ΔΥΟ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟ ΔΕΚΑΝΕΑ ΤΗΣ ΕΛΔΥΚ ΔΗΜΗΤΡΗ ΛΟΥΡΜΠΑ ΣΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ

1974: Πήρε το πλοίο για Ελλάδα και επέστρεψε για να… γίνει ήρωας αγνοούμενος-«Μανούλα ετοίμασε το μαγιό»

Σκέψου να απολύεσαι από τον στρατό, το πλοίο που σε μεταφέρει στην ιδιαίτερή σου πατρίδα, στους δικούς σου, να αλλάζει ρότα για να καταλήξεις σε μια κόλαση πυρών, κι εσύ να πανηγυρίζεις γιατί θα πολεμήσεις μαζί με τα αδέρφια σου…

……….

Κι όχι μόνο αυτό. Να ξέρεις ότι μάλλον θα χάσεις τη ζωή σου και η μοναδική σου έγνοια να είναι ο καθησυχασμός της μητέρας σου. Να τις γράφεις δυο γράμματα από το χαράκωμα, να ξέρεις ότι οι Τούρκοι ετοιμάζονται ύπουλα να κτυπήσουν με βόμβες Ναπάλμ και εσύ να της στέλνεις το μήνυμα «ΕΤΟΙΜΑΣΕ ΤΟ ΜΑΓΙΟ, ΕΡΧΟΜΑΙ».

Του Φάνη Μακρίδη

Η πιο πάνω περιγραφή είναι για τον αγνοούμενο δεκανέα της ΕΛΔΥΚ, Δημήτρη Λούρμπα, ο οποίος, σύμφωνα με την μαρτυρία του λοχία Διονύση Πλέσσα αρνείτο πεισματικά να υποχωρήσει.

Στις 19 Ιουλίου επιβιβάστηκε κι αυτός στο αρματαγωγό «ΛΕΣΒΟΣ». Και ενώ το πολεμικό σκάφος έβαλε πλώρη για Ελλάδα, στο άκουσμα της είδησης ότι οι Τούρκοι κτύπησαν την Κύπρο, επέστρεψε στη Μεγαλόνησο την επομένη.

Οι δυο επιστολές
Παρ΄ όλα αυτά, ούτε γκρίνιαξε, ούτε αναθεμάτισε. Και κυρίως δεν λιποψύχησε. Η μοναδική του έγνοια να δώσει κουράγιο στη γυναίκα που τον έφερε στη ζωή: «Αν γίνει τίποτε και μάθεις κάτι για τον γιο σου, μη χάσεις το θάρρος σου, μην κλάψεις, μην λυγίσεις ό,τι κι αν συμβεί. Πες μόνο ότι τα έδωσε όλα για εμάς και για την Πατρίδα. Τίποτε περισσότερο. Γιατί ό,τι και αν κάνετε δεν θα βγει τίποτε. Και ποτέ μην ξεχάσεις ότι είσαι η πιο γλυκιά μανούλα του κόσμου».

Θρήνησε για τους συναδέλφους του που χάθηκαν («πολλά παιδιά έμειναν για πάντα εδώ και τα σκέπασε το χώμα της Κύπρου»), δέχθηκε τη μοίρα του («αν πάθω τίποτα… θα μείνω εδώ σ΄ αυτά τα χώματα… μην ξεχνάς ότι είναι πόλεμος») και έβαλε τον εαυτό του σε δεύτερη μοίρα. «Μην κλαις μανούλα μου γλυκιά που λείπω από κοντά σου, χιλιάδες μάνες βρίσκονται στην μοίρα τη δικιά σου» είχε γράψει χαρακτηριστικά.

Πιο κάτω παρουσιάζουμε τις δυο επιστολές που έστειλε στην μάνα του στις 4 και 11 Αυγούστου και αποκαλύφθηκαν στο βιβλίο «Κραυγή απ΄ τα μπουντρούμια» του δημοσιογράφου Αντώνη Μακρίδη. Η πρώτη επιστολή είχε γραφτεί 10 μέρες πριν το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ δεχθεί με τους τόνους  τις βόμβες ναπάλμ από τα τουρκικά αεροπλάνα και καταγραφεί ως ένας από τους 83 Ελλαδίτες αγνοούμενους…

4 Αυγούστου – Γράμμα από το μέτωπο
«Λευκωσία 4 Αυγούστου 1974,
Πολυαγαπημένη μου μανούλα σε φιλώ. Είμαι πάρα πολύ καλά και εύχομαι το αυτό και για σένα. Σήμερα είναι Δευτέρα και είμαι ακόμα μέσα στα χαρακώματα από τις 20 του μηνός Ιουλίου. Τώρα το πότε θα φύγουμε είναι άγνωστον. Πάντως, μέχρι τώρα που σου γράφω το γράμμα αυτό, είμαι πολύ καλά. Γι΄ αυτό μην στενοχωριέσαι καθόλου για μένα, ελπίζω ότι όλα θα πάνε πολύ καλά και γρήγορα θα είμαι κοντά σου. Μάθε ότι στις 19 Ιουλίου ήλθε το καράβι μετά από 12 μήνες που το περιμέναμε μπήκαμε μέσα και ξεκίνησε για την Ελλάδα. Την άλλη μέρα όμως 20 του μηνός μάθαμε ότι οι Τούρκοι κτύπησαν την Κύπρο από τα ράδια. Θέλαμε 5 ώρες να φθάσουμε στην Ρόδο και ξάφνου ακούμε από τα μεγάφωνα του πλοίου «γυρίζουμε στην Πάφο, καλή τύχη» (σ.σ. σύμφωνα με τον ΕΛΔΥΚάριο Δημήτρη Σπανογιάννη οι στρατιώτες απαίτησαν να επιστρέψουν και να πολεμήσουν μαζί με τα αδέρφια τους – στην Πάφο το αρματαγωγό κτύπησε με επιτυχία τον τουρκικό θύλακα) και γυρίσαμε πάλι εδώ. Το μόνο άσχημο είναι δεν θα φύγουμε (σ.σ. για Ελλάδα εννοεί) όσοι είχαμε φύγει την πρώτη φορά. Πολλά παιδιά έμειναν για πάντα εδώ και τα σκέπασε το χώμα της Κύπρου. Έχουμε γίνει όλοι ζωντανοί-νεκροί. 12 ολόκληρους μήνες να μην γίνει τίποτα και όταν φύγαμε γίνανε όλα. Δεν πειράζει όμως ο Θεός είναι  μεγάλος και αφού ζούμε σήμερα μετά από τόσα που έκαναν οι Τουρκαλάδες, ας είναι δοξασμένο τ’ όνομά του. Ας ευχηθούμε ότι δεν θα συμβεί τίποτα άλλο και όλα θα πάνε καλά και γρήγορα θα γυρίσουμε πάλι πίσω.
Τι άλλο να σου γράψω μανούλα δεν ξέρω.. Πάντως είμαι καλά και μην στενοχωριέσαι. Γράψε μου ένα γράμμα τι κάνει ο Γιάννης, ο Κώστας, ο Αντρέας. Τους πήρανε στον στρατό, τους έχουν αφήσει τώρα και εσύ τι κάνεις; Αν τώρα με θυμήθηκε κανένας και ρώτησε για μένα πες του ότι είμαι καλά και έχει χαιρετισμούς πολλούς από μένα. Μην στενοχωριέσαι καθόλου είμαι πολύ καλά. Ίσως σκεφτείς γιατί σου γράφω τώρα και έχεις δίκιο. Από τις 20 του μηνός κοιμόμαστε εδώ και 300 μέτρα απέναντί μας είναι Τούρκοι. Έχουμε φύγει από το στρατόπεδο γιατί το έχουν βομβαρδίσει. Το τηλεγράφημα που έστειλα ήταν πρώμα. Και σήμερα μου δόθηκε λίγο η ευκαιρία και σου γράφω αμέσως. Τώρα πρέπει να βρω κάποιον που θα πάει μέσα να το δώσω να το ρίξει στο κουτί. Μανούλα ξέρω ότι η αλήθεια είναι πολύ πικρή αλλά πρέπει να ξέρεις ότι αν γίνει τίποτα και πάθω τίποτα, δεν πρόκειται να με φέρουν σε σας αλλά θα μείνω εδώ σε αυτά τα χώματα όπως έμειναν και οι άλλοι οι δικοί μας.
Μην ξεχνάς ότι είναι πόλεμος και πόλεμος πολύ άνισος. Αυτοί είναι ύπουλοι και όταν βρουν ευκαιρία κτυπούν τους πάντες και τα πάντα. Έστειλαν ολόκληρα σμήνη από αεροπλάνα και μας κτυπούσαν συνεχώς. Εμείς αμυνόμαστε μόνο με τα όπλα, με το θάρρος και με πίστη στον Θεό. Δεν θέλω να κλάψεις καθόλου αλλά να είσαι περήφανη. Σκέψου πόσες μάνες θρηνούν τα παιδιά τους και ότι δεν θα τα ξαναδούν ποτέ. Και ένας είναι από το Βαρθολομιό βρήκαν μόνο το κεφάλι του. Μην στενοχωριέσαι και ας πιστέψουμε ότι όλα θα πάνε καλά και θα γυρίσω κοντά σου. Μανούλα χαιρετισμούς σε όλους και… Καλή Αντάμωσις».

Η δεύτερη επιστολή – 11/08/1974
«Αγαπημένη μου μανούλα σε φιλώ. Είμαι πολύ καλά και γρήγορα θα είμαι κοντά σας. Μην στενοχωριέσαι καθόλου, όλα θα πάνε πολύ καλά, ο Θεός δεν θα μας αφήσει. Θα μας προστατεύσει και γρήγορα θα γυρίσουμε. Αφού γλυτώσαμε μέχρι σήμερα όλα θα πάνε καλά. Μην στενοχωριέσαι μανούλα μου, εγώ περνώ πολύ χειρότερα κάθε μέρα μέσα στο χαράκωμα, έχουν σπάσει όλα τα νεύρα μου. Τρίχες άσπρες, δεν είχα και τώρα είναι γεμάτο το κεφάλι μου, αλλά κάνω υπομονή και κουράγιο μέχρι το τέλος. Δεν χάνω το θάρρος μου και την πίστη μου και έχω εμπιστοσύνη στο Θεό ότι όλα θα πάνε πολύ καλά. Μην ξεχνάς όμως ότι είναι πόλεμος και ο πόλεμος είναι καταστροφή. Αφού έτυχε να γίνει σε μας θα το υποστούμε ό,τι και αν γίνει, όσο βαθύ και ορμητικό αν είναι το ποτάμι όταν υπάρχει βία και ανάγκη και όταν μας το επιβάλλουν πρέπει να το περάσουμε. Γράφοντας όλα αυτά δεν θέλω να σε κάνω να στενοχωρηθείς μανούλα μου, αλλά δεν μπορώ α σου γράφω και ψέματα όσο πικρή κι αν είναι η αλήθεια. Περνούμε πολύ δύσκολα και είναι θαύμα που ζούμε ακόμη όσοι έχουμε μείνει. Αν, αν λέω γίνει τίποτα τώρα και μάθεις τίποτα για τον μικρό σου γιο μην χάσεις το θάρρος σου, μην κλάψεις, μην λυγίσεις, ό,τι κι αν συμβεί. Πες μόνο ότι τα έδωσε όλα για εμάς και για την πατρίδα. Τίποτα περισσότερο. Γιατί ό,τι κι αν κάνετε δεν θα βγει τίποτα. Και ποτέ μην ξεχάσεις ότι είσαι η πιο γλυκιά μανούλα στον κόσμο αυτό. Μανούλα μου όσο δεν ήξερα που είναι τα αδέλφια μου και τι κάνουν με έτρωγε η αγωνία, τώρα όμως που έμαθα ότι όλοι είστε πολύ καλά δεν με νοιάζει για τίποτα. Όσο για τον Γιάννη μην στενοχωριέσαι, αυτοί δεν θα κάνουν τίποτα. Μόνο επιφυλακή είναι. Και καλύτερα που είναι εκεί γιατί αν ήταν αλλού υπήρχε μια πιθανότης να τον φέρουν και εδώ. Τώρα εκεί είναι καλά και μην στενοχωριέσαι. Μόνο όταν γίνει πόλεμος Ελλαδας – Τουρκίας και αυτό δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ. Εμείς τώρα περιμένουμε να τελειώσουν οι συνομιλίες στην Γενεύη, αν πάνε καλά μέχρι τέλος του μηνός θα είμαι κοντά σου. Αν ναυαγήσουν μόνο ο Θεός ξέρει τι θα γίνει μετά. Πάντως, ελπίζω ότι όλα θα πάνε πολύ καλά και θα είμαι κοντά σου σύντομα. Μην στενοχωριέσαι μανούλα και θα γυρίσω πάλι κοντά σου. Έχω μια προαίσθησις ότι θα πάνε όλα καλά. Πολλούς χαιρετισμούς σε όλους και φιλιά πολλά στον Χρηστάκι και είμαι καλά μανούλα. Μην κλαις μανούλα μου γλυκιά που λείπω από κοντά σου, χιλιάδες μάνες βρίσκονται στην μοίρα τη δικιά σου.

ΜΑΝΟΥΛΑ
ΤΟ ΜΑΓΙΩ ΕΤΟΙΜΑΣΕ
ΕΡΧΟΜΑΙ.
Μανούλα μου με φτάνει που έμαθα σήμερα ότι όλοι είστε καλά και άκουσα τη φωνή σου μετά από τόσο καιρό. Μου έδωσε θάρρος, δύναμις και όλα θα τα αντιμετωπίσω ψύχραιμα και άφοβα. Δεν με νοιάζει τίποτα. Μου φτάνει που όλοι εσείς είστε πολύ καλά. Κλείνω εδώ μανούλα μου κι σας ελπίσουμε ότι γρήγορα θα ανταμώσουμε πάλι. Μην στενοχωριέσαι. Είμαι καλά. Σε φιλώ μανούλα μου γλυκιά και ας έχουμε εμπιστοσύνη στο Θεό. Με άπειρη αγάπη ο γιος σου – Δημήτρης- ΚΑΛΗ ΑΝΤΑΜΩΣΙΣ. Γειά σου μανούλα μου. Σε φιλώ».