ΚΥΠΡΟΣ 1974 Η ΑΥΤΟΘΥΣΙΑ ΤΟΥ 286 ΜΤΠ

ΚΥΡΙΑΚΟΣ Σ. ΚΟΛΟΒΟΣ

Το 286 ΜΤΠ, για εμάς τους νεότερους, μπορεί να είναι ένα νούμερο μιας εκ των μηχανοκίνητων μονάδων πεζικού, στις οποίες, κάποιοι -λιγότερο ή περισσότερο-, να ήθελαν να υπηρετήσουν τη στρατιωτική τους θητεία ή μέρος αυτής. Αποτελούσε έναν αριθμό∙ όπως το 289 ΜΤΠ, το 287 ΜΤΠ, κλπ, πίσω από τον οποίο, για τον καθένα ξεχωριστά, κρυβόταν μια φήμη, ένας διοικητής, ένας βαθμός δυσκολίας για την επιτέλεση της υπηρεσίας και κατ’ επέκτασιν ένας χώρος, μια έδρα και μια περιοχή που μετριόταν σε χιλιόμετρα από τον τόπο διαμονής μας.

Ποια και πόση ήταν η ενημέρωση των οπλιτών που υπηρέτησαν τη στρατιωτική τους θητεία σ’ αυτού του τύπου μονάδες, για τη δράση και το ρόλο του 286 ΜΤΠ κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής του 1974, για την αυτοθυσία και τις μάχες μέχρι τελικής πτώσης που η μονάδα αυτή έδωσε για να κρατήσει την πατρώα γη; Ανεπαρκής ως μηδαμινή!

Το έργο της Πολιτείας και της Εθνικής Φρουράς ήρθαν να καλύψουν οι ίδιοι οι πολεμιστές του 286 ΜΤΠ-1974 και ο σύνδεσμός τους, μέσω της γραφίδας του ιστορικού – ερευνητή Δημ. Ταλιαδώρου, με τις μαρτυρίες ή τα ανέκδοτα ημερολόγια των ίδιων των συμμετεχόντων, το ημερολόγιο της μονάδας, μαρτυρίες και υλικό προσωπικού άλλων σχηματισμών, καθώς, επίσης, υλικό προερχόμενο από τουρκικές πηγές, που με πολύ κόπο συνέλεξε ο συγγραφέας.

Με τρόπο λιτό και απέριττο ο συγγραφέας παραθέτει τα γεγονότα τηρώντας αυστηρά ημερολογιακή σειρά και δίνει πλήρη εικόνα στον αναγνώστη για την αλληλουχία των γεγονότων, τις αδυναμίες, την ανεπάρκεια, τα ασυγχώρητα και τραγικά λάθη της δικής μας πλευράς, τον τρόπο ανάπτυξης του τουρκικού στρατού και την υποχώρηση των φίλιων δυνάμεων μπροστά στις ορδές του Αττίλα, ενίοτε οργανωμένη και άλλοτε άτακτη και ανοργάνωτη.

Το βιβλίο, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση κινηματογραφικής ταινίας ή ντοκιμαντέρ προβληματισμού του Ελληνισμού, δεν αποτελεί πόνημα ψυχρής παράθεσης γεγονότων. Είναι απόρροια του πόνου και της κατακραυγής όλων εκείνων που βίωσαν στο πεδίο της μάχης την προδοσία από το κέντρο των Αθηνών και του ΓΕΕΦ, την υποταγή στις ντιρεκτίβες της εποχής, και των συγγενών όλων όσοι έχασαν τη ζωή τους, αγνοούνται ή τραυματίστηκαν υπερασπιζόμενοι την πατρίδα.

Η συμμετοχή του τάγματος στο πραξικόπημα ήταν ελάχιστη, αφού του δόθηκε επικουρικός ρόλος, όπως ελέγχου οδικών αρτηριών και προσώπων, με μικρή εμπλοκή σε μάχες εντός Λευκωσίας, καθώς η διοίκησή του δε συγκαταλεγόταν στις «φίλιες», με το καθεστώς των Αθηνών, δυνάμεις. Ο Δ. Ταλιαδώρος γράφει (σελ. 113): «Το συμπέρασμα που εξάγεται από το σύνολο των μαρτυριών των αξιωματικών και οπλιτών του 286 ΜΤΠ, οι οποίοι συμμετείχαν στην επιχείρηση κατάληψης της Αρχιεπισκοπής, είναι ότι ουσιαστικά το Τάγμα δεν έλαβε μέρος στην επιχείρηση, αφού οι άνδρες του δε χρησιμοποίησαν καθόλου οπλισμό».
Κ

Το 286 ως το μοναδικό μηχανοκίνητο τάγμα της εποχής, από τα σχέδια αμύνης που εκπονήθηκαν και προέβλεπαν πιθανή τουρκική επιδρομή σε οκτώ πιθανούς χώρους απόβασης, βάσει των αναγνωρίσεων που έγιναν εν καιρώ ειρήνης από τη διοίκηση της μονάδας (σελ. 39), μία από τις αποστολές του ήταν η απόκρουση του εισβολέα στην περιοχή Κερύνειας.

Στις 18 Ιουλίου 1974, ο κύριος όγκος της μονάδας μετακινήθηκε στο παλαιό στάδιο ΓΣΠ. Παρά τις πληροφορίες για επικείμενη εισβολή, το ΓΕΕΦ δεν εξέδωσε διαταγή μετακίνησης της μονάδας κατά τις βραδινές ώρες της 19ης Ιουλίου, αλλά, εγκληματικά, η διαταγή δόθηκε το πρωί της επομένης με αποτέλεσμα η τουρκική αεροπορία να πετύχει το τάγμα παρά το χωριό Κοντεμένος, με αποτέλεσμα τον ανηλεή βομβαρδισμό του. Η ανυπαρξία αντιαεροπορικής κάλυψης, η κίνηση των οχημάτων τεθωρακισμένων BTR που δεν τηρούσαν τα στοιχειώδη μέτρα ασφάλειας κίνησης μηχανοκίνητης φάλαγγας αποτέλεσαν ανυπεράσπιστο στόχο για τους Τούρκους αεροπόρους Αξίζει να σημειωθεί ότι προηγουμένως είχε κτυπηθεί στον ίδιο χώρο το 281 ΤΠ. Το πρώτο αυτό ράπισμα, τόσο στο έμψυχο όσο και στο άψυχο υλικό, αποτέλεσε σταθμό για το ηθικό του προσωπικού.

Ο τραυματισμός του διοικητή Μπούτου (απεβίωσε στην Αθήνα στις 3 Αυγούστου 1974), ο θάνατος άλλων έξι, αξιωματικών και οπλιτών, και ο τραυματισμός άλλων 25 ανδρών της μονάδας ήταν η απαρχή της δάντειας κολάσεως που θα περνούσε το τάγμα τις επόμενες μέρες. Οι μάχες με τους Τούρκους στα προγεφυρώματα, οι αντεπιθέσεις των φίλιων δυνάμεων, η προσπάθεια συντονισμού με άλλες μονάδες υπό το «Συγκρότημα Μπούφα», οι λαθεμένες διαταγές σε ανώτατο επίπεδο που το οδήγησαν σε ατραπούς, η αυτοθυσία και η αυταπάρνηση είναι συνυφασμένες με την ιστορία του 286ΜΤΠ.

Όλ’ αυτά συνοψίζονται στη μαρτυρία του τότε έφεδρου ανθυπολοχαγού και σημερινού προέδρου του συνδέσμου των πολεμιστών του 286 ΜΤΠ-1974, Χρ. Τουφεξή (σελ. 396): «Το αίσθημα να φεύγεις και να εγκαταλείπεις το πεδίο της μάχης ήταν τρομερό. Ήξερα ότι δεν μπορούσαμε να τους αντιμετωπίσουμε αλλά τουλάχιστον ας κρατούσαμε επαφή με τον εχθρό. Δεν μπορούσα να πιστέψω ότι εγκαταλείπαμε τα χωριά μας στον Τούρκο επιδρομέα». Από τη δύναμη της μονάδας 10 άνδρες έπεσαν ή τραυματίστηκαν θανάσιμα στο πεδίο της μάχης, 30 συγκαταλέγονται στον κατάλογο των αγνοουμένων και 54 στον κατάλογο των τραυματισθέντων.

Στην κριτική του επί της στρατιωτικής δράσης του 286 ΜΤΠ, ο αντιστράτηγος ε.α. και πρώην Υπ. Αμ. Φοίβος Κλόκκαρης σημειώνει με δεικτικό τρόπο (σελ. 482): «Στην περίπτωση του τουρκικού προγεφυρώματος στο Πέντε Μίλι Κερύνειας, υπήρχε η δυνατότητα στρατιωτικής νίκης της Ε.Φ, που χάθηκε επειδή το ΓΕΕΦ και η Ελλάδα, δεν εφάρμοσαν το ΣΑΚ [Σχέδιο Αμύνης Κύπρου]. Υπήρχε ο χρόνος, οι πληροφορίες, οι δυνάμεις, οι οχυρώσεις και τα μέσα».

Υ.Γ: Τιμή στους πολεμιστές του 286 ΜΤΠ και συγχαρητήρια σε όσους συνέβαλαν στην έκδοση του τόσο κατατοπιστικού πονήματος, διότι όπως κάποιοι καταθέτουν τη «δική τους αλήθεια», εδώ καταγράφεται η αλήθεια για το 286 ΜΤΠ.

Κατάλογος Πεσόντων:

Βαθμός	Ονοματεπώνυμο	Καταγωγή
Ανχης	Μπούτος Γεώργιος	Ναύπλιο
Ανθλγός	Χατζημάρκου Παντελής	Λευκωσία
Λοχ	Δημοσθένους Αντώνης	Κοντέα
Δνέας	Ανδρέου Γεώργιος	Άλωνα
Στρτης	Αριστοτέλους Ανδρέας	Λεμεσό
Στρτης	Αχιλλέως Σωτήρης	Ομορφίτα
Στρτης	Έλληνας Ανδρέας	Πραστειό Μόρφου
Στρτης	Μάρκου Μάρκος	Επτακώμη
Στρτης	Μιχαήλ Γεώργιος	Γερόλακκο
Στρτης	Φραγκέσκου Μάριος	Παλλουριώτισσα

Κατάλογος Αγνούμενων:

Βαθμός	Ονοματεπώνυμο	Καταγωγή
Ανθλγός	Σεργίδης Ιωσήφ	Βασίλεια
ΔΕΑ	Παπαδόπουλος Κωνσταντίνος	Καϊμακλί
Λοχ	Γαβριήλ Κώστας	Τρούλλους
Λοχ	Γεωργίου Σάββας	Αραδίππου
Λοχ	Γιαννάτζης (Ψάλτη) Γιαννάκης	Αραδίππου
Λοχ	Παπαϊωάννου Αντώνιος	Λευκωσία
Δνέας	Δημητρίου Γεώργιος	Ξυλοτύμπου
Δνέας	Σωκράτους Σωκράτης	Αγρό
Δνέας	Τσαγγάρης Ιωάννης	Δύμες
Δνέας	Χριστοφή Φοίβος	Λευκωσία
Στρτης	Αγαθοκλέους Ηρακλής	Άγιο Τύχωνα
Στρτης	Ζαού Νικόλαος	Τσέρι
Στρτης	Θεοδούλου Θεόδουλος	Παλαίκυθρο
Στρτης	Ιωάννου Μάριος	Κακοπετριά
Στρτης	Ιωνά  Παράσχος	Νήσου
Στρτης	Καταλάνος Κώστας	Άγιο Επιφάνιο
Στρτης	Καψοκάρτης Κώστας	Τσέρι
Στρτης	Κυπριανού Μιχαήλ	Γεροσκήπου
Στρτης	Κωνσταντίνου Κώστας	Καϊμακλί
Στρτης	Μιχαήλ Μιχαλάκης (Γεώργιου)	Στρόβολο
Στρτης	Μιχαήλ Μιχαλάκης (Χριστόδουλου)	Πεντάγεια
Στρτης	Μούσουλος Σταύρος	Ξυλοφάγου
Στρτης	Νεάρχου Κυριάκος	Άγιος Δημητριανό
Στρτης	Νικολάου Μάριος	Ομορφίτα
Στρτης	Παναγή Παναγής	Μαραθόβουνο
Στρτης	Πατούνας Παναγιώτης	Συκόπετρα
Στρτης	Πιττής Μάρκος	Δάλι
Στρτης	Πύργου Νίκος	Λάρνακα
Στρτης	Στυλιανού Σάββας	Λευκωσία
Στρτης	Φαντάρου Χαράλαμπος	Κάμπο