8 και 15 του Μάρτη 1970
Καταχωρήθηκε στις 16/03/2015 από ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥΑπό τα καρναβάλια, στους χώρους των ενεδρών.
Ο ρόλος Αθανάσιου Πουλίτσα και Δημήτρη Παπαποστόλου.
«Ρε Πόλυ, εν κλάππαν που σου στήννει ο Παπαποστόλου!..»
Γ. Ταλιαδώρος: «Μου έκλεψαν το αυτοκίνητο…»
Ο συντγματάρχης Παπαποστόλου ξωπίσω στον Μακαρίου.
Τι έγιναν τα όπλα των δυο ομάδων των ενεδρευόντων.
Σε εγχείρηση ο βαριά πληγωμένος πιλότος, Ζαχαρίας Παπαδογιάννης.
ΕΙΧΕ βραδιάσει το Σάββατο 7 του Μάρτη 1970 και όλοι στην Κύπρο απολάμβαναν το τριήμερο της «Σήκωσης» και της Καθαράς Δευτέρας. Με κάποια ανησυχία, όμως, αφού την περίοδο εκείνη συνέχιζε τη δράση του το «Εθνικό Μέτωπο», που είχε στο ενεργητικό του παντός είδους παρανομίες, όπως φόνους, απόπειρες φόνων, επιδρομές σε μεταλλεία για αρπαγή εκρηκτικών, απειλές μέσω φυλλαδίων και άλλα. Σε κανενός όμως το μυαλό δεν πήγαινε η διενέργεια απόπειρας δολοφονίας του προέδρου Μακαρίου, ο οποίος ετοιμαζόταν να πάει το πρωί της επομένης στη Μονή Μαχαιρά, για να προστεί του ετήσιου μνημοσύνου του ήρωα της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου.
Η μετάβαση Μακαρίου θα γινόταν με το προσωπικό του ελικόπτερο. Ένα πενταθέσιο ιταλικό μάρκας Fairchild-Hiller, με στοιχεία FH-1100, που παραγγέλθηκε το 1966 και παραλήφθηκε το 1967. Πιλότος ο ταγματάρχης Πυροβολικού του ελληνικού στρατού Ζαχαρίας Παπαδογιάννης, ο οποίος ήρθε με απόσπαση στην Κύπρο, στις 15 Σεπτεμβρίου 1966. Ο Μακάριος χρησιμοποιούσε τότε συχνά το ελικόπτερο για τις επισκέψεις του σε ολόκληρη την Κύπρο, παράλληλα με ένα δεύτερο ελικόπτερο, επίσης ιταλικό ΑΒ47, το οποίο δώρισε στην Κύπρο το 1965, ο γνωστός εθνικός ευεργέτης Αναστάσιος Λεβέντης.
Ελεύθερο το πεδίο στην Αρχιεπισκοπή
ΜΕ βάση το σχέδιο των συνωμοτών, ο Μακάριος θα κτυπιόταν κατά την απογείωση του ελικοπτέρου από την Αρχιεπισκοπή και όχι στον Μαχαιρά. Όμως, οι συνωμότες φρόντισαν να διαρρεύσουν στο περιβάλλον ασφαλείας του Αρχιεπισκόπου ψευδείς πληροφορίες ότι θα γινόταν ενέργεια κατά του Μακαρίου στον Μαχαιρά, κι αυτό για προφανή λόγο: Να στρέψουν το βάρος της ασφάλειας του Προέδρου στην περιοχή της Μονής, αλλά και στη διαδρομή προς αυτήν, ώστε να μείνει ελεύθερο το πεδίο στην Αρχιεπισκοπή, όπως και έγινε. Δεκάδες αστυνομικοί πήραν από το βράδυ θέσεις στις πιο πάνω περιοχές, ελέγχοντας το κάθε τι.
ΥΠΗΡΧΕ, όμως, και ένας άλλος ουσιαστικός λόγος για τον οποίο οι βολές κατά του ελικοπτέρου θα ρίπτονταν ενώ τούτο θα απογειωνόταν από την Αρχιεπισκοπή. Κι αυτός ήταν ότι, ο εξ Ελλάδος αξιωματικός που ανήκε στη πενταμελή ηγετική ομάδα των συνωμοτών – ο συνταγματάρχης Δημήτριος Παπαποστόλου, διοικητής των Δυνάμεων Καταδρομών Κύπρου από το 1968 – είχε περιλάβει στο σχέδιο ενέργειας και τη λεπτομέρεια αυτή. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον Αδάμο Χαρίτωνος, ένα των τεσσάρων οι οποίοι καταδικάστηκαν για την απόπειρα κατά Μακαρίου, ο Παπαποστόλου, όχι μόνο θεωρούσε ότι με τον τρόπο αυτό ο Μακάριος δεν θα απέφευγε με τίποτε το θάνατο, αλλά, και σε περίπτωση πρόκλησης πυρκαγιάς στο ελικόπτερο, ο Μακάριος θα έπεφτε από
Το εξώφυλλο του βιβλίου του Αδάμου Χαρίτωνος Εξομολόγηση», που κυκλοφόρησε το 1985. Πάνω, οι Χαρίτωνος, Παπαποστόλου και Γιωρκάτζης και κάτω ο Μακάριος, με τον συνταγματάρχη, διοικητή των ΛΟΚ, κατά πόδας…
ψηλά, σαν καιόμενη λαμπάδα!
Πουλίτσας και Παπαποστόλου στο προσκήνιο, αλλά και στο παρασκήνιο
Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ των περισσοτέρων από τους συνωμότες, ήταν όπως ο Μακάριος βληθεί με την έξοδό του από την είσοδο της Αρχιεπισκοπής, όπου το πεδίο ήταν απόλυτα καθαρό, όμως επικράτησε τελικά η απόφαση του Παπαποστόλου. Ο τελευταίος, μαζί με τον σωματοφύλακα του Μακαρίου Αθανάσιο Πουλίτσα, ήσαν εκείνοι που με μαεστρία πλάσαραν την πληροφορία για πιθανή απόπειρα κατά της ζωής του Κυπρίου Προέδρου στον Μαχαιρά. Να σημειωθεί ότι, είδηση για ενέργεια κατά του Αρχιεπισκόπου είχε δημοσιεύσει η εφημερίδα «Μάχη» του Νίκου Σαμψών, ένθερμου τότε υποστηρικτή του Μακαρίου, στην έκδοσή της που κυκλοφόρησε την ημέρα της απόπειρας.
Ο ΠΟΥΛΙΤΣΑΣ βρισκόταν στην Κύπρο από το 1959. Είχε σταλεί από τον τότε Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή ως προσωπικός φρουρός του Μακαρίου. Και όντως, το ρόλο αυτό τον έπαιξε σε απόλυτο βαθμό, σε σημείο, μάλιστα, που ούτε στο τηλέφωνο δεν μπορούσε να μιλήσει ο Μακάριος και ο Πουλίτσας να μην κρυφακούει!..
ΣΕ ό,τι αφορά τώρα τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν κατά την απόπειρα – οπλοπολυβόλα και τυφέκια – φάνηκε ότι είχαν συγκεκριμένο παρελθόν, αλλά καμιά σχέση με τους συνωμότες.
Κι αυτό με προφανή σκοπό όπως, σε περίπτωση που έπεφταν στα χέρια των αρχών, η προσοχή τους να πήγαινε κατ’ ευθείαν σ’ εκείνους που τα κατείχαν προηγουμένως. Όπως και έγινε. Δυο αγωνιστές της ΕΟΚΑ που είχαν φέρει τα όπλα αυτά μαζί με άλλα από την Ελλάδα το 1964 για σκοπούς αντιμετώπισης της τουρκικής ανταρσίας – σε πλήρη γνώση των αρχών – ανακρίθηκαν από την Αστυνομία μετά την απόπειρα κατά Μακαρίου, αλλά δεν κρατήθηκαν, αφού παρουσίασαν επίσημη απόδειξη παράδοσης των όπλων.
Γλέντι σε καρναβαλίστικο χορό!
ΕΝΑ άλλο, επίσης, έξυπνο κόλπο που χρησιμοποιήθηκε για παραπλάνηση όσων δεν ήσαν γνώστες της επιχείρης κατά Μακαρίου, ήταν η συμμετοχή σε καρναβαλίστικο ιδιωτικό χορό, προσώπων τα οποία θα έπαιρναν μέρος στη ένοπλη ενέργεια κατά του Αρχιεπισκόπου. Ο χορός γινόταν το βράδυ του Σαββάτου πριν την απόπειρα σε σπίτι ανώτερου αξιωματικού της Αστυνομίας στη Λευκωσία, ο οποίος ίσως τίποτε να μην γνώριζε για την επικείμενη επιχείρηση. Πήγαν λοιπόν εκεί οι επίδοξοι εκτελεστές του Μακαρίου, έφαγαν, ήπιαν και διασκέδασαν και ντύθηκαν ακόμα και μάσκες, γιορτάζοντας με τον καλύτερο τρόπο τη «Σήκωση». Κι εκεί, ήταν φυσικό να τους δουν πολλοί και πολλές, γεγονός που αποτελούσε ισχυρό άλλοθι για τη, δήθεν, μη συμμετοχή τους σ’ αυτό που σχεδίαζαν.
ΑΠΟ το σπίτι του αστυνόμου έφυγαν οι περισσότεροι τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής και, σε λίγο, βρέθηκαν στους χώρους δράσης τους: Την οροφή της
Η ταράτσα της «Σεβερείου Βιβλιοθήκης», απ’ όπου βλήθηκε το ελικόπτερο του Μακαρίου. Εκτεθειμένα τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν: Ένα οπλοπολυβόλο «Μπρεν» και δυο τυφέκια.
«Σεβερείου Βιβλιοθήκης», απέναντι από την Αρχιεπισκοπή και την ταράτσα της πολυκατοικίας «Αλέξανδρου Δημητρίου, στη Λεωφόρο Σαλαμίνος προς Παλουριώτισσα, κοντά στον μεγάλο χώρο στάθμευσης «Κολοκάση». Δυο από αυτούς, επίσης, είχαν φτάσει ξημερώματα από την Αμμόχωστο, από την οποία είχαν μεταφερθεί προηγουμένως και τα όπλα για την επιχείρηση, ενώ δυο άλλοι ήρθαν από τα σπίτια τους στη Λευκωσία και από χωριό της Επαρχίας, αντίστοιχα.
Γιωρκατζικοί και ενωτικοί μαζί, στις ταράτσες
ΕΝΑ εύλογο ερώτημα, είναι πώς οι συνωμότες, ενώ ήσαν πολιτικοί αντίπαλοι τα προηγούμενα χρόνια – ενωτικοί και Γιωρκατζικοί – βρέθηκαν να συμφωνούν σε κοινή δράση κατά του Μακαρίου. Η εξήγηση που μπορεί να δοθεί και είναι αληθοφανής, είναι ότι, μετά την υποχρεωτική παραίτηση του Γιωρκάτζη από τη θέση του υπουργού το 1968, όπως έχουμε αναφέρει πριν, ο Μακάριος αποτελούσε κόκκινο πανί και για τις δυο καταστάσεις. Έτσι, ο Κύπριος αξιωματικός που ανήκε στην ηγετική ομάδα των συνωμοτών, είχε έρθει, μήνες πριν από την απόπειρα κατά Μακαρίου, σε επαφή και συνεννόηση με τον Γιωρκάτζη, αλλά και με τον Παπαποστόλου, και είχαν συμφωνήσει να ξεκάμουν τον Μακάριο. Ο μεν Κύπριος αξιωματικός γιατί θεωρούσε ότι ο Αρχιεπίσκοπος ήταν ανθενωτικός και καταπάτησε τους όρκους του για την Ένωση, οι δε Γιωρκάτζης και Παπαποστόλου για παρόμοιους λόγους, άλλα και για άλλους , διαφορετικούς ο ένας από τον άλλο.
«Ο Γιωρκάτζης είναι τώρα μαζί μας!..»
ΓΙΩΡΚΑΤΖΗΣ και Κύπριος αξιωματικός δεν δυσκολεύτηκαν να βρουν δικά τους άτομα για να πάρουν μέρος στην επιχείρηση κατά του Μακαρίου, οπότε υπήρξε και επαφή μεταξύ των προσώπων αυτών, για σκοπούς «συμφιλίωσης και συναντίληψης» για τον κοινό στόχο. Κι αυτός ο στόχος ήταν που τους συνέδεσε τελικά, παρόλο που ένας τουλάχιστον από την πλευρά των Γιωρκατζικών, δεν έπαυε να εκφράζει δυσφορία και απροθυμία γι’ αυτό που ετοιμαζόταν.
ΚΑΤΑ τον Α. Χαρίτωνος, ο Κύπριος αξιωματικός, που ήταν φίλος του και επηρεαζόταν από αυτόν σημαντικά, του είχε πει πως «ο Γιωρκάτζης είναι τώρα μαζί μας», ότι «του γέλασε ο Μακάριος», ότι «έχει τα ίδια πιστεύω μαζί μας», κ.λπ. Στα πλαίσια αυτά, ο Χαρίτωνος είχε συνάντηση και με τον Γιωρκάτζη στην πολυκατοικία «Αλέξανδρου Δημητρίου», μια μέρα πριν την απόπειρα κατά Μακαρίου. «Φιληθήκαμε», τόνισε ο Χαρίτωνος, «και ο Γιωρκάτζης μού είπε: «Αδάμο, τα παλιά περασμένα, ξεχασμένα. Και επειδή πίστευες ότι κρύβομαι πίσω από τους δολοφόνους του Νεοκλή Παναγιώτου και του Ευριπίδη Νούρου, τώρα, με τον αγιασμένο σκοπό που θα κάνουμε όλοι, θα αποκαλυφθεί ότι αυτός (ο Μακάριος) φταίει για όλα. Όπως εσύ τώρα, που είσαι νεαρός κι έχεις εμπιστοσύνη στους μεγαλύτερους σου, έτσι κι εμείς, νέοι τότε, είχαμε εμπιστοσύνη σ’ αυτόν».
ΟΙ επίδοξοι εκτελεστές του Μακαρίου βρίσκονταν ήδη στις θέσεις τους και περίμεναν. Το μόνο που έμενε, ήταν η δράση. Αγωνία, σχετικό κρύο, κάποια ραθυμία λόγω της διασκέδασης και οινοποσίας που προηγήθηκε, αλλά η αποφασιστικότητα, αποφασιστικότητα. Χωρίς να λείπει όμως σε μερικούς και κάποια καχυποψία, που επενεργούσε αρνητικά. Ειδικά από τη στάση του προαναφερθέντος Γιωρκατζικού, ο οποίος υποστήριζε να μην προχωρήσουν «γιατί επρόκειτο για παγίδα». Και η βάση γι’ αυτό, ήταν η επιμονή του Παπαποστόλου να αφήσουν τα όπλα στους χώρους ενέδρας, «γιατί θα τα μαζέψει ο στρατός». Ο ίδιος άνθρωπος (ο Γιωρκατζικός), είχε πει σε μια περίπτωση στον Γιωρκάτζη: «Ρε Πόλυ, είναι κλάππαν που σου στήννει ο Παπαποστόλου!..»
«Στόχον αναγνωρίσατε, απασφαλίσατε, άρξαστε πυρ!..»
ΜΕΣΑ σ’ αυτό το κλίμα, οι ενεδρεύοντες περνούσαν την ώρα τους, πεσμένοι στην ταράτσα της «Σεβερείου Βιβλιοθήκης». Οι σφαιροθήκες βαλμένες στα όπλα και το μόνο που έμενα, ήταν να οπλίσουν και να αρχίσουν να πυροβολούν. Πράγματι, λίγο πριν τις εφτά το πρωί και ενώ είχε ήδη αρχίσει η θεία λειτουργία στον παρακείμενο καθεδρικό ναό του Αγίου Ιωάννου, στον περίβολο της Αρχιεπισκοπής είχε προσγειωθεί το ελικόπτερο, με τον χειριστή του Παπαδογιάννη να παραμένει στη θέση του και με τη μηχανή σε λειτουργία.
ΣΤΙΣ 7.02 ακριβώς, έκαμε την εμφάνισή του στην είσοδο του μεγάρου ο Μακάριος, ο οποίος σε δευτερόλεπτα μέσα κατέβηκε τα σκαλιά, μπήκε στο ελικόπτερο, προσδέθηκε και το σκάφος απογειώθηκε. Την ώρα ακριβώς που βρισκόταν στο ύψος της οροφής του μεγάρου, ακούστηκαν απανωτοί πυροβολισμοί. Ριπές από το «μπρεν» και συνεχείς πυροβολισμοί από τα τυφέκια. Ήταν ακριβώς η στιγμή που το ελικόπτερο είχε κάμει μια πλάγια κίνηση για να πάρει νότια κατεύθυνση προς Μαχαιρά, με ελαφρά κλίση του μπροστινού του μέρους. Οι σφαίρες είχαν ήδη πλήξει την πλευρά που καθόταν ο Μακάριος, λίγο πιο πίσω όμως από αυτόν, λόγω ακριβώς της κλίσης που πήρε το σκάφος, γεγονός που έθετε τον Αρχιεπίσκοπο εκτός βολής. Σφαίρες έπληξαν και την κοιλιά του σκάφους, κάποιες δε από αυτές σφηνώθηκαν στο σώμα του πιλότου.
Μακάριος: «Βοήθειααα!..»
ΤΟ ελικόπτερο πήρε τότε πορεία καθόδου χωρίς να είναι ορατό από τους δράστες, οι οποίοι και έσπευσαν ν’ απομακρυνθούν κατεβαίνοντας βιαστικά από την ταράτσα. Την ίδια ώρα ο Παπαδογιάννης, παρά τον σοβαρό τραυματισμό του, που τον μαρτυρούσαν οι έντονοι μορφασμοί δυσφορίας του προσώπου του και τα αίματα που είχαν βάψει για καλά τα ρούχα του, μπόρεσε, με επιδέξιους ελιγμούς, να προσγειώσει το ελικόπτερο σε παρακείμενο ανοικτό χώρο. Μπόρεσε με επιτυχία ακόμη, να περάσει από τα ηλεκτροφόρα σύρματα που παρεμβάλλονταν στην πορεία του, που και η παραμικρή επαφή με αυτά, θα είχε ως άμεσο αποτέλεσμα τον ακαριαίο θάνατο των επιβαινόντων.
ΜΟΛΙΣ το ελικόπτερο πάτησε γη, ο Παπαδογιάννης, κρατώντας τις πληγές του στην κοιλιακή χώρα, είπε: «Μακαριότατε τρέξατε, γιατί υπάρχει κίνδυνος έκρηξης!..» Ο Μακάριος κατέβηκε αμέσως βιαστικά και, μαζί με τον Παπαδογιάννη, απομακρύνθηκαν αρκετά μέτρα από το ελικόπτερο. Ο πιλότος έπεσε τότε κάτω λόγω των τραυμάτων του, ενώ ο Μακάριος φώναζε και αναζητούσε βοήθεια. Γείτονες, που άκουσαν το θόρυβο του ελικοπτέρου και βγήκαν από τα σπίτια τους έτρεξαν για βοήθεια και, χωρίς καθυστέρηση, ο τραυματίας φορτώθηκε σ’ ένα αυτοκίνητο και, μαζί με τον Μακάριο, ξεκίνησαν βιαστικά για το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.
Επί σκηνής ο διοικητής των ΛΟΚ
ΤΗΝ ώρα εκείνη ακριβώς είχε φτάσει στο χώρο προσγείωσης, με τη στολή του και το πιστόλι στη μέση, ο συνταγματάρχης Παπαποστόλου. Χωρίς να ξέρει κανείς από πού. Αφού έτρεξε πρώτα και έσβησε τη μηχανή του ελικοπτέρου που άφησε σε λειτουργία ο Παπαδογιάννης και, χωρίς άλλη καθυστέρηση, πήρε κι αυτός το δρόμο προς το Νοσοκομείο, αφού έμαθε από τους πολίτες που ήταν εκεί, ότι στο Νοσοκομείο είχαν ήδη πάει ο Μακάριος και ο τραυματισμένος σοβαρά πιλότος. Με το υπηρεσιακό του αυτοκίνητο ED609 και μόνος ο Παπαποστόλου, αφού οδηγούσε συνήθως ο ίδιος και όχι στρατιώτης της Εθνικής Φρουράς, όπως συνέβαινε με όλους τους άλλους διευθυντές Τμημάτων του ΓΕΕΦ.
ΟΤΑΝ μετά από πολλά χρόνια, το 1993, είχα πάει στην Αθήνα και είχα μιλήσει με τον Παπαποστόλου – είμαι ο πρώτος Κύπριος δημοσιογράφος που του πήρα συνέντευξη – τον είχα ρωτήσει πώς βρέθηκε στον συγκεκριμένο χώρο εκείνο το πρωινό. Κι αυτό, γιατί είχα τις πληροφορίες μου, ότι από τις αυγινές ώρες βρισκόταν σε παρακείμενο προς την Αρχιεπισκοπή διαμέρισμα. Δεν του το είπα όμως από την αρχή. Μου απάντησε πως είχε πάει στο Προεδρικό, για να ετοιμάσει το απόσπασμα λοκατζήδων που έδρευε εκεί για να το οδηγήσει στον Μαχαιρά, για να αποδώσει τιμές κατά την εκεί άφιξη του Μακαρίου. «Ε, καλά, πήγες στο Προεδρικό», του είπα, «αλλά κοντά στην Αρχιεπισκοπή πώς βρέθηκες;» Τον είδα τότε ν’ αλλάζει όψη, να θυμώνει και να πετιέται από την καρέκλα του, προφέροντας κάποια ακαταλαβίστικα λόγια. Τότε του μίλησα για τις πληροφορίες μου όγια την παραμονή του σε κοντινό διαμέρισμα, οπότε θύμωσε περισσότερο φωνάζοντας:«Πού τα ξέρεις εσύ αυτά; Πού τα ξέρεις;» Του είπα «είμαι δημοσιογράφος και ρωτώ», όμως σαφή απάντηση δεν πήρα.
ΠΑΝΤΩΣ, ο Αδάμος Χαρίτωνος – τόσο σε συνομιλία που είχα μαζί του, όσο και στο βιβλίο του «Εξομολόγηση», που εξέδωσε το 1985 – ανέφερε ότι ο Παπαποστόλου ήταν στην περιοχή της Αρχιεπισκοπής εκείνο το πρωινό. «Αλλά», πρόσθεσε, «δεν εκτέλεσε την αποστολή που είχε αναλάβει, που ήταν η επέμβαση της Εθνικής Φρουράς από το σάλο που θα δημιουργείτο. Η ρητή διαβεβαίωσή του, μάλιστα, ήταν ότι ο στρατός θα επενέβαινε, είτε πετύχει η απόπειρα είτε όχι»…
«Μου έκλεψαν το αυτοκίνητο»…
ΟΙ ΔΡΑΣΤΕΣ, λοιπόν, της απόπειρας εκτέλεσης του Μακαρίου, κατέβηκαν βιαστικά από την ταράτσα της «Σεβερείου Βιβλιοθήκης», διέσχισαν τρέχοντας την αυλή του Παγκύπριου Γυμνασίου, και, μέσω της παρακείμενης Οδού Θησέως, έφτασαν στην περιοχή της Πύλης Αμμοχώστου, όπου ήταν σταθμευμένο και περίμενε ένα μικρό αυτοκίνητο της ενοικίασης, το ZDR320. Ο κόσμος την ώρα εκείνη δεν είχε ακόμα ξυπνήσει και σχεδόν αθέατοι οι τέσσερις δράστες (Αδάμος Χαρίτωνος, Γεώργιος Ταλιαδώρος, Αντώνης Γεναγρίτης και ένας αστυνομικός, ο οποίος συνελήφθη, κρατήθηκε για μέρες, αλλά δεν δικάστηκε) μπήκαν στο αυτοκινητάκι και έφυγαν προς Καϊμακλί-Ομορφίτα. Καθ’ οδόν οι τρεις κατέβηκαν, ενώ ο Ταλιαδώρος εγκατέλειψε τις επόμενες ώρες το όχημα σε οδό κοντά στο παντοπωλείο του Αγίου Αντωνίου, αφού πρώτα πέρασε από το σπίτι συγγενούς του και άλλαξε το κοστούμι που φορούσε.
ΛΙΓΟ αργότερα, και ενώ όλη η Κύπρος είχε ήδη πληροφορηθεί με έκτακτη είδηση από το ραδιόφωνο του ΡΙΚ – του μόνου ραδιοφώνου που υπήρχε τότε – ότι έγινε απόπειρα κατά του Προέδρου Μακαρίου, πήγε στον αστυνομικό σταθμό της Οδού Λάρνακας (Λυκαβηττού, σήμερα) και έκαμε καταγγελία ότι «του έκλεψαν το αυτοκίνητο». Το είχε ενοικιάσει από γραφείο δυο μέρες πριν, για τους σκοπούς της επιχείρησης.
Ο ΤΑΛΙΑΔΩΡΟΣ παρουσιάστηκε στο σταθμό φανερά ανήσυχος, γεγονός που δημιούργησε υποψίες στους αστυνομικούς, οι οποίοι και ενημέρωσαν αμέσως τον υπεύθυνο του ΤΑΕ Αρχηγείου, αστυνόμο Φανή Δημητρίο, ο οποίος είχε στο μεταξύ, αναλάβει ως υπεύθυνος των ανακρίσεων για την απόπειρα κατά του Μακαρίου. Φτάνοντας σε λίγο ο Δημητρίου, συνέλαβε τον Ταλιαδώρο και τον μετέφερε για ανάκριση στο Αρχηγείο.
Τα όπλα, εκτεθειμένα στους χώρους ενέδρας
ΤΑ όπλα της ομάδας της «Σεβερείου» είχαν μείνει ήδη εκτεθειμένα στην ταράτσα: Το οπλοπολυβόλο «μπρεν» και τα δυο τυφέκια. Και ακριβώς επειδή τα όπλα ήσαν τρία και όχι τέσσερα, όσα και τα μέλη της ομάδας, θα πρέπει να λεχθεί, έστω και 45 χρόνια μετά ότι ο Ταλιαδώρος δεν ήταν στην ταράτσα, αλλά κάτω με συγκεκριμένη αποστολή. Αυτό προέκυψε από τη εμπεριστατωμένη έρευνα, που είχα κάμει για το θέμα.
ΜΕ τους πυροβολισμούς, λοιπόν, κατά του ελικοπτέρου και την εσπευσμένη κάθοδο των τριών από την ταράτσα, ο Ταλιαδώρος τούς ακολούθησε. Η άλλη τετραμελής ομάδα, στην ταράτσα της πολυκατοικίας «Αλέξανδρου Δημητρίου», εγκατέλειψε κι εκείνη τα όπλα και έφυγε. Τα πήρε στη συνέχεια συνεργάτης τους, για να εγκαταλειφθούν τελικά μέσα σε κουβέρτα, κάτω από γεφύρι στην Αγλαντζιά. Βρέθηκαν μετά από μέρες και παραλήφθηκαν από την Αστυνομία, όταν κάποιος περαστικός κατέφυγε εκεί για φυσική του ανάγκη.
Εγχείρηση στον πιλότο, ταγματάρχη Ζαχαρία Παπαδογιάννη
ΣΤΟ μεταξύ, στο Νοσοκομείο όπου είχε μεταφερθεί ο τραυματισμένος Παπαδογιάννης, είχα εισαχθεί αμέσως στις Πρώτες Βοήθειες, όπου ο επί καθήκοντι γιατρός, μαζί με το παραϊατρικό προσωπικό, του πρόσφεραν την απαραίτητη πρώτη φροντίδα, στην παρουσία και του Μακαρίου, ο οποίος παρακολουθούσε με αγωνία δίπλα από το φορείο όπου ήταν ξαπλωμένος ο πιλότος. Η απόγνωση του Μακαρίου ήταν τέτοια, που απέπεμψε με απότομη κίνηση του χεριού του φωτογράφο, ο οποίος έσπευσε να καλύψει το γεγονός.
ΚΛΗΘΗΚΕ τότε επειγόντως ο διευθυντής του χειρουργικού Τμήματος του Νοσοκομείου δρ Γεώργιος Μαραγκός, ο οποίος και έφτασε σε λίγο, μετέφερε τον τραυματία στο χειρουργείο και τον υπέβαλε αμέσως σε εγχείρηση. Οι σφαίρες τού είχαν τρυπήσει τα έντερα και άλλα όργανα, υπήρχε αιμορραγία αλλά, ευτυχώς, η κατάσταση της υγείας του Παπαδογιάννη ήταν διαχειρίσιμη. Αρκετά μεν σοβαρή, αλλά και απομακρυσμένη η περίπτωση θανάτου
«Απεκάλυψα την κοιλίαν και είδα τα αίματα!..»
ΓΙΑ σκοπούς Ιστορίας, είναι σημαντικό να παρατεθεί μέρος έστω της αφήγησης του ίδιου του Παπαδογιάννη, για την αναγκαστική προσγείωση και τη μεταφορά του στο Νοσοκομείο:
«Όταν ο Μακαριώτατος εβρίσκετο εις απόσταση 4-5 μέτρων εκ του ελικοπτέρου», αναφέρει, «άρχισα και εγώ απομακρυνόμενος ταχέως κρατών τα τραύματα μου, κατευθυνόμενος προς νότον. Όταν εκάλυψα απόστασιν περί τα 20 μέτρα εγονάτισα, έπεσα κατά γης εις ύπτιαν θέσιν εντός της οδού λόγω των τραυμάτων μου. Ταυτοχρόνως απεκάλυψα την κοιλιάν και είδα τα αίματα. Ο Μακαριώτατος ήρχισε να καλή εις βοήθειαν. Αρχικώς εν πρόσωπον με βαν προσεφέρθη να με μεταφέρη αλλά τελικώς ετοποθετήθην εις το πίσω κάθισμα ενός «Βολκσβάγκεν» αυτοκινήτου. ο οδηγός του οποίου και εν νεαρό πρόσωπο, με μετέφερον εις το Νοσοκομείον. Ενθυμούμαι ότι προτού μεταφερθώ εις το Νοσοκομείον, με επλησίασαν δύο νεαραί γυναίκες και μια ηλικιωμένη και νομίζω ότι είναι αυταί που με μετέφεραν εις το «Βολκσβάγκεν». Όταν μετεφέρθην εις το Γενικόν Νοσοκομείον, απώλεσα τις αισθήσεις μου!..»
Ο Παπαποστόλου μπροστά στον Μακάριο!
Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ, που είχε στο μεταξύ είχε καθίσει σε διπλανό προς τις Πρώτες Βοήθειες γραφείο, αφού πήρε τις διαβεβαιώσεις των γιατρών ότι η σοβαρή κατάσταση του Παπαδογιάννη δεν εγκυμονούσε κινδύνους για την υγεία του, βρισκόταν υπό την προστασία μέλους της Αστυνομίας, ο οποίος ήταν στην Αρχιεπισκοπή και έτρεξε στο Νοσοκομείο. Τότε, ακριβώς, είχε φτάσει εκεί και ο Παπαποστόλου, ο οποίος είδε τον Μακάριο. Πολλοί έγραψαν ότι σκοπός του συνταγματάρχη ήταν να εκτελέσει στο Νοσοκομείο τον Μακάριο, αφού η απόπειρα με το ελικόπτερο απέτυχε. Παρόλο που στη συνομιλία που είχα μαζί του απέρριψε κάτι τέτοιο, και η δική μου εκτίμηση είναι ότι ναι, ο Παπαποστόλου σχεδίαζε κάτι κακό για τον τότε Πρόεδρο και Αρχιεπίσκοπο, αλλά δεν προχώρησε σε οτιδήποτε, μάλλον γιατί δεν του δόθηκε η ευκαιρία που αναζητούσε.
ΤΟ σίγουρο, είναι ότι δεν επιδίωκε ότι ο Γιωρκάτζης και ο Κύπριος αξιωματικός και οι άλλοι ενωτικοί συνεργάτες του. Δεν είναι, εν προκειμένω τυχαίο, το ότι ο Α. Χαρίτωνος υιοθετεί την εκτίμηση φίλων του, ότι αν επιτύγχανε η απόπειρα «θα μας καταδίωκε ή θα μας σκότωνε κι εμάς!..» Από πλευράς Γιωρκάτζη, το σίγουρο ήταν, πως επιδίωξη ήταν μάλλον η επιστροφή του στην εξουσία, αφού, με βάση το Σύνταγμα, με το χαμό του Αρχιεπισκόπου , θα αναλάμβανε Προεδρεύων ο Πρόεδρος της Βουλής Γλαύκος Κληρίδης, που ήταν συναρχηγός με τον Γιωρκάτζη στο Ενιαίο Κόμμα.
ΜΕ βάση, πάντως, μαρτυρίες από τις πολύχρονες έρευνές μου, ο Γιωρκάτζης φρόντισε να έχει στη Λευκωσία το πρωινό εκείνο της 8ης του Μάρτη 1970, πολλούς δικούς του ανθρώπους. Χωρίς να είναι, όμως, γνωστός και ο σκοπός της πρωτοβουλίας του αυτής. Συγκεκριμένα, βρέθηκαν από το προηγούμενο βράδυ στη Λευκωσία, όχι μόνο άτομα από την πρωτεύουσα και την ευρύτερη περιοχή, αλλά και από την ύπαιθρο.
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ: Μακάριος και Παπαποστόλου στην Αρχιεπισκοπή και μετά, με την προεδρική «Κάντιλακ», στον Μαχαιρά. –Το μνημοσυνο Αυξεντίου με πολλή καθυστέρηση. – Ο Παπαποστόλου…μακαριακός όσο κανένας άλλος! – Πιστόλια, που του δώρισε ο Μακάριος, στο σπίτι του Γιωρκάτζη. – Η δίκη έξι ατόμων και η μετέπειτα καταδίκη τεσσάρων από αυτούς από το Κακουργιοδικείο, αλλά και του Γιωρκάτζη, ως ηθικού αυτουργού, παρόλο που ήταν ήδη νεκρός. – Τι έγιναν οι Πουλίτσας και Παπαποστόλου και τι μου είπε χρόνια μετά ο τελευταίος, για Μακάριο και Γιωρκάτζη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Oσα δημοσιεύματα δεν έχουν την υπογραφή μας αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι την δική μας.Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις,, ή απειλές.