτε.

Είκοσι πέντε χρόνια μετά, το 1989: Από αμούστακο παιδί, διευθυντής υποκαταστήματος τράπεζας στην Παλουριώτισσα ο υποφαινόμενος.  Ένας πελάτης αναζητούσε τον υπεύθυνο χορηγήσεων για κάποιο δάνειο. Τον βλέπω και του λέω:
– Παρακαλώ μπορώ να σας βοηθήσω;
– Θέλω τον …τάδε.
– Είναι με άδεια. Έρχεται αύριο. Θέλετε προσωπικά τον ίδιο;
– Για κάποιο δάνειο ήρθα.
– Απουσιάζει. Μπορώ όμως να πάρω τα στοιχεία σας και θα επικοινωνήσει μαζί σας αύριο.
– Εντάξει.
– Όνομα παρακαλώ.
– Ανδρέας Νικολαΐδης.
– Διεύθυνση;
– Μιχαλάκη Κουσουλίδη 5, Δασούπολη.
– Τι;
– Σας είπα: Μιχαλάκη Κουσουλίδη 5…Συμβαίνει τίποτα κύριε;
– Ναι…όχι…δηλαδή…ναι..δηλαδή…όχι…δηλαδή…δεν…όχι αυτή η διεύθυνση…
– Μα ποια διεύθυνση κύριε;
– Η διεύθυνσή σας.
– Και τι έχει η διεύθυνσή μου;
– Να, ξέρετε, σκέφτομαι πως αν εκείνο το καυτό απόγευμα της 7ης Αυγούστου 1964, εκεί στην κορφή του Λωρόβουνου, αν λέω η σφαίρα του Τούρκου πήγαινε λίγα εκατοστά πιο δεξιά, η διεύθυνσή σας κύριε σήμερα θα ήταν Παντελή Παντελίδη 5, Δασούπολη!..

Παντελής Παντελίδης