Τι προνοούσε άγνωστο «συμπλήρωμα» των Συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου του 1959, που υπόγραψε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος.
ΤΟ 1960, και στα πλαίσια την συζητήσεων που διεξάγονταν – πρώτα στο Λονδίνο και μετά στη Λευκωσία – για την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, γίνονταν και οι συνομιλίες για την έκταση και το καθεστώς των βρετανικών Βάσεων στην Κύπρο. Με πολλά παρασκήνια, προτάσεις, διαφωνίες, καθυστερήσεις, αλλά και υποκρισία.
ΠΡΟΤΟΥ, όμως, πάμε στις λεπτομέρειες των συζητήσεων και στην υπογραφή της συμφωνίας, να αναφερθούμε σε κάτι σημαντικό, το οποίο από πριν καθόριζε όπως εφτά χωριά της Κύπρου θα περιλαμβάνονταν στα όρια των Βάσεων. Επρόκειτο για μυστικό «συμπλήρωμα» των Συμφωνιών για την Κύπρο, που υπογράφτηκαν στο Λονδίνο στις 19 Φεβρουαρίου 1959, άγνωστο στους πολλούς. Ιδού τι έλεγε:
«Εξαιρέσει δύο περιοχών εις α) Ακρωτήρι-Επισκοπή-Παραμάλι και β) Δεκέλεια-Πέργαμος-Άγιος Νικόλαος-Ξυλοφάγου, αι οποίαι θα διατηρηθούν υπό την πλήρη αγγλικήν κυριαρχίαν, η αγγλική Κυβέρνησις δέχεται να μεταβιβάση την κυριαρχίαν της νίσου Κύπρου εις την Δημοκρατίαν της νήσου , υπό τους ακόλουθους όρους».
ΟΙ ΟΡΟΙ αυτοί ήταν όλοι προς όφελος της Αγγλίας, μεταξύ των οποίων η ελεύθερη χρήση των στρατιωτικών της εγκαταστάσεων
Το ραντάρ των Άγγλων στον Όλυμπο «βλέπει» μέχρι και την Ιαπωνία!
σε…42 άλλα μέρη της Κύπρου και η ελεύθερη χρήση του οδικού δικτύου, του λιμανιού της Αμμοχώστου και του αεροδρομίου Λευκωσίας! Με βάση τη συμφωνία αυτή, τα προβλήματα στα πιο πάνω χωριά διατηρούνται μέχρι σήμερα, αλλά πάντα προσκρούουν στο «κυρίαρχο» των Βάσεων και στην «καλή θέληση» των Άγγλων.
Αποκαλύψεις Θεμιστοκλή Δέρβη
ΠΟΛΥ παραστατικά για το θέμα των Βάσεων, είναι τα όσα συμπεριέλαβε σε άρθρο του ο πολιτευτής, δήμαρχος Λευκωσίας δρ Θεμιστοκλής Δέρβης, ο οποίος παρακολούθησε από πολύ κοντά τα όσα διαδραματίστηκαν στο Λονδίνο πριν από την υπογραφή των Συμφωνιών για την Κύπρο, το 1959:
«Ούτε ο κ. Καραμανλής, ούτε ο Αρχιεπίσκοπος μας εξεμυστηρεύθησαν το γεγονός, ότι απεδέχθησαν τον αγγλικόν όρον αι Βάσεις να αποτελούν αγγλικήν κυριαρχίαν, δηλαδή να έχωμεν κράτος εν κράτει. Πάντες ευρισκόμεθα υπό την απατηλήν εντύπωσιν ότι η Αγγλία θα εδικαιούτο να έχει Βάσεις, όπως έχει π.χ. εις την Λιβύην, για τις οποίες πληρώνει μίσθωμα τεσσάρων εκατομμυρίων λιρών ετησίως, ή όπως έχουν Βάσεις οι Αμερικανοί εις την Αγγλίαν, την Γαλλίαν, την Γερμανίαν και σ’ αυτήν ακόμη την Τουρκίαν, χωρίς οι Αμερικανοί να έχουν οιονδήποτε δικαίωμα κυριαρχίας.
»Ιδού ο λόγος, δια τον οποίον ο θρυλικός Διγενής – όπως μου έλεγεν εις Αθήνας – εις το σοβαρόν τούτο ζήτημα δεν κατετοπίσθη, πνέων τα μένεα εναντίον του Προξένου της Ελλάδος (στην Κύπρο το 1958-59) κ. Αριστοτέλη Φρυδά. Γνωρίζων ο Φρυδάς πού ευρίσκετο ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ, θα ηδύνατο να τον κατατοπίση, δια να στείλη και τους αντιπροσώπους του εις το Λονδίνον, επί ενός τοιαύτης σοβαρότητος ζητήματος. Αλλ’ ο κ. Φρυδάς υπήρξεν πιστός υπηρέτης του αυθέντη του κ. Καραμανλή και, όπως επληροφορήθημεν προ τινων ημερών εμπιστευτικώς εξ Αθηνών, κατά την υπογραφείσαν συμμαχίαν Ελλάδος. Κύπρου και Τουρκίας, ο αποσταλείς νεαρός Ταλεϋράνδος του Αρχιεπισκόπου, έφαγε το «πιττούδι» χωρίς να το καταλάβη, δια να δικαιούνται και οι Τούρκοι να έχουν, πλην του στρατού, και στρατιωτικήν βάσιν εν Κύπρω. Ιδού τα χάλια μας.
»Όσον αφορά την γραπτήν υπόσχεσιν του Αρχιεπισκόπου εις το πρωτόκολλον Μακαρίου-Διγενή εις την Ρόδον, ότι δεν θα εδέχετο επ’ ουδενί λόγω να δοθή ούτε και εν μέτρον πέραν των 36 τετραγωνικών μιλίων, τελευταίως εκατεβάσαμεν τα βρακιά μας εις τα 50, δια να μη χαλάσωμεν το χατήρι του Κιουτσούκ, και έπειτα, «πιτταρίζοντες» την ράχην του Έιμερι, επηδήσαμεν εις τα 80 τ. μίλια (Γετ αμπάουντ έιτι μάιλς ντίαρ Έιμερι). Για να επακολουθήση και δεύτερον «πιττάρισμα» με το: «τι λες αγαπητέ Έιμερι, να συμφωνήσωμεν εις τα 100;»
»Εν τω μεταξύ, όμως, ο Κιουτσούκ έκαμε τη δουλίτσα του και απέσπασε την υπόσχεσιν, ότι ο ελληνικός πληθυσμός θα πληρώνη τα 18% της Παιδείας του εκ του γενικού Προϋπολογισμού.Και να ίδωμεν τι τέξεται η επιούσα…
»Όσοι, λοιπόν, ζοπποκέφαλοι δεν κατανοούν πού βαδίζωμεν με το κράτος αυτό της οργής του Θεού, τους αξίζει να λεχθή το αμίμητον εκείνο, το οποίον, εις μίαν εκκλησιαστικήν περιοδείαν του, είπεν ο μέγας Μελέτιος Μεταξάκης : «Να σας ονομάσω κτήνη; Θα μειώσω την αξίαν των ζώων!..» ( Άρθρο «Δεύτε ηλίθιοι σπεύσατε»-«Εθνική», 20 Μαρτίου 1960).
«Διγενής: «Τίποτε πέραν των 36 τ.μιλίων»
ΟΙ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ για τις Βάσεις άρχισαν νωρίς το 1960 με αρχική θέση του Προέδρου Μακαρίου για την έκταση των Βάσεων τα 36 τετραγωνικά μίλια. Κι αυτό, με βάση τη συμφωνία του με τον Αρχηγό της ΕΟΚΑ στρατηγό Γεώργιο Γρίβα Διγενή, τον Οκτώβρη του 1959 στη Ρόδο. Η θέση αυτή του Διγενή επαναλήφθηκε με εμφαντικό τρόπο και σε δήλωσή του προς την εφημερίδα «Φιλελεύθερος», που δημοσιεύτηκε στις 6 Απριλίου 1960. Ανέφερε συγκεκριμένα ο στρατηγός:
- «Δεν πρέπει να εκχωρηθή εις την Βρετανίαν ούτε ήμισυ χιλιόμετρον πέραν των 36 τετραγωνικών μιλίων. Οιαδήποτε άλλη λύσις, δεν θα με εύρη σύμφωνον».
ΘΕΣΗ των Άγγλων από την αρχή, ήταν όπως οι Βάσεις εκτείνονται σε 120 τ. μίλια. Ήταν πολύ μεγάλο δηλαδή το χάσμα των θέσεων κυπριακής και αγγλικής πλευράς και δημιουργούσε συνεχώς συζητήσεις επί συζητήσεων και εντάσεις. Σε μια περίπτωση, μάλιστα, οι συνομιλίες διακόπηκαν για 47 ημέρες. Σε κάποιο στάδιο, ο δρ Κιουτσούκ, αντιπρόεδρος της Κ. Δημοκρατίας, υπέβαλε πρόταση για έκταση των Βάσεων 80 τ. μιλίων. Την πρόταση αυτή υιοθέτησε και ο Μακάριος, όμως οι Βρετανοί εισηγούνταν 105. Τελικά, και μετά από παρασκηνιακές παρεμβάσεις από την Κυβέρνηση Καραμανλή στην Ελλάδα και άλλες πλευρές, οι Άγγλοι δέχτηκαν τα 99 τ. μίλια, αλλά με οικονομικά ανταλλάγματα
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ: Η Βρετανία υποσχέθηκε την παραχώρηση βοήθειας στην Κύπρο 14.340.000 λιρών κατά την πρώτη πενταετία με δόσεις. Τελικά, έδωσε μόνο πέντε εκατομμύρια τα πρώτα τέσσερα χρόνια, ενώ τα υπόλοιπα…αγνοούνται μέχρι σήμερα αφού, μετά την τουρκική ανταρσία του 1963-64, η Αγγλία αρνείτο την όποια οικονομική βοήθεια ισχυριζόμενη ότι δεν υπήρχαν εγγυήσεις ότι θα επωφελούνταν και οι δύο κοινότητες!
- Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ για τις Βάσεις υπογράφτηκε στη Λευκωσία την 1η Ιουλίου 1960 από τον Πρόεδρο και τον Αντιπρόεδρο, Μακάριο και Κιουτσούκ, από πλευράς Κύπρου, και τον υφυπουργό Αποικιών Έιμερι, από αγγλικής πλευράς.
Η εξέλιξη των Βάσεων από το 1960
ΟΙ ΒΑΣΕΙΣ Ακρωτηρίου και Δεκέλειας καλύπτουν περίπου το 3% της έκτασης της Κύπρου. Συνολικά 254 τετρ. χιλιόμετρα από τα οποία τα 123 είναι στο Ακρωτήρι, και τα 131 στη Δεκέλεια. Τα 60% της γης των Βάσεων είναι ιδιωτική ιδιοκτησία από Βρετανούς και Κύπριους πολίτες, ενώ το υπόλοιπο 40% ανήκει στο Βρετανικό Υπουργείο Άμυνας, και θεωρείται γη του «βρετανικού στέμματος»!
Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ εισβολή του 1974 δεν επηρέασε στρατιωτικά τις Βάσεις, παρόλο που η Βρετανία ήταν μια από τις τρεις εγγυήτριες
Και 114 πρόσφυγες από τη Συρία κατέφυγαν στη Βάση της Δεκέλειας, τον Δεκέμβρη του 2015.
δυνάμεις τη Κ.Δ. Οι Άγγλοι, όμως, έδειξαν τις προτιμήσεις τους, παρεμβάλλοντας εμπόδια στη διακίνηση στρατιωτικών δυνάμεων Ελληνοκυπρίων που ήθελαν να περάσουν από τις Βάσεις, ενώ αντίθετα, δέχονταν και παρείχαν ανθρωπιστική βοήθεια σε χιλιάδες Τουρκοκύπριους, οι οποίοι και προωθήθηκαν στη συνέχεια στις κατεχόμενες περιοχές.
ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ του 2001, 2001οι Άγγλοι αγνόησαν παντελώς τις αντιδράσεις των ε/κ στην εγκατάσταση κεραιών στις Βάσεις, ως μέρος της αναβάθμισης των βρετανικών στρατιωτικών επικοινωνιακών κόμβων διεθνώς. Με βάση γνωματεύσεις ειδικών, οι κεραίες θα έθεταν σε κίνδυνο τις ζωές των κατοίκων και θα είχαν αρνητικό αντίκτυπο στους βιότοπους. Αν άκουσε κανείς, βέβαια, τις διαμαρτυρίες, τις άκουσαν και οι Άγγλοι… Τον επόμενο χρόνο η Κοινή Επιτροπή Πληροφοριών της Βρετανίας συμπεριέλαβε την Κύπρο στους ενδεχόμενους στόχους που μπορούσαν να πληγούν από τα όπλα μαζικής καταστροφής του Ιράκ. Το νησί μας χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για την εμπλοκή της Αγγλίας στον πόλεμο του Ιράκ, Και σ’ αυτή την περίπτωση οι Άγγλοι αγνόησαν πλήρως ο κράτος μας, αφού δεν ειδοποίησε για τους σχεδιασμούς της, ούτε την κυπριακή κυβέρνηση, ούτε και τους Βρετανούς που ζούσαν στο νησί.
ΑΠΟ την 1η Ιανουαρίου 2004, που η Κύπρος εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έγινε η δεύτερη χώρα της Ευρώπης, της οποίας ένα μέρος ελέγχεται από άλλο μέλος της Ένωσης (μαζί με την Ισπανία, της οποίας το Γιβραλτάρ επίσης ελέγχεται από τη Βρετανία). Αργότερα, τον ίδιο χρόνο, ως μέρος του σχεδίου Ανάν, για τη λύση του κυπριακού προβλήματος, το Ηνωμένο Βασίλειο πρόσφερε την επιστροφή στη Δημοκρατία 117 τετραγωνικών χιλιομέτρων αγροτικής γης (περίπου τη μισή έκταση των Βάσεων). Όμως, όπως ανακοίνωσε το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών, η παραχώρηση της έκτασης αυτής δεν μειώνει τη αποτελεσματικότητα των στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο.
ΣΗΜΕΡΑ, στο Ακρωτήρι και τη Δεκέλεια στρατωνίζονται 3.000 περίπου Βρετανοί στρατιώτες. Επισημαίνεται, ότι στον Σταθμό Αγίου Νικολάου, λειτουργεί ένα από τα «σημεία ακρόασης» του δικτύου πληροφοριών Echelon, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως «Σταθμός Υποκλοπής» με βεληνεκές σε ολόκληρο τον κόσμο.
ΤΟ 2014 έχει υπογραφεί συμφωνία μεταξύ Βρετανίας και Κυπριακής Δημοκρατίας για ανάπτυξη στις βρετανικές Βάσεις, η οποία δημιούργησε νέα δεδομένα για την Κύπρο, αφού απαντά στους φόβους για το ενδεχόμενο «γιβραλταροποίησης» των βρετανικών Βάσεων. Με βάση τη συμφωνία, οι Βάσεις παραχωρούν για πολεοδομική ανάπτυξη το 78% των εδαφών τους, ενώ, παράλληλα, η Κυπριακή Δημοκρατία αποκτά διοικητικές και δικαστικές εξουσίες εντός των Βάσεων. Επισημαίνεται, ότι είναι η πρώτη φορά μετά από την υπογραφή της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 16 Αυγούστου 1960, που επιτυγχάνεται η τροποποίηση του σχετικού Παραρτήματος της Συνθήκης για τη διοίκηση των βρετανικών Βάσεων προς το συμφέρον τόσο των κατοίκων των Βάσεων, αλλά και της Κυπριακής Δημοκρατίας γενικότερα.
(Αρχείο Νίκου Παπαναστασίου-απόσπασμα)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Oσα δημοσιεύματα δεν έχουν την υπογραφή μας αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι την δική μας.Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις,, ή απειλές.