Ο Μακάριος σχεδίαζε τη δημιουργία άλλου ενός συντάγματος Εφεδρικού Σώματος
Γ. Τομπάζος: Γνωρίζαμε για το Πραξικόπημα»
«ΤΟ 1970 εγίνε ευρύς ανασχηματισμός και εγώ προοριζόμουν για το Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο είχε τότε ο Επαμεινώνδας Κωμοδρόμος. Ο κ. Κωμοδρόμος, όμως, εξέφρασε την επιθυμία του προς τον Αρχιεπίσκοπο να παραμείνει στο Υπουργείο για ακόμα λίγο, για να ολοκληρώσει το έργο του, όπως είπε. Έτσι, διορίστηκα προσωρινά, για ένα περίπου χρόνο, ως προϊστάμενος της Κυπριακής Υπηρεσίας Πληροφοριών. Παρέμεινα μέχρι τον Γενάρη του 1975, γιατί, στο μεταξύ άρχισε η δράση της ΕΟΚΑ Β΄, τον Αύγουστο του 197, και έτσι έμεινα στην ΚΥΠ. Έμεινε και ο Κωμοδρόμος στη θέση του μέχρι το 1972.
ΜΕΤΑ το πραξικόπημα είχα καταζητηθεί από τους πραξικοπηματίες και διέφυγα στην Αγγλία, όπου πήγα μαζί με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Συγκεκριμένα, ο Αρχιεπίσκοπος επικοινώνησε με τον προεδρεύοντα της Δημοκρατίας Γλαύκο Κληρίδη, στον οποίο διεμήνυσε ότι πρέπει να με βοηθήσει να διαφύγω για να γλιτώσω. Ο κ. Κληρίδης, με ενημέρωσε μέσω της γυναίκας μου για την προτροπή του Αρχιεπισκόπου. Μετά από συνεννόηση, βρεθήκαμε στο Ακρωτήρι και φύγαμε από εκεί με ελληνικό αεροσκάφος για την Αθήνα. Από εκεί πήγα στο Λονδίνο στο γραφείο του Αρχιεπισκόπου, όπου ασκούσα τα καθήκοντα μου ως προϊστάμενος της ΚΥΠ. Το Γραφείο του Αρχιεπισκόπου ήταν στο ξενοδοχείο Grosvenor.
ΓΝΩΡΙΖΑΜΕ για το Πραξικόπημα, αλλά δε γνωρίζαμε τη μέρα που θα γινόταν. Όμως, ο Μακάριος έλεγε ότι δεν πίστευε πως θα γινόταν Πραξικόπημα. Δεν μπορούσε να διανοηθεί, όπως έλεγε, ότι θα μπορούσε ποτέ Έλληνας αξιωματικός να του επιτεθεί. Γνώριζε μεν, αλλά δεν πίστευε. Όμως, εγώ είμαι βέβαιος ότι το περίμενε, αλλά έκανε πως δεν το πίστευε, γιατί στην πραγματικότητα φοβόταν. Και γιατί το λεω αυτό; Εδώ θα αποκαλύψω κάτι, που για πρώτη φορά το λέω. Λίγο πριν από το Πραξικόπημα, ο Μακάριος με έστειλε στη Τσεχοσλοβακία και έφερα ένα αεροπλάνο γεμάτο όπλα για ν’ αντιμετωπίσουμε το Πραξικόπημα. Είναι αυτά τα όπλα που βρήκαν μετά οι πραξικοπηματίες, στο υπόγειο της Αρχιεπισκοπής. Από εκείνα τα όπλα δόθηκαν μόνο 250 στο Εφεδρικό Σώμα. Όταν ήλθαν τα όπλα, σε μια εβδομάδα έγινε το Πραξικόπημα. Τα όπλα ήλθαν την Τρίτη 9 Ιουλίου και το Πραξικόπημα έγινε τη Δευτέρα 15 Ιουλίου. Ήταν συνολικά 1000 όπλα. Ο Μακάριος σχεδίαζε τη δημιουργία άλλου ενός συντάγματος Εφεδρικού Σώματος, για ν’ αντιμετωπίσει το πραξικόπημα, το οποίο «εμύριζε».
– Τι εννοείτε «εμύριζε»;
– Να σας πω. Την προ του Πραξικοπήματος περίοδο υπήρξε, όπως είναι γνωστό, έντονη διαφωνία για τον κατάλογο των υποψηφίων δοκίμων αξιωματικών της Εθνικής Φρουράς. Η Χούντα ήθελε να επιβάλλει τους δικούς της και η Κυβέρνηση τους δικούς της. Τότε με κάλεσε ο στρατιωτικός ακόλουθος της αμερικανικής Πρεσβείας και συμφάγαμε στο ξενοδοχείο «Λήδρα Πάλας» και μου είπε ότι πρέπει να βρεθεί μια λύση, «διαφορετικά θα σας κάνουν πραξικόπημα». Μου είπε, μάλιστα, και τη «φαεινή» ιδέα: Γιατί δεν πολιτογραφείτε ως Έλληνες υπήκοους εκείνους οι οποίοι θα γίνουν αξιωματικοί, ούτως ώστε, στην περίπτωση Πραξικοπήματος, να φαίνεται καθαρά ότι είναι εξ ολοκλήρου εκ μέρους της Ελλάδας που γίνεται και όχι από Κύπριους; Τότε κατάλαβα ότι το Πραξικόπημα θα γινόταν στα σίγουρα και είναι γι’ αυτό που πήγα στη Τσεχοσλοβακία.– Γιατί ο Μακάριος βρισκόταν στο Προεδρικό, αφού ήξερε ότι θα γινόταν το πραξικόπημα και δεν έφυγε από την Κύπρο;
– Ο Μακάριος δεν ήθελε αιματοχυσία. Έλεγε ότι δεν πίστευε, αλλά εγώ είμαι σίγουρος ότι το περίμενε. Όμως, συμπεριφερόταν περισσότερο ως Αρχιεπίσκοπος παρά ως Πρόεδρος.
– Η ΚΥΠ γνώριζε το σχέδιο του Πραξικοπήματος;
– Ναι. Επρόκειτο για το σχέδιο «Απόλλων» με ελαφρές παραλλαγές.
– Μήπως επειδή γνώριζε το σχέδιο, γι’ αυτό κατάφερε να διαφύγει ο Μακάριος;
– Μα σας είπα πώς αντιμετώπιζε τα πράγματα. Ο Μακάριος πείσθηκε τελικά να εγκαταλείψει το Προεδρικό από την πίσω πλευρά.
(Συνέντευξη Γεώργιου Τομπάζου, διευθυντή της ΚΥΠ το 1974, στο δημοσιογράφο Κορνήλιο Χατζηκώστα – Περιοδικό «Η Φωνή της Μόρφου», Απρίλης 1999, τεύχος 6.-απόσπασμα.)
14. 8.2014
Ο Μακάριος ήξερε για το πραξικόπημα. Όπως και οι πραξικοπηματίες είχαν εντολές να μην τον σκοτώσουν αλλά να τον αφήσουν να διαφύγει. Το ξέρω γιατί δικός μου άνθρωπος ήταν μέλος της ομάδας που χτύπησε το Μέγαρο τότε.
ΑπάντησηΔιαγραφή