Πώς ο Ανδρέας Παπανδρέου απέτρεψε την Ένωση, το 1964

Γεώργιος Παπανδρέου, γιος Ανδρέας και ο εγγονός Γιωργάκης. Η πολιτική, και όχι μόνο, ζημιά που έκαμε στον πατέρα του ο Αντρέας, ήταν πολύ μεγάλη.

Συγκλονιστικές οι αποκαλύψεις του Π. Γαρουφαλιά 

ΑΘΗΝΑ, Κυριακή 22 Αυγούστου 1964, κατοικία Πρωθυπουργού της Ελλάδας Γεώργιου Παπανδρέου, στο Καστρί. Συζητά με τον Παπανδρέου ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας Πέτρος Γαρουφαλιάς, για την αποτυχία του ΥΠΕΘΑ να πείσει τον Κύπριο Πρόεδρο Μακάριο να αποδεχθεί το Σχέδιό του, για μονομερή Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Παρών και ο Υπουργός Παιδείας και στενός φίλος του Πρωθυπουργού, Λουκής Ακρίτας, Κύπριος την καταγωγή.

ΠΡΩΤΟ ερώτημα Γαρουφαλιά στον Παπανδρέου, οι λόγοι που τον οδήγησαν στο να τον ειδοποιήσει να απαγκιστρωθεί από τη συμφωνία του με τον Μακάριο και να επιστρέψει στην Αθήνα.



ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Πέτρο, δέχτηκα το «Σχέδιο Άτσεσον» και γι’ αυτό σε ειδοποίησα. Σκέφθηκα πως αξίζει τον κόπο να δώσεις ένα διαμέρισμα, για να σου χαρίσουν μια πολυκατοικία.

ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ: Και βέβαια αξίζει. Επράξατε πολύ καλά να δεχθείτε το «Σχέδιο Άτσεσον». Και μάλιστα αφού το θέμα τελείωσε και οι Τούρκοι το δέχτηκαν, πολύ καλά κάνετε και με ειδοποιήσετε να απαγκιστρωθώ, αλλά γιατί ο Κωστόπουλος δεν μου το είπε για να ανακοινώσω και στον Μακάριο τη σύναψη συμφωνίας;

Π: Μα δεν έκλεισε η συμφωνία,  γιατί οι Τούρκοι δεν απάντησαν ακόμα. Εμείς που είχαμε απορρίψει πρώτοι το «Σχέδιο Άτσεσον», τώρα το δεχθήκαμε και περιμένουμε την απάντηση των Τούρκων.

Ίδια, πονηρή πάντα, η τακτική των Τούρκων

Γ: Νομίζω κύριε Πρόεδρε πως, εφόσον δεν είχαμε την αποδοχή των Τούρκων, θα έπρεπε να περιμένουμε να απαντήσουν πρώτα οι Τούρκοι και έπειτα να δώσουμε τη δική μας συγκατάθεση, γιατί η τακτική των Τούρκων, όπως πολύ σωστά μου έλεγε ο Μακάριος σε μιαν άλλη συζήτησή μας, είναι γνωστή και παλιά.  Δεν υποβάλλουν αυτοί ποτέ πρώτοι προτάσεις ή λύσεις. Περιμένουν να υποβάλουν οι άλλοι, για να τις απορρίψουν. Κάνουν τη σκέψη πως αυτά που τους δόθηκαν με τις προτάσεις είναι πια δεδομένα, τα έχουν στην τσέπη τους και, με την απόρριψη, περιμένουν νέες προτάσεις που, φυσικά, θα τους παραχωρούν περισσότερα. Έτσι συνεχίζουν τις απορρίψεις, για να εκμαιεύσουν νέες παραχωρήσεις. Αν οι Τούρκοι είχαν απαντήσει καταφατικά, τότε θα δεσμεύονταν άπαξ και δια παντός με την αναγνώριση της αρχής πως η Κύπρος θα ενωθεί με την Ελλάδα και μάλιστα ολόκληρη. Δεν θα μπορούσαν να μιλάνε πια για ανεξάρτητη Κύπρο ή για διαμελισμό της. Ενώ τώρα που δεχθήκαμε το «Σχέδιο Άτσεσον», έχουμε ήδη προσφέρει στους Τούρκους προς εκμίσθωση έκταση αναλογούσα με την αναλογία του τουρκοκυπριακού πληθυσμού σε σχέση με τον ελληνοκυπριακό και, επομένως, αν οι Τούρκοι αρνηθούν, δεν θα απομένει ως επόμενο βήμα αξιώσεως των Τούρκων, παρά η κυριαρχική εκχώρηση της εκτάσεως αυτής, η διανομή δηλαδή της νήσου,

ΣΤΟ σημείο αυτό επενέβη ο Ακρίτας, που ρώτησε τον Παπανδρέου αν το «Σχέδιο «Άτσεσον» που δέχθηκε ήταν καινούργιο ή το παλιό. Η απάντησή ήταν «δεν είναι καινούργιο, είναι το γνωστό», οπότε ο Ακρίτας παρατήρησε πως «το παλιό Σχέδιο το είχε απορρίψει ο Μακάριος» και ρώτησε: «Άλλαξε τώρα γνώμη ο Μακάριος και το δέχεται;»

Π (Με πολλή δυσανασχέτηση): Δεν γνωρίζω. Δεν επικοινώνησα μαζί του…

Α: Μα, ο Μακάριος δεν πρόκειται να αλλάξει γνώμη και να δεχθεί το «Σχέδιο Άτσεσον». Αυτό μπορείς να το θεωρείς βέβαιο.  Και τότε, αν οι Τούρκοι δεχθούν και ο Μακάριος αρνηθεί, όπως είναι βέβαιο, τι θα κάνεις; Πώς θα το εφαρμόσεις; Θα το επιβάλεις στον Μακάριο και στον κυπριακό λαό με τη βία; Είσαι αποφασισμένος να’ ρθεις σε σύγκρουση μαζί τους, σύγκρουση που μπορεί να είναι και αιματηρή; Θα φθάσεις ως εκεί;

Γ: Έχει δίκαιο ο Λουκής. Το «Σχέδιο Άτσεσον», όχι μόνο δεν το δέχεται ο Μακάριος, αλλά ούτε και ο Γρίβας. Αν, επομένως, οι Τούρκοι το δεχθούν, θα βρεθείτε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Και δεν θα υπάρχουν παρά δύο δρόμοι, αλλά όποιον κι αν διαλέξετε, το τέρμα θα είναι προσωπικά σε βάρος σας. Ή θα πρέπει να δηλώσετε πως βρίσκεστε σε αδυναμία να εφαρμόσετε τη συμφωνία γιατί οι Κύπριοι δεν συμφωνούν, ή να την εφαρμόσετε με τη βία. Στην πρώτη περίπτωση θα γίνετε καταγέλαστος και θα δώσετε την εντύπωση πως δεν είσαστε σοβαρός πολιτικός, αφού δεσμεύεστε διεθνώς χωρίς να είσαστε σε θέση να εκπληρώσετε τις υποχρεώσεις που αναλάβατε. Στη δεύτερη περίπτωση, θα πρέπει να διατάξετε τη σύλληψη Μακαρίου και Γρίβα και να κατασταλούν με τα όπλα οι εξεγέρσεις που θα σημειωθούν με πρωταγωνιστές τους κομμουνιστές και ανθενωτικούς. Θα πρέπει ο στρατός να κτυπήσει και να χυθεί, κατ’ ανάγκην, κυπριακό αίμα. Έτσι, οι μεν Έλληνες στρατιώτες θα μεταβληθούν αυτοστιγμεί από απελευθερωτές σε κατακτητές και ο ελληνικός λαός θα αντιδράσει, ζητώντας την παραίτησή σας. Και θα αναγκασθείτε να παραιτηθείτε υπό τας αράς του ελληνικού και κυπριακού λαού. Τέτοια, όμως διαταγή, είμαι βέβαιος δεν θα δώσετε.

Ανάκληση αποδοχής του «Σχεδίου Άτσεσον»

Ο ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ επικοινώνησε τότε τηλεφωνικώς με τον Ιωάννη Σωσσίδη, διευθυντή του διπλωματικού του γραφείου, και του είπε: «Δεν μπορούμε να δεχθούμε το «Σχέδιο Άτσεσον». Δεν μπορούμε να το εφαρμόσουμε. Ειδοποίησε αμέσως τον Νικολαρεΐζη, πως ανακαλώ την αποδοχή του «Σχεδίου». (ΣΗΜ: Ο Νικολαρεΐζης ήταν πρέσβης, εκπρόσωπος του Έλληνα Πρωθυπουργού στις διαπραγματεύσεις που έκανε στη Γενεύη  ο Σακάρι Τουομιόγια, αντιπρόσωπος του Γ.Γ. του ΟΗΕ Ου Θαντ στο Κυπριακό.)

ΠΡΙΝ καν φθάσει η ανάκληση από τη Γενεύη, έφθασε η απάντηση των Τούρκων, που απέρριπταν το «Σχέδιο Άτσεσον». Και ζητούσαν όπως η περιοχή Καρπασίας ενσωματωθεί στην Τουρκία και η υπόλοιπη Κύπρος με την Ελλάδα. Επέμεναν δηλαδή στη διπλή Ένωση, όπως πρόβλεπε το πρώτο «Σχέδιο Άτσεσον», που είχαν δεχθεί οι Τούρκοι και το είχε απορρίψει η Ελλάδα.

ΕΝΩ ο Λουκής Ακρίτας είχε αποχωρήσει, ο Γ. Παπανδρέου ζήτησε από τον Γαρουφαλιά να τον ενημερώσει λεπτομερώς για τις συνομιλίες του με τον Μακάριο. Αυτό και έγινε, με γέλια Παπανδρέου όταν έγινε λόγος για την απαίτηση Μακαρίου να γίνει αντιβασιλιάς. Τελειώνοντας ο ΥΠΕΘΑ, ρώτησε τον Πρωθυπουργό «τι θα κάνουμε τώρα;», και «αφού οι Τούρκοι δεν δέχονται στο «Σχέδιο Άτσεσον», δεν θα προχωρήσουμε στη μονομερή Ένωση;» Ο Παπανδρέου δεν απάντησε και προέτρεψε τον Γαρουφαλιά να… πάει να ξεκουραστεί, γιατί ήταν άυπνος. Ήταν φανερό, ότι δεν ήθελε να συνεχίσουν.

«Σατανικότατο το σχέδιο»

ΜΕΤΑ από αυτό ο Γαρουφαλιάς αποχώρησε, με την απορία πώς ο Παπανδρέου εγκατέλειψε αστραπιαία την εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου του Στέμματος για μονομερή Ένωση, όπως  και τη σπουδή του να αποδεχθεί το «Σχέδιο Άτσεσον», που είχε πριν απορρίψει χωρίς να περιμένει την απάντηση των Τούρκων και χωρίς προηγουμένως να εξασφαλίσει την έγκριση του Μακαρίου. Ο Γαρουφαλιάς υποψιαζόταν ότι κάποιος παρέσυρε τον Παπανδρέου, γι’ αυτό και το απόγευμα της ίδιας ημέρας φρόντισε να συναντηθεί με τον Υπουργό Εξωτερικών Σταύρο Κωστόπουλο, ίσως μάθει ακριβώς τι συνέβη.  Τίποτε, όμως, δεν πέτυχε. Ο Κωστόπουλος του είπε πως δεν ήξερε το παραμικρό και ότι «όλα έγιναν με κινηματογραφική ταχύτητα». Ο Γαρουφαλιάς του τόνισε πως «πρόκειται για σατανικό σχέδιο που ενέπλεξε και παρέσυρε τον Πρωθυπουργό για να τορπιλισθεί η Ένωση», για να προσθέσει: «Δεν μπορούσαν με άλλο τρόπο να τον παρασύρουν, παρά μόνον να το να τον πείσουν να αποδεχθεί το «Σχέδιο Άτσεσον». Τον άφησαν να πιστέψει πως θα συμφωνούσε εκ των υστέρων ο Μακάριος. Έτσι, ενώ τορπίλιζαν αμέσως την επικείμενη Ένωση, που αποφάσισε το Συμβούλιο του Στέμματος και που βρισκόταν ήδη στην αρχή της πραγματοποιήσεώς της, ήταν απόλυτα βέβαιοι για το ναυάγιο του «Σχεδίου «Άτσεσον» που θα επακολουθούσε, γιατί δύο κατ’ ανάγκην θα συνέβαιναν: Ή οι Τούρκοι δεν θα το δέχονταν, θα το απέρριπταν, όπως άλλωστε και έγινε, ή, και στην ολιγότερο πιθανή περίπτωση, οι Τούρκοι θα το δέχονταν και θα το απέρριπτε ο Μακάριος, ο οποίος θα ενέμενε στην προηγούμενη απόρριψή του. Με τον τρόπο αυτό τορπίλιζαν κάθε ελληνική προσπάθεια, άμεση ή έμμεση, για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.»

Καταστρώθηκε στη Λευκωσία

Ο ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ συμφώνησε πως «το σχέδιο ήταν σατανικότατο», οπότε και ρώτησε τον Γαρουφαλιά ποιους υποπτευόταν «για την κατάστρωση και την εκτέλεσή του;»,  για να προσθέσει: « Το μόνο που θεωρώ βέβαιο, είναι πως το μεν σχέδιο καταστρώθηκε στη Λευκωσία με την ευλογία του Μακαρίου και πως, με την εκτέλεσή του, ανάλαβε στην Αθήνα πρόσωπο που συνεργάζεται στενά με τον Μακάριο, που όμως, και το κυριότερο, να μπορεί να ασκήσει αποφασιστική αντίδραση επί του Πρωθυπουργού.»

ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ: Συμφωνώ μαζί σου, πως το σχέδιο καταστρώθηκε στη Λευκωσία από τους ανθενωτικούς κύκλους, οι οποίοι πληροφορήθηκαν την απόφαση του Συμβουλίου του Στέμματος, δεδομένου άλλωστε πως ο Κυπριανού τελούσε σε πλήρη γνώση του Σχεδίου και ήταν φυσικό να ενημερωθεί ο Αρχιεπίσκοπος και οι περί αυτόν κύκλοι. Αποκλείω να είναι σχέδιο ξένης δυνάμεως, γιατί ουδεμία διπλωματική επέμβαση εκδηλώθηκε. Την εκτέλεση του σχεδίου θα πρέπει προφανώς να ανέλαβε πρόσωπο στην Αθήνα, που να δύναται να ασκήσει ισχυρότατη επιρροή επί του Πρωθυπουργού, ώστε να τον ωθήσει να αλλάξει απόφαση απότομα και μέσα σε τόσο μικρό διάστημα. Πρόσωπο με τέτοια επιρροή στην Αθήνα δεν βλέπω άλλον από τον Ανδρέα (Παπανδρέου). Υποπτεύομαι πως χρησιμοποιήθηκε ο ΓΑΜΟΣ.

Ο Ανδρέας βρήκε τον τρόπο στη ζωή του να εξευτελιστεί και ως άνθρωπος, Παντρεύτηκε τη Δήμητρα Λιάνη, που ήταν δεκαετίες νεότερή του και γυμνές φωτογραφίες της είχαν κατ’ επανάληψη δει το φως της δημοσιότητας!..

Ανδρέας, που και θα ενημέρωσε τον Αρχιεπίσκοπο για την εντολή απαγκίστρωσης που σου δόθηκε. Νομίζω, μάλιστα, πως η ενημέρωση δεν έγινε μέσω της κυπριακής Πρεσβείας, αλλά μέσω του Λυσσαρίδη, γιατί οι σχέσεις Ανδρέα και Λυσσαρίδη είναι στενότατες. (ΣΗΜ: Ο Βάσος Λυσσαρίδης ήταν ο προσωπικός γιατρός και φίλος του Μακαρίου).

ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ: Αυτό το γνωρίζω. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός μου είπε πως δέχθηκε τον Λυσσαρίδη σε δίωρη συνομιλία στο Καστρί, με υπόδειξη του Ανδρέα. Μου πρόσθεσε μάλιστα, ότι προκειται για αξιόλογο άνθρωπο κι ότι θα πρέπει να τον γνωρίσω. Δεν καταλαβαίνω όμως, πώς παράπεισαν τον Πρωθυπουργό ότι είναι δυνατή η εφαρμογή του «Σχεδίου Άτσεσον», αφού ουδεμία διαβεβαίωση είχε, είτε εκ μέρους του Αρχιεπισκόπου, είτε εκ μέρους του Γρίβα πως άλλαξαν γνώμη και πως δέχονταν το «Σχέδιο Άτσεσον». Και δεν είχε παρόμοια διαβεβαίωση ο Πρωθυπουργός ούτε και προσωπική επαφή μαζί τους, γιατί αν είχε, θα την επεκαλείτο κατά τη συνομιλία μας και δεν θα έσπευσε να ανακαλέσει την αποδοχή. Προφανώς, θα διαβεβαίωσαν τον Πρωθυπουργό πως και ο Μακάριος θα δεχθεί το «Σχέδιο Άτσεσον» όταν βρεθεί προ τετελεσμένου γεγονότος, όταν δηλαδή το δεχθεί επισήμως η Ελληνική Κυβέρνηση. Έτσι τον παρέπεισαν.

Ο ΠΕΤΡΟΣ ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑΣ είχε για το πολύ σοβαρό αυτό θέμα και συνάντηση με τον βασιλιά Κωνσταντίνο, στον οποίο αφηγήθηκε τις συνομιλίες του με τον Μακάριο και ρώτησε τον βασιλιά αν γνώριζε τι μεσολάβησε για να εγκαταλείψει ο Πρωθυπουργός την εκτέλεση της απόφασης του Συμβουλίου του Στέμματος. Ο Κωνσταντίνος απάντησε πως δεν ήξερε. Και πρόσθεσε; «Ο Πρωθυπουργός μού ανήγγειλε τηλεφωνικώς πως άλλαξε γνώμη, πως δέχθηκε το «Σχέδιο Άτσεσον» και πως σου παρήγγειλε να απαγκιστρωθείς και να γυρίσεις. Ούτε με συμβουλεύθηκε όταν άλλαξε γνώμη και δέχθηκε το «Σχέδιο Άτσεσον», ούτε όταν άλλαξε πάλι γνώμη και ανακάλεσε αποδοχή του. Μου ανήγγειλε τις αλλεπάλληλες αλλαγές των αποφάσεών του ως τετελεσμένα γεγονότα.»

Ο συνωμοτικός ρόλος του Ανδρέα Παπανδρέου

ΟΙ ΑΠΟΡΙΕΣ, μάλλον υποψίες, του Γαρουφαλιά δεν άργησαν να επιβεβαιωθούν, όχι από την Αθήνα αλλά από τη Λευκωσία. Γραφεί επί λέξει ο ίδιος στο βιβλίο του.

«Ο τορπιλισμός της μονομερούς Ενώσεως, σατανικός στη σύλληψη και αριστοτεχνικός στην εκτέλεση, θεωρήθηκε από τους πρωτεργάτες του σαν προσφορά ύψιστης εθνικής υπηρεσίας! Γαυριώντες για το κατόρθωμά τους, σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 14.2.1966 στην εφημερίδα της Λευκωσίας «Τελευταία Ώρα», δημοσιογραφικό όργανο προσκείμενο στον Βάσο Λυσσαρίδη και τον Αρχιεπίσκοπο, με τίτλο «Πώς εσώθη η Κύπρος», δεν δίστασαν να θριαμβολογήσουν και να αυτοαποκαλυφθούν. Είναι χαρακτηριστική η κατωτέρω περικοπή του άρθρου: «Ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου επληροφόρησεν εγκαίρως τον Πρόεδρον Μακάριον δι’ επείγοντος σήματος, ότι συνωμόται των Αθηνών, εν συνεργασία μετά ανθρώπων των ενταύθα, είχον αποφασίσει να ανακηρύξουν την Ένωσιν πραξικοπηματικώς».

»Έτσι, συνεχίζει ο Γαρουφαλιάς, το μεν Σχέδιο της μονομερούς Ενώσεως στιγματίσθηκε από τους ανθενωτικούς κύκλους της Λευκωσίας, με στόμφο της αυτοϋπερηφάνεια, σαν «συνωμοσία στρεφόμενη κατά της Κύπρου», ενώ ο υποφαινόμενος δεχόταν καταιωνισμό από ύβρεις και κατηγορίες, προερχόμενες ακόμα και από φιλοκυβερνητικές πηγές της Λευκωσίας. Ήμουνα, κατά την άποψή τους, ο αρχισυνωμότης που, για να πραγματοποιήσω την Ένωση, εξύφανα ολόκληρη συνωμοσία, που θα ανετίναζε και θα κατέστρεφε την Κύπρο και τον κυπριακό λαό!

»Και σαν να μην αρκούσε η αποκάλυψη από τη Λευκωσία των υπευθύνων της ματαιώσεως της Ενώσεως, ήρθε αργότερα και η ομολογία από την πλευρά του Ανδρέα Παπανδρέου, για τις κοινές ιδεολογικές σχέσεις με τον Μακάριο. Η σύζυγός του κυρία Μάργκαρετ, στη σελ. 108 του βιβλίου της «NIGHTMARE IN ATHENS», που κυκλοφόρησε το 1970, γράφει: «Το όνειρο που Μακαρίου ήταν μια ανεξάρτητη Κύπρος. Του Γρίβα ήταν η Ένωση με την Ελλάδα. Ο Ανδρέας τα πήγε σε όλο το διάστημα με τον Μακάριο και τιμήθηκε από τον Μακάριο σαν ένα σπουδαίο πρόσωπο (VIP)».

ΣΧΟΛΙΑ

Για το ρόλο του  Μακαρίου στην προσπάθεια να μην εφαρμοσθεί το «Σχέδιο μονομερούς Ενώσεως» δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται να προστεθεί οτιδήποτε. Τα γεγονότα όπως τα εξέθεσε ο Γαρουφαλιάς, είναι αρκούντως πειστικά. Άλλωστε, όπως έχουμε αναφέρει και πριν, τα γεγονότα αυτά τα είχε παραθέσει επακριβώς ο Γαρουφαλιάς και  σε χρονικό διαρκείας που δημοσιεύτηκε το 1966 στην εφημερίδα «Ακρόπολις» των Αθηνών και ο Μακάριος σιώπησε. Δεν τα σχολίασε καν.

Η έντονη παρουσία αγγλικών στρατιωτικών δυνάμεων στο αεροδρόμιο Λευκωσίας κατά την άφιξη Γαρουφαλιά και η αποκάλυψη του πραγματικού σκοπού της αποστολής του (Σχέδιο μονομερούς Ενώσεως), δεν αφήνει αμφιβολία από πού πληροφορήθηκαν οι Άγγλοι την έλευση Γαρουφαλιά. Από το γεγονός αυτό και μόνο, αποδεικνύεται καθαρά ότι η συνωμοσία για τορπιλισμό της Ένωσης είχε εκπόρευσή της τη Λευκωσία, το Προεδρικό Μέγαρο και την Αρχιεπισκοπή.

Οι άριστες σχέσεις Μακαρίου και Ανδρέα Παπανδρέου είναι γνωστές. Για τη συγκεκριμένη περίοδο του 1964, είναι αναγκαίο να τονισθεί ότι ο Μακάριος, για να ευχαριστήσει προφανώς τον Ανδρέα για τον τορπιλισμό της Ενώσεως, τον προσκάλεσε και επίσημα στην Κύπρο, παρόλο που ο Ανδρέας δεν είχε καμιά επίσημη ιδιότητα, τον φιλοξένησε και τον τίμησε παντοιοτρόπως.

Η παρουσία τότε στην Κύπρο του Ανδρέα Παπανδρέου συνδυάστηκε, δυστυχώς, και με προσπάθειά του να οργανώσει στον ελληνικό στρατό την παραστρατιωτική Οργάνωση «ΑΣΠΙΔΑ». Για τη συνωμοσία αυτή ακολούθησε δίκη, κατά την οποία έγινε πλήρως γνωστός ο ρόλος του Ανδρέα. Ενώ, δηλαδή, ο ελληνικός στρατός κατέβηκε στην Κύπρο και τη θωράκισε για την απόκρουση τουρκικής εισβολής, ο Ανδρέας συνδύασε – τη χρησιμοποίησε ως ευκαιρία μάλλον – την πρόσκληση Μακαρίου για να κάνει συνωμοτικές επαφές με αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς και της ελληνικής μεραρχίας για τη δημιουργία παραστρατιωτικού σώματος – δούρειου ίππου – μέσα στον ελληνικό στρατό.
Το ρόλο του Ανδρέα και τις ύποπτες επαφές του στην Κύπρο, αποκάλυψε, ως γνωστόν, στη δίκη που έγινε ενώπιον στρατοδικείου στην Αθήνα  ο στρατηγός Γρίβας Διγενής, Αρχηγός τότε της ΑΣΔΑΚ (Ανωτάτης Στρατιωτικής Διοικήσεως Αμύνης Κύπρου) .

Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ιδρυτής και Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μετά τη μεταπολίτευση και για πολλά χρόνια Πρωθυπουργός της Ελλάδας, «στόλισε» την πολιτική του σταδιοδρομία με παντός είδους σκάνδαλα που έγιναν στα χρόνια που κυβερνούσε από κομματικούς του συνεταίρους, για να πάρει την πληρωμή το κόμμα στη συνέχεια από τον ελληνικό λαό, τα τελευταία χρόνια από τον ελληνικό λαό με το μαύρισμα το ΠΑΣΟΚ στις εκάστοτε εκλογές, με ποσοστά που δεν υπερβαίνουν το 5% του εκλογικού σώματος. Η σταδιοδρομία του Ανδρέα σηματοδοτείται και με το γάμο του με τη Δήμητρα Λιάνη, πολύ νεότερη του

Στο Κυπριακό ειδικά, έμεινε πασίγνωστη για σκοπούς θυμηδίας η φράση του για «φως στην άκρη της σήραγγας» που, βέβαια, ποτέ δεν είδαμε. Κατά τα άλλα εμείς, ήρθε στην Κύπρο και του απονείμαμε χρυσά κλειδιά και «σταυρούς του Μακαρίου», μετά θάνατον δε, δώσαμε το όνομά του στην αεροπορική βάση της Πάφου!..

Η «Τελευταία Ώρα» ήταν ένα από τα έντυπα (απογευματινό), το οποίο  χρηματοδοτούσε ο Μακάριος (ο κυπριακός λαός, στην ουσία), για να επιτίθενται εναντίον του στρατηγού Γρίβα και της ελληνικής μεραρχίας στην Κύπρο, όπως και πολιτικών και Κυβερνήσεων στην Ελλάδα, για προσωπικούς του λόγους. Πολλές ήσαν οι προσκείμενες στον Μακάριο κυπριακές εφημερίδες που εκτελούσαν τον ίδιο ρόλο, περιλαμβανομένων και της «Μάχης» και του «Θάρρους», του Νίκου Σαμψών, και του «Αγώνα», του Νίκου Κόση.

(Αρχείο Νίκου Παπαναστασίου-απόσπασμα)