ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ O Κληρίδης καρφώνει τον Μακάριο

O Κληρίδης καρφώνει τον Μακάριο: “δεν ήθελε την Ένωση”….και άλλες (μισές, έστω) αλήθειες
Tuesday, December 31, 2013, 10:41

ΓΛΑΥΚΟΣ ΚΛΗΡΙΔΗΣ: Εάν ο Μακάριος ήθελε θα είχε γίνει η Ένωση

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΟΥ ΔΕΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΠΟΤΕ

>> Πιστεύω ότι οι Ελληνικές κυβερνήσεις, ήθελαν μεν να δουν την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά δεν ήθελαν να έρθουν σε μια αναμέτρηση πολεμική με την Τουρκία.
>> Εάν δεν υπόγραφε τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου ο Μακάριος, δεν υπήρχε άλλος πολιτικός ο οποίος θα μπορούσε να τις υπογράψει και να τις δεχθεί ο κυπριακός Ελληνισμός.
>> Η ΕΛΔΥΚ, πολέμησε ηρωικά και στις δύο φάσεις της τουρκικής εισβολής. Τους χρωστούμε ευγνωμοσύνη. Αν δεν υπήρχε η ΕΛΔΥΚ οι Τούρκοι θα είχανε πάρει ολόκληρη τη Λευκωσία.

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ
Ιστορικού ερευνητή

Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια ο Γλαύκος Κληρίδης έδωσε πολλές συνεντεύξεις και μίλησε για πράγματα που κρατούσε για δεκαετίες μέσα του. Μιαν από αυτές τις συνεντεύξεις την έδωσε στο συνεργάτη της «Μ» Νίκο Θεοδώρου στις 20 Ιουλίου του 2010 στο σπίτι του στο Μενεού. Ο Γλαύκος Κληρίδης μίλησε για ώρες και είχε μια εκ βαθέως συνομιλία με τον συνεργάτη μας για όλους και για όλα.
Στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης που δημοσιεύουμε σήμερα ο Γλαύκος Κληρίδης αναφέρεται στις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, τις οποίες χαρακτηρίζει ως η ταφόπλακα για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Αναφέρει ότι εάν ο Μακάριος το επιθυμούσε πραγματικά, θα είχε γίνει η Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά, όπως δηλώνει, από το 1957 και μετά ακολούθησε γραμμή ανεξαρτησίας. Συνεχίζοντας για το θέμα αναφέρει ότι ο Καραμανλής ο Α ήταν αυτός που πίεσε τον Μακάριο να υπογράψει τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και ο λόγος ήταν ο φόβος της Ελλάδας να οδηγηθεί σε πόλεμο με την Τουρκία. Αυτός ήταν, αναφέρει, και ο λόγος που η κυβέρνηση Καραμανλή αρνήθηκε το 1958-1960 να στείλει οπλισμό στην Κύπρο. Στην συνέχεια ο κ. Κληρίδης αποκαλύπτει γιατί το 1960 υποστήριξε τον Μακάριο στις εκλογές παρά τον ίδιο του τον πατέρα, το μέγα λάθος του Μακαρίου να θεωρήσει ότι μπορούσε να επιφέρει αλλαγές στο Σύνταγμα αρχίζοντας από τα 13 σημεία και την Οργάνωση ΑΚΡΙΤΑΣ, η οποία καταρτίστηκε με την βοήθεια ανώτερων αξιωματικών της ΕΛΔΥΚ και με το Υπουργείο Εσωτερικών με Υπουργόν τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη.




-Τελειώνει ο αγώνας της ΕΟΚΑ το 1959 και οδηγούμαστε στις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου. Αυτές οι συμφωνίες ήταν η ταφόπλακα στην ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα; Ποια η γνώμη σας;
Από απόψεως λεκτικού, ΝΑΙ ήσαν, διότι απαγόρευαν την ένωση και τη διχοτόμηση. Το Σύνταγμα τότε έδινε μια κολοβωμένη ανεξαρτησία στην Κύπρο με δικαίωμα επέμβασης είτε μονομερώς, είτε συλλογικώς των εγγυητριών δυνάμεων και με τα βασικά άρθρα του Συντάγματος τα οποία δεν μπορούσαν να τροποποιηθούν. Στη Ζυρίχη πήγαμε απλά για να υπογράψουμε. Δεν είχαμε περιθώρια να κάνουμε κάτι άλλο, είχαν συμφωνηθεί όλα. Ήξερε ο Μακάριος και εμείς οι υπόλοιποι ότι οι συμφωνίες αυτές απέκλειαν την Ένωση με την Ελλάδα, δεν μπορούσαμε όμως να κάνουμε κάτι το διαφορετικό. Αν ο Μακάριος το επιθυμούσε πραγματικά, θα είχε γίνει η Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Από το 1957 ακολούθησε γραμμή ανεξαρτησίας.
-Ο λαός τότε ενημερώθηκε για αυτές τις συμφωνίες; Ήταν αυτό που περίμενε; Γι’ αυτό αγωνίστηκε; Γι’ αυτό έγινε ο αγώνας της ΕΟΚΑ;
Σίγουρα δεν ήταν αυτό που περίμενε ο κυπριακός Ελληνισμός και αν δεν υπήρχε ο Μακάριος, δεν υπήρχε πολιτικός ο οποίος θα μπορούσε να υπογράψει εκείνες τις συμφωνίες και να τις δεχθεί ο κυπριακός Ελληνισμός.
-Το παρασκήνιο των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου ήταν φοβερό κύριε Πρόεδρε.Εξάλλου όπως γνωρίζετε καλύτερα από μένα, πολιτική και διπλωματία δεν είναι αυτό που φαίνετε, αλλά αυτό που δεν φαίνετε. Τι παίχτηκε λοιπόν στα παρασκήνια και στις κουρτίνες της ιστορίας; Ο Μακάριος ήθελε και υπέγραψε ή έπαιζε και αυτός το δικό του παιχνίδι; Όποιο κι αν ήταν αυτό. Είναι αλήθεια ότι εκβιάστηκε και πιέστηκε από τον Καραμανλή τον Α΄ για να υπογράψει αυτές τις συμφωνίες; Τι ακριβώς έγινε τότε;
Είναι γεγονός ότι… εγώ ήμουν εξ εκείνων που ο Μακάριος είχε καλέσει όταν γίνονταν η συζήτηση της συμφωνίας Ζυρίχης-Λονδίνου. Ο Μακάριος αρχικά δεν ήτο έτοιμος να δεχθεί αυτές τις συμφωνίες. Ύστερα όμως όταν ήρθε ο Καραμανλής επιέστηκε να υπογράψει αυτές τις συμφωνίες.
-Γιατί πιέστηκε από τον Καραμανλή; Είχε εντολές από αλλού ο Καραμανλής για να ασκήσει πιέσεις στο Μακάριο; Τι πιστεύετε εσείς;
Πιστεύω ότι η Ελληνική κυβέρνησις, οι Ελληνικές κυβέρνησεις, ήθελαν μεν να δουν την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, αλλά δεν ήθελαν να έρθουν σε μια αναμέτρηση πολεμική με την Τουρκία. Και πιστεύω ότι ο βασικός λόγος που ήθελαν να υπογραφούν οι συμφωνίες ήταν για να μην οδηγηθούν τα πράγματα σε ελληνοτουρκικό πόλεμο. Και ο βασικός λόγος ήταν, ότι, τα Δωδεκάνησα ήταν πολύ πλησίον της Τουρκίας και υπήρχε τρομερό ρίσκο διότι οι Τούρκοι θα ήθελαν να απελευθερώσουν τις παραλίες τους από τα ελληνικά νησιά και να μπούνε στα ελληνικά νησιά.
-Τον Οκτώβριο του 1955 πεθαίνει ο Αρχιστράτηγος και πρωθυπουργός της Ελλάδος Αλέξανδρος Παπάγος. Πρωθυπουργός ήταν τότε να γίνει ο Στέφανος Στεφανόπουλος ή ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Ξαφνικά ο Βασιλεύς Παύλος ορίζει για Πρωθυπουργό, όχι κάποιον τρίτο, αλλά έναν επαρχιώτη βουλευτή τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Πολλοί είπανε τότε, αλλά και σήμερα το πιστεύουν αυτό, ότι, επιλέχτηκε ο Καραμανλής με σκοπό να κλείσει, να θάψει το κυπριακό. Αυτό πιστεύω κι εγώ κύριε Πρόεδρε. Οι Στεφανόπουλος και Κανελλόπουλος αρνήθηκαν το θάψιμο, το κλείσιμο, για να μιλάμε και πιο σωστά. Τι πιστεύετε εσείς; Τι γνωρίζετε για το πώς έγινε πρωθυπουργός ο Καραμανλής;
Εθνική ήτο η στάση του Στέφανου Στεφανόπουλου ο οποίος ακολούθησε πολιτική Παπάγου στο κυπριακό και απ ότι γνωρίζω απειλούσε να παραιτηθεί σε περίπτωση που οι φίλοι και οι σύμμαχοι της Ελλάδος καταψήφιζαν το αίτημα για εγγραφή του Κυπριακού προς συζήτηση στον ΟΗΕ. Αυτά όσον αφορά τον Στέφανο Στεφανόπουλο. Τώρα για τον Καραμανλή που με ρωτάτε. Εγώ γνώρισα παρά πολύ καλά τον Καραμανλή. Είναι αδικία να λένε ότι ήθελε να θάψει το Κυπριακό. Σκοπός του Καραμανλή ήτανε να μη οδηγηθεί η Ελλάς σε μία στρατιωτική αναμέτρηση με την Τουρκία. Και αυτό απεδείχθη ότι δεν ήταν μόνον ο Καραμανλής, διότι αργότερα επί Χούντας όταν η Τουρκία απείλησε με εισβολή εκτός αν η Ελλάδα έδιωχνε την Μεραρχία, επροτίμησε να αποσύρει την Ελληνική Μεραρχία παρά να αντιμετωπίσει με πόλεμο την Τουρκία, λόγω των Δωδεκανήσων. Δε γνωρίζω να σας πω αν η πρωθυπουργοποίηση του το 1955 μετά το θάνατο του Παπάγου υπήρξε αποτέλεσμα παρασκηνιακού ρόλου της Αμερικής. Αυτό δεν το ξέρω. Ήθελε να αποφύγει τον πόλεμο με την Τουρκία το 1974 διότι υπήρχε ο φόβος να χτυπήσουνε στα Δωδεκάνησα οι Τούρκοι και ίσως γι αυτό ειπώθηκε ότι η Κύπρος κείται μακράν. Σημειώστε όμως ότι το 1950 η Ελλάδα πολέμησε για την Κορέα. Ο Καραμανλής ήτο κάπως απόμακρος με εμάς τους Έλληνες της Κύπρου.
-Για την Μεραρχία θα μιλήσουμε στη συνέχεια γιατί είναι ολόκληρο κεφάλαιο όπου εκεί παίχτηκαν πολλά. Ας συνεχίσουμε το ταξίδι της ιστορίας και της αλήθειας κύριε Πρόεδρε και ας πάμε τώρα στην τριετία 1960-1963 και στη νεοσύστατη τότε ‘’ανεξάρτητη’’ Κυπριακή Δημοκρατία. Το 1961 και 1962 είχαμε εκτελέσεις ενωτικών αγωνιστών, του Νούρου, του Παντελίδη αλλά και άλλων. Τι κλίμα επικρατούσε τότε, γιατί εκτελούσανε ενωτικούς αγωνιστές; Ποιος ήταν τότε ο ρόλος του Μακαρίου και του Γιωρκάτζη;
Αυτές οι δολοφονίες δυστυχώς ήταν ένα αποτέλεσμα της αντιπαράθεσης που δημιουργήθηκε μεταξύ Μακαρίου και Ενωτικών. Ενωτικών οι οποίοι κατηγορούσανε τον Μακάριο ως επίορκο, ότι ορκίστηκε στην εκκλησία της Φανερωμένης την ένωση με την Ελλάδα και αυτός δεν ετήρησε τον όρκο του.
-Πότε άρχισε να δημιουργείτε στην Κύπρο η κυπριακή συνείδηση; Υπήρξαν πολιτικοί ή άλλοι παράγοντες οι οποίοι να επεδίωκαν την αποκοπή της Κύπρου από τον Εθνικό κορμό;
Για μια εποχή όπου υπήρχε δικτατορικό καθεστώς στην Ελλάδα ήταν φανερό ότι οι αριστερές δυνάμεις στην Κύπρο δεν ήσαν υπέρ της ενώσεως γιατί δεν ήθελαν να μπούνε κάτω από δικτατορικό καθεστώς.
-Γιατί ο Μακάριος κατήγγειλε τα 13 σημεία ενώ όλοι του λέγανε μη τα καταγγείλει; Τι επεδίωκε, είχε γι αυτά κάποιο σχέδιο, τι είχε στο μυαλό του ο Αρχιεπίσκοπος;
Πιστεύω ότι η βασική σκέψη του Μακάριου ήταν ότι σταδιακά να επιφέρει αλλαγές στο Σύνταγμα. Άρχισε με τα 13 σημεία. Όμως προτού δώσει τα 13 σημεία στην τουρκική πλευρά και στις εγγυήτριες δυνάμεις, εθεώρησε σκόπιμο να δει ποια θα ήτο η στάσις της Βρετανίας. Και γι αυτό φώναξε τον πρέσβη της Βρετανίας εις την Κύπρον, τον σερ Άρθουρ Κλαρκ. Του έδωσε ένα αντίγραφο των προτάσεων. Ο Άρθουρ Κλαρκ μετά από μια εβδομάδα μας έστειλε μια φωτοτυπία του αντιγράφου, του εγγράφου που του έδωσε ο Μακάριος με αρκετές διορθώσεις, όπου έλεγε όχι το α θέμα έτσι ή το β αλλιώς κλπ και ο Μακάριος το εξέλαβε ότι για να το κάνει αυτό θα έπρεπε να είχε πάρει και την συγκατάθεση και της κυβέρνησης του. Όμως αργότερα οι άγγλοι προσποιήθησαν ότι δεν είχαν γνώση αυτού του εγγράφου και ότι ήταν απλώς προσωπικές απόψεις του Άρθουρ Κλαρκ. Υπάρχουν δύο εξηγήσεις. Η μια εξήγησις είναι ότι άρχιζε τότε ένας αγώνας εναντίων των βρετανικών βάσεων και πιθανόν οι άγγλοι να εθεώρησαν ότι είναι μία ευκαιρία να τσακωθούν οι Ελληνοκύπριοι με τους Τουρκοκύπριους και να μην έχουνε προβλήματα με τις βάσεις. Αυτό είναι μία ερμηνεία.
-Να έχουμε εμείς το κεφάλι μας ήσυχο. Οι άγγλοι δηλαδή.
Ναι. Όμως αργότερα η στάσις της Βρετανίας ήταν εναντίον της στρατιωτικής επέμβασης της Τουρκίας εις την Κύπρο. Αυτό αποδεικνύει ότι είχαν τέτοια συμφέροντα με τις βρετανικές βάσεις που δεν ήθελαν η εχθρότητα των Ελληνοκυπρίων εναντίων των βάσεων τους που θα ήταν δύσκολη η διατήρισις των βάσεων τους και ο κυπριακός Ελληνισμός θα έπαιρνε τη γραμμή να φύγουν οι βρετανικές βάσεις.
-Πείτε μου για την οργάνωση ΑΚΡΙΤΑΣ λίγα λόγια. Τι θυμόσαστε; Έχω ακούσει πολλά και διάφορα από πολλούς από όσες ιστορικές μαρτυρίες έχω πάρει.
Για να είμαι ειλικρινείς εγώ δεν είχα γνώση αυτού του σχεδίου μέχρις ότου εδημοσιεύθη σε μία αντιπολιτευτική εφημερίδα…

-Εδώ στην Κύπρο;

Ναι εδώ. Εναντίον της πολιτικής Μακαρίου και όταν το είδα ήταν φανερό ότι αρχίσαμε πλέον μια σκέψη για το πώς θα κυριαρχήσουμε πάνω στα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων με την συνθήκη της Ζυρίχης και τα οποία όλοι εθεωρούσαμε ότι ήταν ετεροβαρή.
-Τι ακριβώς ήταν αυτή η οργάνωση και ποιοι οι στόχοι της;
Ελέχθη ότι ο βασικός σκοπός ήταν να υπερασπίσουν την Κύπρο από τουρκοκυπριακές επιθέσεις ή από τουρκική εισβολή. Η εκπαίδευσις εγένετο και από αξιωματικούς της ΕΛΔΥΚ ο οπλισμός ήρχετο από την Ελλάδα και κάναμε στρατιωτικά γυμνάσια απ το Προεδρικό Μέγαρο στο Τρόοδος υποθετικά ότι ρίξανε αλεξιπτωτιστές εδώ και υπήρχε διανομή οπλισμού εις τις διάφορες ομάδες που αποτελούσαν αυτό το αμυντικό σχέδιο δράσεως. Και μια και σας ανέφερα την ΕΛΔΥΚ, θέλω να πω ότι επολέμησαν ηρωικά και στις δύο φάσεις της τουρκικής εισβολής. Τους χρωστούμε ευγνωμοσύνη. Κρατήσανε μέχρι το τέλος το αεροδρόμιο της Λευκωσίας και μετά από πολλές διαβουλεύσεις παραδόθηκε στους ΟΗΕδες και όχι στους Τούρκους. Αν δεν υπήρχε η ΕΛΔΥΚ οι Τούρκοι θα είχανε πάρει ολόκληρη τη Λευκωσία.
-Θυμόσαστε κύριε Πρόεδρε να μου πείτε κάποιους εξ Ελλάδος αξιωματικούς οι οποίοι βοήθησαν, σας εκπαίδευσαν και είχατε συνεργασία μαζί τους;
Ω βέβαια, ξεχνιούνται αυτά! Θυμάμαι όλους όσους μας εκπαίδευσαν. Έκαναν τα πάντα και μας βοήθησαν πάρα πολύ.
-Τον Νικόλαο Ντερτιλή τον είχατε γνωρίσει;
Τον εγνώριζα, δεν είχα όμως συνεργαστεί μαζί του. Ήξερα όμως ότι ήτο πολύ καλός αξιωματικός και πολύ δραστήριος. Μας βοήθησε πάρα πολύ όπως όλοι οι εξ Ελλάδος αξιωματικοί.
-Ο συντάκτης του σχεδίου ποιος ήτανε;
Το σχέδιο αυτό ήτανε πως θα υπερασπίσουμε την Κύπρο από τις επιθέσεις των τουρκοκυπρίων γιατί από πληροφορίες που είχαμε, φέρνανε οπλισμό από την Τουρκία. Το σχέδιο κατηρτίσθη με την βοήθεια ανώτερων αξιωματικών της ΕΛΔΥΚ και με το Υπουργείο Εσωτερικών με Υπουργόν τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη.
-Είχατε ταχθεί υπέρ του Μακαρίου και κατά του πατέρα σας. Γιατί αυτή η επιλογή τότε;
Για να είμαι ειλικρινής εγώ είχα ως πυξίδα στη ζωή μου, «το μητρός τε και πατρός τε και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον εστίν η πατρίς». Ο λόγος που υπεστήριξα τον Μακάριο ήταν διότι έβλεπα ότι αν δεν βρισκόταν μια λύσις του κυπριακού οι βρετανοί ήσαν αποφασισμένοι να κρατήσουν βάσεις, να επιτρέψουν στους τούρκους να καταλάβουν μέρος της Κύπρου, δηλαδή να διχοτομηθεί η Κύπρος. Δεν επίστευα ότι ήτο δυνατόν οιοσδήποτε άλλος εκτός από τον Μακάριο να μπορούσε να δεχθεί κάποιο συμβιβαστικό σχέδιο ενόψει του γεγονότος ότι ο ελληνισμός έδωσε έναν τεράστιο αγώνα για την ένωση και να έρθει τώρα να διεκδικεί μια κολοβωμένη ανεξαρτησία. Και έθεσα υπεράνω της αγάπης μου προς τον πατέρα μου, το θέμα ότι αυτή τη στιγμή κινδυνεύει η Κύπρος να διχοτομηθεί. Εάν ο Ιωάννης ο Κληρίδης, ο πατέρας μου, εκλέγετο πρόεδρος δεν θα μπορούσε να πείσει τον κυπριακό λαό να ζήσει κάτω από το σχέδιο των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου. Ο μόνος που είχε πιθανότητα να το πετύχει ήταν ο Μακάριος.
-Σας είχα δει κύριε πρόεδρε που σας είχαν τιμήσει τα Εθνικόφρωνα Σωματεία του Εθνικού Δευτεράς(2009- 2010) και σας είχανε δώσει και μια μεγάλη εικόνα της Μεγαλόχαρης και είχατε πει πάλι το ίδιο, ότι, «Μητρός τε και πατρός τε και των άλλων προγόνων απάντων τιμιώτερον εστίν η πατρίς». Και σας ερωτώ, πως ο Μακάριος εξέφραζε την πατρίδα;

Ο Μακάριος το μεγάλο πρόβλημα που είχε όταν επιέστηκε- αναγκάστηκε να υπογράψει τις συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου και όταν ήρθε στη Κύπρο έκανε μίαν ομιλίαν ενώπιον χιλιάδων λαού και είπε ότι Νενικήκαμεν. Επήραμεν ένα προμαχώνα από τον οποίον θα προχωρήσουμε να ολοκληρώσουμε τα εθνικά μας πεπρωμένα. Σαν εθνάρχης είχε το πρόβλήμα ότι εκατηγορείτο από την αντιπολίτευση ότι πρόδωσε την ένωση, ότι εδέχθη μία ανεξαρτησία κολοβωμένη κτλ, κλπ και ίσως τα πρώτα του βήματα ήταν για να δείξει με τα 13 σημεία ότι έχουμε διέξοδο και μπορούμε σταδιακά να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση.
- Η επιλογή σας να είστε με το μέρος του Μακαρίου και όχι με τον πατέρα σας εκείνη την εποχή, με το πέρασμα του χρόνου αποδείχθηκε σωστή;
Με το Μακάριο διεφώνησα σε δύο πράγματα. Το ένα ήταν όταν μίλησε για μακροχρόνιο αγώνα μετά την τουρκική εισβολή του 1974, εγώ είχα πάρει τη θέση ότι δεν συμφέρει ο μακροχρόνιος ο αγώνας διότι θα εδραιώσει τα τετελεσμένα και θα είναι πολύ δύσκολο να βρούμε λύση του κυπριακού προβλήματος. Όπερ και εγένετο. Τότε ο Μακάριος έκανε μία δήλωση και… αν και δεν ανέφερε το όνομά μου εννοούσε όμως εμένα, ότι ήμουν ενδοτικός! Πιστεύω ότι η ιδιότης του ανθρώπου, του Αρχιεπισκόπου, σαν εθνάρχης, και η ιδιότης του σαν Πρόεδρος μιας δημοκρατίας με εγγυήσεις και δικαιώματα επεμβάσεων έρχονταν σε μια σύγκρουση και παρεσύρετο κατά την άποψή μου σε ενέργειες(ο Μακάριος) χωρίς να εκτιμά τι ήταν οι πραγματικοί κίνδυνοι εάν προχωρούσε προς αυτές τις κατευθύνσεις. Μια άλλη διαφωνία μου ήταν, ότι, ενώ τα γεγονότα του 1963 έγιναν και δεν είχαμε τουρκική εισβολή, από το 1963 ως το 1968 είχαμε περιορίσει τους τουρκοκυπρίους σε μικρούς θύλακες και νομίζαμε ότι με αυτήν την πίεση θα υποκύψουν και θα δεχθούν τις δικές μας θέσεις. Αυτό αποδείχθηκε ότι δεν ήταν έτσι τα πράγματα διότι εγώ έλεγα ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος της Κύπρου είναι εάν η Τουρκία βλέπει ότι η τουρκική κοινότης θα καταρρεύσει θα επέμβαινε. Ο Μακάριος είχε την άποψη ότι η σταδιακή αλλαγή δεν θα μπορούσε να προκαλέσει την τουρκική εισβολή.

-Η Κύπρος είχε ζητήσει οπλισμό από την Ελληνική Κυβέρνηση το 1958-1960 και η Κυβέρνηση Καραμανλή το αρνήθηκε. Τι είχε συμβεί τότε με τον Αβέρωφ στην Αθήνα; Θυμόσαστε να μου πείτε; Είναι αλήθεια ότι είχατε φύγει κακήν κακώς;(από την Αθήνα)
Επίσημα η Ελληνική Κυβέρνησις το απέρριψε. Όμως είναι γεγονός ότι υπήρξαν στρατιωτικοί στην Ελλάδα με τους οποίους οι δικοί μας είχαν επαφή που απέστελναν οπλισμό.
-Θυμόσαστε τότε τι είχε γίνει μεταξύ εσάς και του Ευάγγελου Αβέρωφ; Είχατε πάει στην Αθήνα;
Ναι είχα πάει στην Αθήνα και είχα μιλήσει με τον Αβέρωφ, ο οποίος μου εξήγησε τους λόγους για τους οποίους δεν έπρεπε να συνεχιστεί η σύγκρουσις μεταξύ των Ελληνοκυπρίων με τους Τουρκοκύπριους και τους κινδύνους που υπήρχαν από αυτές τις συγκρούσεις. Το πρόβλημα ήταν, ότι, πάνω από την Ελλάδα υπήρχε η Βουλγαρία, η Γιουγκοσλαβία, από την άλλη τα ελληνικά νησιά γύρω από την Τουρκία και δεν ήθελε η Ελλάς να ανοίξει μέτωπο το οποίον θα ριψοκινδύνευε είτε οι Βούλγαροι να κατεβούν από πάνω και να χτυπήσουν Μακεδονία και Θράκη, ή τα ελληνικά νησιά να έχουν πρόβλημα από τους Τούρκους.