Ο π. Αρχηγός ΓΕΣ Νικόλαος Ντούβας φωτίζει για πρώτη φορά την άγνωστη δράση του Βασίλη Μανουρά και του Γιώργου Χρονιάρη στην ιστορική Μάχη του Αεροδρομίου της Λευκωσίας. Για πρώτη φορά μετά 32 χρόνια και έναν ακριβώς μήνα μετά την παράδοση των καθηκόντων του, αποδεσμευμένος πλέον από το στρατιωτικό απόρρητο, ο μέχρι πρότινος Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού Νικόλαος Ντούβας, λύνει τη σιωπή του και ξεδιπλώνει, με αποκλειστική συνέντευξη του στην «ΑΝΩΓΗ», άγνωστες σελίδες της αντίστασης των 300 Καταδρομέων που έφυγαν από το Μάλεμε για να πολεμήσουν τους Τούρκους στην Κύπρο το 1974.
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΧΕΙ ΩΣ ΕΞΗΣ:
Κύριε Ντούβα, περιγράψτε μας τη μέρα εκείνη, πριν από 32 χρόνια που λάβατε την διαταγή να φύγετε για την Κύπρο, από την Α΄ Μοίρα Καταδρομών στα Χανιά, λίγες ώρες μετά την απόβαση των Τούρκων στην Κύπρο, το ΄74.
Ήμουν υπηρεσία και χτυπάει το τηλέφωνο, ως υπασπιστής του διοικητού το σήκωσα, ήταν ο διευθυντής ειδικών δυνάμεων. Μου είπε να επικοινωνήσει μαζί του ο διοικητής μου. Με βάση τα σχέδια η δική μας μονάδα έπρεπε να μοιραστεί στην Κω και την Ρόδο. Έτσι λοιπόν ξεκίνησε μια διαδικασία στις 21 το πρωί…Κείνη την περίοδο ήμουνα διοικητής του λόχου υποστήριξης και διευθυντής του Α΄ Γραφείου, με το βαθμό του υπολοχαγού. Το απόγευμα κατά τις 5 μας φώναξε ο διοικητής μας, ταγματάρχης, Γεώργιος Παπαμελετίου, στο γραφείο του και είπε ότι δεν θα πάμε στα νησιά Ρόδο και Κω, αλλά πρέπει να ετοιμαστούμε το δυνατό συντομότερο, να πάρουμε το μικρότερο δυνατό φόρτο, θυμάμαι χαρακτηριστικά τη φράση «πυρομαχικά και νερό» και θα πηγαίναμε στην Κύπρο. Αρχίσαμε την προετοιμασία στην πλατεία του στρατοπέδου, στο ιστορικό Μάλεμε και γύρω στις 8 με 9 το βράδυ, με πούλμαν και φορτηγά ξεκινήσαμε για το αεροδρόμιο της Σούδας. Θα πρέπει να πω, ότι ίσως η νιότη μας, ίσως το προσκλητήριο της πατρίδας, το δέχτηκαν όλοι με ενθουσιασμό. Κι όταν λέω όλοι εννοώ από τον διοικητή μέχρι το νεότερο φαντάρο. Κανείς δεν λιποψύχησε, κανένας δεν εξέφρασε αμφιβολίες, άρχισε μια πυρετώδης προετοιμασία και φτάσαμε στο αεροδρόμιο της Σούδας. Κατά τις 9 ώρα αρχίσαμε να μπαίνουμε στα αεροπλάνα και ένα – ένα ξεκινούσε, χωρίς να ξέρουμε που πάμε, χωρίς να γίνει ανάλυση πάνω σε χάρτη. Δεν είχαμε στοιχεία όλα έγιναν στο γόνατο. Έτσι λοιπόν νύχτα 21 προς 22 Ιουλίου άρχισαν τα αεροπλάνα να φτάνουν σταδιακά στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας. Δεν θα μιλήσω για την πτήση, γιατί έχουν γραφτεί βιβλία ολόκληρα. Θέλω να πιστεύω και δεν νομίζω ότι άλλοι άνθρωποι έζησαν αυτό το μεγαλείο, δηλαδή μέσα σε αεροσκάφη, που πολύς κόσμος τα είχε ως αναξιόπιστα εμείς με κέφι πηγαίναμε στη μάχη…»
Ποιο ήταν το κλίμα στη διαδρομή από το Mάλεμε στη Σούδα;
«Όπως ξέρετε ήταν περίοδος εφταετίας, η Κρήτη σε συντριπτικό ποσοστό ήταν εναντίον, εν τούτοις εμείς ξεκινήσαμε από την Μοίρα, τραγουδώντας το πότε θα κάνει ξαστεριά και ο κόσμος μέσα στα Χανιά, καθώς διασχίζαμε την πόλη, μας αποχαιρετούσε, λέγοντας μας « στο καλό κοπέλια», «καλό βόλι» . Ήξεραν ότι πάμε σε αποστολή, αλλά δεν γνώριζαν ακριβώς… Όταν φτάσαμε στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, η εκεί φρουρά δεν είχε ειδοποιηθεί από τους δικούς μας, κι αυτό ήταν λάθος, όλα τα αεροπλάνα άρχισαν να βάλλονταν. Αν θυμάμαι καλά ήμασταν στον 7ο ή στον 9ο σχηματισμό».
Ποια είναι η πρώτη μάχη που δίνετε;
«Αναλάβαμε την προστασία του αεροδρομίου». Η δύναμη πυρός των Τούρκων ήταν μεγαλύτερη από τη δική σας; « Όχι. Πιστεύω, ακόμα και σήμερα, ότι παρά τα λάθη που είχαν γίνει, ότι αν τότε εκείνο το πρωί βρισκόταν κάποιος που να μπορούσε να συντονίσει τα πράγματα, η Κύπρος θα γινόταν ο τάφος των Τούρκων και θα γινόταν αιτία, για πενήντα χρόνια να μην ξανασηκώσουν κεφάλι. Αλλά ήταν θέμα ηγεσίας…»
Ποιος ήταν ο κωδικός της επιχείρησης;
« Ο κωδικός της επιχείρησης βγήκε μετά…Τον μάθαμε κατόπιν εορτής. Μετά Χριστόν βγήκαν πολλοί προφήτες. Θυμάμαι όμως, ότι δίπλα από το αεροπλάνο περνούσαν τροχιοδεικτικά πυρά, καθόταν δίπλα μου ένας στρατιώτης ο Νικόλαος Φουντουρουδάκης από την Ασή Γωνιά. Γυρίζει και μου λέει: «κυρ λοχαγέ, σφαίρες βλέπω δίπλα». «Όχι, βρε» του λέω, «όπως μαρσάρει το αεροπλάνο πετάει σπίθες. Φτάσαμε στο αεροδρόμιο προσγειωθήκαμε, χωρίς να ξέρει κανένας. Γνώση της Κύπρου είχαν δυο – τρεις αξιωματικοί που είχαν υπηρετήσει παλαιότερα, όπως ο Βασίλης ο Μανουράς. Φτάσαμε γύρω στις 2 με 3 τα ξημερώματα. Μας πήραν από κει και μας πήγαν σε ένα χώρο, χωρίς να ξέρουμε τι γίνεται. Κουρασμένοι, άυπνοι, λουφάξαμε κάτω από τα δέντρα και περιμέναμε διαταγές. Κατά τις 10 το πρωί, μας φώναξε ο διοικητής, μας είπε που βρισκόμαστε, τι κάνουμε και μας είπε ότι είχε πάει για ενημέρωση στο στρατηγείο. Θυμάμαι χαρακτηριστικά τη φράση του, ότι το προγεφύρωμα των Τούρκων είχε πλάτος γύρω στο ενάμιση χιλιόμετρο κι ένα βάθος γύρω στα 600 μέτρα . Δεν ξέρω πως και γιατί, αλλά τη δική μας τη μονάδα την κρατήσανε για εφεδρεία, δεν την εμπλέξανε, στην πρώτη φάση… Ήμασταν η εφεδρεία του ΓΕΕΦ»..
Σας είχαν κρατήσει για τα δύσκολα;
«Πιθανόν. Κάτι σχεδίαζαν. Το μεσημέρι της 22 Ιουλίου, μας είπε τα μαντάτα στο προσκλητήριο ο διοικητής, ότι έλειπε το προσωπικό από ένα αεροσκάφος, 30 άτομα και επιπλέον ένα αεροσκάφος όπου επικεφαλής ήταν ο συχωρεμένος ο συμμαθητής μου ο Σταύρος ο Μπένος, υπολοχαγός, είχε δεχτεί ένα βλήμα απόφραξης από κάτω. Εκεί μέσα είχαν σκοτωθεί δυο φαντάροι, ο Οικονομάκης και ο Νόμπελης, κι είχε και εννιά τραυματίες οι οποίοι διακομίστηκαν στο νοσοκομείο. Έτσι λοιπόν σε επιφυλακή, σε ετοιμότητα κάναμε έναν έλεγχο του προσωπικού, μιλήσαμε στους στρατιώτες μας, τους ενθαρρύναμε. Στις 23 το πρωί, επειδή είχα τα καθήκοντα διευθυντού Α’ Γραφείου, έλαχε σε μένα ο κλήρος μαζί με τον ιατρό της μονάδας τον Κοσκινά και τον λοχαγό τον Κυριάκου, να πάμε να κάνουμε αναγνώριση νεκρών. Είχα αυτή την ατυχή αποστολή να πάω να αναγνωρίσω τους νεκρούς. Όταν φτάσαμε στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, μιλάμε ένας λόφος από κομμάτια του αεροπλάνου και καμένα πτώματα δεξιά αριστερά, όπως τα αρνιά το Πάσχα, πλην τριών που αναγνωρίζονταν. Τους είχαν βρει οι Κύπριοι και τους είχαν βάλει κάτω από ένα Πεύκο. Τους θυμάμαι σαν τώρα, ήταν ο Τσαλκεράνης, ο Χριστόπουλος και ο Χατζόπουλος. Πήγαμε και τους κάναμε αναγνώριση. Πάνω σε ένα χαρτόνι έγραψα τα ονόματα τους. Αφού τελείωσα το μακάβριο έργο της αναγνώρισης των νεκρών, γύρισα στην έδρα που είχαμε μεταφερθεί. Όταν φτάσαμε είχε φύγει η μονάδα…
Προς τα που είχε κατευθυνθεί;
« Μας είπε ο διοικητής ότι το μεγαλύτερο κομμάτι της Μοίρας, με επικεφαλής τον ταγματάρχη Μανουρά ξεκίνησαν να πάνε να πιάσουν το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, γιατί απειλείτο. Mαζί τους και ο λοκατζής Γεώργιος Χρονιάρης. Οι μόνοι που είχαμε μείνει πίσω ήμουν εγώ, ο υποδιοικητής της μονάδας ο Κυριάκου, ο διοικητής και δυο – τρεις στρατιώτες. Όταν ξεκινήσαμε για το αεροδρόμιο, φτάνοντας στη Σχολή Γρηγορίου, κοντά στο αεροδρόμιο, δεχτήκαμε καταιγισμό πυρών. Μας βαράγανε, οι Τούρκοι δεν πρέπει να ήταν πάνω από 100 μέτρα . Μιλάμε πάρα πολύ κοντά… Από άγνοια της περιοχής – άλλοι την ξέρανε – πέσαμε στο ρυάκι του δρόμου, γέμισα το όπλο μου και άρχισα να ρίχνω μόνος μου απέναντι και να βαδίζω με κατεύθυνση προς το αεροδρόμιο. Οι άλλοι που ήξεραν την περιοχή μας φώναξαν – αν θυμάμαι καλά πρέπει να ήταν ο λοχαγός ο Κυριάκου – μου λέει «γύρνα πίσω μην πας προς τα κεί». Μέχρι να γυρίσω πίσω, από μέσα από το αεροδρόμιο αντελήφθησαν τι γινόταν, βγήκε ένα τμήμα, μέσα σε αυτό και ο Χρονιάρης, για να έρθει να μας προστατεύσει. Βγήκε ταυτόχρονα ένα άρμα, εκτελώντας πυρά κατάφεραν να μας απεγκλωβίσουν. Έτσι λοιπόν κρατήσαμε το αεροδρόμιο της Λευκωσίας. Όλη μέρα κρατάγαμε το αεροδρόμιο και ανταλλάσσαμε πυρά με τους Τούρκους. Πρέπει τα δικά μας παιδιά να καθαρίσανε πάρα πολλούς, ίσως κι αυτοί (οι Τούρκοι) δεν ξέρανε πόσοι ακριβώς ήμασταν εκεί, αλλιώς το αεροδρόμιο θα το είχαν πάρει».
«Να εύχεσαι η πατρίδα να γεννάει άντρες σαν τον Γιώργη το Χρονιάρη…»
Στρατηγέ, θέλω να σταθούμε στον άλλο Ανωγειανό, τον Γιώργη τον Χρονιάρη. Θέλω να μου τον περιγράψετε αυτό τον άνθρωπο, ως λοκατζή και ως πολεμιστή στην Κύπρο.
«Εγώ θα σου πω καταρχήν ότι ο Γιώργης ο Χρονιάρης ήταν ένα παιδί που ζούσε αυτό που έκανε. Ήταν ένα αγνό χωριατόπαιδο, είχε το προνόμιο να κατάγεται από το ίδιο χωριό με το Μανουρά και έπρεπε να αποδεικνύει ανά πάσα στιγμή ότι είναι ο καλύτερος. Μάλιστα επειδή ήταν έτσι άνθρωπος ζωντανός, προσπαθούσε σε όλες του τις πράξεις που αφορούσαν το στρατό να αποδείξει ότι δεν ήταν τυχαίος καταδρομέας. Ξέρεις, επειδή εγώ ζήσει όλη μου τη ζωή με τους καταδρομείς έχουν μια δική τους ψυχοσύνθεση.
Μια ψυχοσύνθεση που δεν μπορεί να καταλάβει ο υπόλοιπος στρατός ακόμα και μεγάλοι αξιωματικοί. Ο Γιώργης ο Χρονιάρης ήταν ένα φιλότιμο παιδί, πειθαρχημένος στρατιώτης, λεβέντης. Είχε το χάρισμα, αυτή την αγνότητα να τη βγάζει προς τα έξω. Δεν ήταν κρυψίνος. Χαιρόταν να κάνει τη δουλειά του. Επειδή, εγώ τον είχα και στην προκεχωρημένη εκπαίδευση νεοσυλλέκτων, εκεί που είναι μια δοκιμασία που δεν μένουν όλοι, όσοι αντέξουν μένουν εκεί, αυτός ανταποκρίθηκε απόλυτα. Στη ΜΑΧΗ του αεροδρομίου της Λευκωσίας υπήρξε από τους πρωταγωνιστές…Ότι και να πω τώρα δύσκολα θα με καταλάβεις, πως είναι δυνατόν αυτά τα αγνά χωριατόπαιδα να γίνουν ήρωες»…
Ο καταδρομέας Χρονιάρης είχε και δράση στην Κύπρο, που δεν είναι γνωστή…
«Είναι δύσκολη ερώτηση και θα σας απαντήσω γιατί. Στην περίοδο που ήμασταν κάτω, ιδιαίτερα μεταξύ της πρώτης και δεύτερης φάσης του Κυπριακού, πολλοί και χωρίς να διατυμπανίζεται έπαιρναν διάφορες αποστολές, μικρές ομάδες. Δεν το αποκλείω αλλά δεν μπορώ να το επιβεβαιώσω, ότι ενδεχομένως μια τέτοια αποστολή να πήρε και ο Γ. Χρονιάρης. Αυτά δεν θα…μαθευτούν ποτέ, γιατί οι καταδρομείς μιλάνε με τις πράξεις. Ας το αφήσουμε να πλανάται, γιατί δεν χρειάζεται να τα λέμε όλα…Όμως, ως συγχωριανός σου και ως συγγενής σου, να΄ σαι περήφανος γι΄ αυτόν, να΄ σαι περήφανος! Και να εύχεσαι η πατρίδα σου να γεννάει άντρες σαν τον Γιώργη τον Χρονιάρη, αυτό τα λέει όλα…»
Όλοι Στρατηγέ και οι 300 ήταν ήρωες…
« Κανένας δεν εξαιρείται. Είχαμε δέσει σαν μονάδα, ήμασταν μια οικογένεια. Ακόμα συναντιόμαστε και αγκαλιάζουμε ο ένας τον άλλο. Θα έπρεπε η Α΄ Μοίρα Καταδρομών να αποτελέσει υπόδειγμα. Μη ξεχνάς αγαπητέ Γιάννη, ότι ήταν το μοναδικό τμήμα που πήγε από την Ελλάδα στην Κύπρο. Κανένας άλλος δεν πήγε και η ιστορία αυτής της μονάδας θάφτηκε. Ξέρεις γιατί θάφτηκε; Μέσα στη δίνη των γεγονότων ξεχάστηκε, γιατί δεν ήθελαν να εμφανίσουν ότι υπήρχαν και τμήματα οργανωμένου στρατού».
«Δεν μπορώ να φανταστώ Ειδικές Δυνάμεις χωρίς Ανωγειανούς…»
Στρατηγέ μου έχετε πει ότι οι Aνωγειανοί καθόρισαν τη φιλοσοφία σας ως ανώτερος αξιωματικός και στην συνέχεια ως αρχηγός του ΓΕΣ. Τι ήταν αυτό που διακρίνατε στους Ανωγειανούς και σας επηρέασαν τόσο.
« Κοίταξε, άμα θα πω για τους Ανωγειανούς θα παρεξηγηθούν οι Λειβαδιώτες, γιατί κάποτε τσακώνονταν μεταξύ τους για τον αν θα έπρεπε να βγω…Δήμαρχος στα…Ανώγεια ή τα Λιβάδεια. Πέρα από το χιούμορ, ίσως να ταιριάζουν στο χαρακτήρα μου, επειδή είμαι από τη φύση μου αυθόρμητος. Εκείνο που διέκρινα στους πατριώτες σου είναι ότι έχουν λεβεντιά ψυχής, έχουν θέληση, είναι γεννημένοι για τα δύσκολα, αρκεί να βρεις το κουμπί τους. Και το κουμπί είναι απλό, να τους σέβεσαι, όχι να τους χαρίζεις, να τους σέβεσαι, μην τους προσβάλεις. Έλεγαν πολλοί είναι δύσκολο να διοικήσεις τους Ανωγειανούς. Oι πιο εύκολοι στρατιώτες που διοίκησα ήταν οι Ανωγειανοί και γι΄ αυτό και τους αγαπώ ιδιαίτερα. Θα κάνω εδώ μια παρένθεση και θα σου πω το εξής: Όταν ανέλαβα αρχηγός στις 11 Μαΐου, άσχετα αν μετά το αποδώσαμε στην πολιτική ηγεσία, δική μου απόφαση ήταν και το λέω σήμερα για πρώτη φορά, τη Μοίρα στο Μάλεμε την άνοιξε ο Ντούβας με το έτσι θέλω. Και την άνοιξα γιατί δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα υπήρχαν καταδρομές στην Ελλάδα, χωρίς Ανωγειανούς και Σφακιανούς».
Είναι συγκινητικό αυτό που λέτε…
« Είναι μια πραγματικότητα. Όπως ξέρεις αποστρατεύθηκα στις 28 Φεβρουαρίου, από τις 29 Μαρτίου και μετά μπορούσα να μιλήσω ελεύθερα, μέχρι τις 28 Μαρτίου υπαγόμουν στον στρατιωτικό ποινικό κώδικα. Τώρα δεν υπάγομαι σε κανένα κώδικα, υπάγομαι μόνο στον κώδικα τιμής που πήρα από τους γονείς, γι΄ αυτό και σου μιλάω ελεύθερα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Oσα δημοσιεύματα δεν έχουν την υπογραφή μας αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι την δική μας.Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις,, ή απειλές.