Ο ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΕΝ ΑΠΟΣΤΡΑΤΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ (ΛΟΧΑΓΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΑΣ ΤΟ 1974) AΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ

 ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΔΙΧΑΣΜΟΥ ΣΤΗ ΧΟΥΝΤΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ 1974 ΛΟΧΑΓΟΣ Λ.ΥΠ ΤΗΣ 31 Μ.Κ

Φάκελος Κύπρου: «Θέλαμε να πολεμήσουμε και μας έστειλαν για ύπνο…» – Μιλάει στο “Καρφί” ο στρατηγός ε.α. Ελευθέριος Σταμάτης

 ΤΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΤΗΣ ΠΡΟΔΟΣΙΑΣ…
ΙΔΟΥ ΤΟ ΑΚΡΩΣ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΠΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΕΙ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ ΟΤΙ ΤΑ ΠΛΟΙΑ ΤΟΥ ΑΤΤΙΛΑ ΠΛΗΣΙΑΖΟΥΝ ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΟΝΗΣΟ

 

Το τηλεγράφημα που έστειλε τη νύχτα της Παρασκευής 19 Ιουλίου 1974 προς το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών η κυπριακή πρεσβεία στην Αθήνα επικαλούμενη την τρομερή πληροφορία της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών ότι 5 τουρκικά πλοία και 10 αποβατικά πλησιάζουν την Κύπρο. Σύμφωνα με το ίδιο έγγραφο, το χουντικό Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς (ΓΕΕΦ) «ΔΕΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙ»!!!

Της Πέννυς Κροντηρά

Το «Καρφί», ανοίγοντας το φάκελο της Κύπρου, κάνει μία ιστορική αναδρομή στα γεγονότα του 1974 που καθόρισαν τη νεότερη πολιτική ιστορία της χώρας και οδήγησαν στην αιματοβαμμένη διχοτόμηση της Κύπρου.
Στις 25 Νοεμβρίου 1973 η χούντα του Δημήτριου Ιωαννίδη με πραξικόπημα και κατ’ οίκον περιορισμό του Παπαδόπουλου στο Λαγονήσι, ανέτρεψε το δικτακτορικό καθεστώς της χούντας των Συνταγματαρχών (1967) και της κυβέρνησης του Σπύρου Μαρκεζίνη, που θα οργάνωνε εκλογές το 1974 υπό τη σκιά των τανκς. Ο αδίστακτος Ιωαννίδης, κινούμενος στο παρασκήνιο, διόρισε τον στρατηγό Φαίδωνα Γκιζίκη ως Προέδρο της Δημοκρατίας και τον οικονομολόγο Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο ως πρωθυπουργό.

Ο Ιωαννίδης είχε ψύχωση με το κυπριακό ζήτημα, καθώς είχε υπηρετήσει εκεί κατά τη δεκαετία του 1960. Βάσει  των αναμνήσεων του αρχηγού ενόπλων δυνάμεων (την περίοδο Ιωαννίδη) στρατηγού Γρηγόρη Μπονάνου, η απόφαση της ανατροπής του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, «έχαιρε της εκτίμησης της CIA». Η απόφαση για το πραξικόπημα ελήφθη στις 22 Ιουνίου στο σπίτι της αδερφής του πρωθυπουργού Ανδρουτσόπουλου στο Παγκράτι. Μάλιστα, το πράσινο φως το έδωσαν οι Αμερικανοί με τη διαβεβαίωση ότι η Τουρκία δεν θα επέμβει. Γι’ αυτό αργότερα ο Ιωαννίδης δήλωσε: «Μας εξαπατήσατε», απευθυνόμενος στον απεσταλμένο Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών Ζόζεφ Σίσκο.

ΗΘΕΛΑΝ ΝΕΚΡΟ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΟ
Στις 8:15 της 15ης Ιουλίου εκδηλώθηκε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Στόχος ήταν ακόμη και η δολοφονία του Μακαρίου την ώρα που μιλούσε σε μία ομάδα Ελλήνων μαθητών από το Κάιρο. Το καταβομβαρδισμένο και κατεστραμμένο από το πυροβολικό της ΕΛΔΥΚ (Ελληνικής Δύναμης Κύπρου) Προεδρικό Μέγαρο και οι δολοφονίες των υπερασπιστών του αποτελούν αποδεικτικό στοιχείο της εμμονής του Ιωαννίδη κατά του «τραγόπαπα – κοκκινόπαπα» όπως συνήθιζε να αποκαλεί τον Μακάριο.
Ο Μακάριος, καταφέρνοντας να διαφύγει από την πίσω πλευρά του Μεγάρου, φθάνει στην Πάφο -δίχως ράσα- και απευθύνει μήνυμα αγώνα από ραδιοσταθμό: «…Ελληνικέ κυπριακέ λαέ. Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποιος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος τον οποίο συ εξέλεξες διά να είναι ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός. Είμαι ζωντανός και είμαι μαζί σου συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινό αγώνα…».
Τότε αποστέλλονται με διαταγή του χουντικού επικεφαλής των καταδρομών Κωνσταντίνου Κομπόκη, που ηγήθηκε της επίθεσης, αμέσως τεθωρακισμένα στην Πάφο για να συλληφθεί ο Μακάριος. Όμως, με τη στήριξη του φινλανδικού αποσπάσματος του ΟΗΕ ο Μακάριος ξεφεύγει με ελικόπτερο στην αγγλική βάση Ακρωτηρίου και από εκεί μεταφέρεται στη Μάλτα, καταγγέλλοντας διεθνώς τους πραξικοπηματίες.

«ΒΑΛΕ ΓΡΑΒΑΤΑ ΚΙ ΕΛΑ ΝΑ ΟΡΚΙΣΤΕΙΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ»
Ο διορισμός του νέου χουντικού προέδρου γίνεται εν μέσω διάλυσης και σύγχυσης, όταν ένας ταξίαρχος βλέποντας στο ΓΕΕΦ (Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς) τον εοκαβίτη ακροδεξιό δημοσιογράφο Νίκο Σαμψών και καθώς δεν έβρισκε κανέναν από τους εκλεκτούς του ιωαννιδικού καταλόγου, χωρίς να ρωτήσει -λένε- την Αθήνα του προτείνει: «Πήγαινε βάλε μία γραβάτα και έλα να σε ορκίσουμε πρόεδρο…».
Η Τουρκία, με προηγηθείσα τη διένεξη την άνοιξη του 1974 για την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο, βρίσκει πάτημα λόγω της ανατροπής της συνταγματικής τάξης. Δεν αναγνωρίζει το νέο καθεστώς και ετοιμάζεται για την εισβολή.

Είχαν δει τον «Αττίλα» να ’ρχεται…
Στις 5 το πρωί της 20ής Ιουλίου 1974 τα τουρκικά αεροπλάνα εφόρμησαν στην Κυρήνεια, τη Λευκωσία και άλλες περιοχές του νησιού, χτυπώντας με πολυβόλα, ρουκέτες. Το σχέδιο «Αττίλας 1» ήταν γεγονός. Κομβικό σημείο αποτελούν οι μαρτυρίες ότι η επίθεση αυτή δεν ήταν απρόσμενη, καθώς το προηγούμενο βράδυ τα ραντάρ της Εθνικής Φρουράς είχαν δει κουκκίδες στις οθόνες τους. Μάλιστα, είχε ενημερωθεί το ΓΕΕΦ και το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδας από την κυπριακή πρεσβεία στην Αθήνα και είχε ετοιμαστεί σχέδιο αμύνης ονόματι «Αφροδίτη». Αξίζει να σημειωθεί ότι το BBC ενημέρωνε την παγκόσμια γνώμη για αυτά που θα συμβούν προτού λάβουν χώρα!
Η αιματοκυλισμένη και πολύπαθη Κύπρος έμελλε να είναι ο καταλύτης για την επιστροφή της Δημοκρατίας στην Ελλάδα της δικτατορίας. Το καθεστώς έπεσε στις 24 Ιουλίου του 1974. Το διαδέχθηκε κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος ανέμενε ως εφεδρεία του συστήματος την πρόσκληση.

Στις 8 Αυγούστου συγκλήθηκε στη Γενεύη πενταμερής διάσκεψη με σκοπό τον τελικό διακανονισμό του κυπριακού προβλήματος. Όμως, καθώς οι συζητήσεις απέβησαν άκαρπες, οι δυνάμεις του «Αττίλα 2» ήταν έτοιμες και περίμεναν το σύνθημα για το τελειωτικό χτύπημα στο νησί.
Στις 3.30 τα χαράματα της 14ης του Αυγούστου 1974 τελειώνουν με πλήρη αποτυχία στη Γενεύη οι τριμερείς διαπραγματεύσεις (Ελλάδας, Τουρκίας, Βρετανίας) για την κατάσταση στην Κύπρο και το κυπριακό πρόβλημα. Μία ώρα αργότερα, τα τουρκικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν Λευκωσία, Αμμόχωστο και άλλα σημεία της Κύπρου. Ο «Αττίλας 2» είχε ξεκινήσει.
Στην Αθήνα επιστρέφει ο ηγέτης του Πανελλήνιου Απελευθερωτικού Κινήματος Αντρέας Παπανδρέου, ο οποίος στις 3 του Σεπτέμβρη 1974 ίδρυσε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα, καθιστώντας την τιμωρία των ενόχων της κυπριακής προδοσίας βασικό στόχο της πολιτικής εθνικής κάθαρσης, στηλιτεύοντας το ρόλο του ΝΑΤΟ, της CIA και του Πενταγώνου – λόγια που εξέφρασαν τα αισθήματα όλων των Ελλήνων!
Μετά το δεύτερο Αττίλα, τον Αύγουστο του ’74, η τουρκική μειονότητα του 18% είχε στα χέρια της την κατοχή του 38% του νησιού. Οι Έλληνες Κύπριοι νεκροί ανέρχονται σε 4.000 με 1.619 αγνοούμενους. Τραγικός ο απολογισμός. Περίπου 200.000 είναι οι ξεριζωμένοι από τα σπίτια τους μέχρι σήμερα.

«Θέλαμε να πολεμήσουμε και μας έστειλαν για ύπνο»

 Το «Καρφί» αποκαλύπτει το παρασκήνιο της φράσης «Κύριοι, πάτε για ύπνο», που είπε το βράδυ της παραμονής της εισβολής του Αττίλα στην Κύπρο αξιωματικός της χούντας, μέσα στο Γενικό Επιτελείο, όταν οι διοικητές ζητούσαν να πολεμήσουν τους Τούρκους! Μάρτυρας ο εν αποστρατεία σήμερα στρατηγός Ελευθέριος Σταμάτης (λοχαγός τότε στην 31 Μοίρα του Λόχου Ορεινών Καταδρομών της Εθνικής Φρουράς) συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου, που άκουσε την προδοτική προτροπή!
Σήμερα, ύστερα από σαράντα χρόνια,  ο κ. Σταμάτης φωτίζει το κλίμα διχασμού πριν την  15η Ιουλίου: «Βρεθήκαμε σε εμφύλιο πόλεμο χωρίς να το θέλουμε. Λίγο πριν γίνει το πραξικόπημα, οι στρατιώτες ανησυχούσαν και οι Κύπριοι μας χρέωναν ότι δεν κάνει κάτι η Ελλάδα, για να φύγει ο «Παπακαίσαρας», όπως έλεγαν τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Δεν ήξεραν και ρωτούσαν για το αν τελικώς θα διαλυθεί η Εθνοφρουρά και τι θα γίνει έπειτα από την επιστολή που είχε στείλει ο Μακάριος στον χουντικό Γκιζίκη, τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας στην Ελλάδα. Η επιστολή διαμήνυε τη διάλυση της μισής Εθνικής Φρουράς και την επιστροφή-απόλυση πίσω των Ελλαδιτών καταδρομέων και αξιωματικών. Θα συνεχίσει να υπάρχει στρατός στην Κύπρο ή όχι; Τι τελικώς θα συμβεί; Έβραζε το κλίμα εντός της μονάδος. Τότε ο Διοικητής Καταδρομών της Κύπρου συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Κομπόκης, δύο μέρες πριν από το πραξικόπημα, συγκέντρωσε τους Ελλαδίτες αξιωματικούς και μας εξήγησε την κατάσταση και την ανησυχία του. Μας είπε λοιπόν, ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει και επομένως πρέπει να απομακρυνθεί ο Μακάριος διά της βίας και ό,τι είναι να γίνει θα λάβει χώρα πριν τις 20 Ιουλίου που είχε οριστεί η μέρα εφαρμογής της εντολής της διάλυσης της Εθνοφρουράς. Αλλιώς θα χάνονταν 20 χρόνια αγώνα και θα εκτιθέμεθα αμυντικά στους Τούρκους. Η κατάσταση θα ήταν τότε πολύ χειρότερη. Και μάλιστα μας ξεκαθάρισε ότι είχε οριστεί κανονική στρατιωτική επιχείρηση διαταχθείσα από την Ελλάδα. Αυτά μέχρι τη 13η Ιουλίου».

«ΑΛΛΗΛΟΣΑΚΑΤΕΥΤΗΚΑΜΕ»
Τα συναισθήματα που υπήρχαν έπειτα από την αναγγελία του επικείμενου πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου μένουν ανεξίτηλα έως τώρα, όπως μας διηγείται ο στρατηγός. «Μεγάλη αγωνία είχα από το προηγούμενο βράδυ, ακόμα, πριν ξημερώσει η 15η Ιουλίου έως και την τελευταία στιγμή. Είχα μεγάλες αμφιβολίες για το σχέδιο που μας κοινοποιήθηκε και όριζε πώς θα δράσουμε χωρίς αντίσταση, θα αντιμετωπίζαμε τους αστυνομικούς της Κύπρου σαν να ήταν πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Η κυπριακή αστυνομία ήταν καλύτερα εξοπλισμένη από εμάς και περισσότερο φανατισμένη στο πλευρό του Μακάριου, ως όφειλε. Τελευταία στιγμή ήλπιζα μήπως και τους φωτίσει ο Θεός και  δεν γίνει το μοιραίο. Τελικά, όμως, δεν αποφεύχθηκε. Πολέμαγα να πείσω τον εαυτό μου ότι πρέπει να έχω εμπιστοσύνη στην ηγεσία μου.  Σκεφτόμουν, τι θα πει ο κόσμος; Τι θα κάνουν οι Μεγάλες Δυνάμεις; Πώς θα μας αντιμετωπίσουν οι αστυνομικοί; Θα παραδοθούν να γλιτώσουν αυτοί, να γλιτώσουμε και εμείς; Ήταν αμφίρροπο το αποτέλεσμα. Και η προετοιμασία παιδαριώδης, χωρίς κράνη και υγειονομική κάλυψη! Δυστυχώς, οι φόβοι μου βγήκαν αληθινοί και αντί να τους αιφνιδιάσουμε εμείς που κάναμε την επίθεση, μας αιφνιδίασαν οι Κύπριοι αστυνομικοί. Αλληλοσακατευτήκαμε. Μάλιστα, στο πραξικόπημα υπήρξε τόση ένταση πυρών που η μονάδα μου μόνο έχασε 9 καταδρομείς, ενώ στην εισβολή 6. Και ας ήμασταν κατά την εισβολή στην πρώτη γραμμή».
«ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΟΤΖΑΚΑΓΙΑ»
Η επιχείρηση της 31ης Μοίρας Καταδρομών στο τουρκοκρατούμενο ύψωμα του Κοτζάκαγια και η μείζονος σημασίας κατάληψή του, όπου ο στρατηγός Σταμάτης ήταν  επικεφαλής του λόχου, στέφθηκε με επιτυχία. «Το Κοτζάκαγια ήταν μία μεγάλη και επιτυχής επιχείρηση. Μάλιστα, αποτελεί τη μοναδική επιτυχημένη καταδρομική επιχείρηση, μετά από αυτές του 1946-1949 στον Γράμμο και στο Βίτσι. Αν και κατά τη γνώμη μου, έπρεπε να πέσουμε πάνω στο γεφύρωμα και να μην τρέχουμε πάνω στα βουνά. Η 31η Μοίρα είχε κάνει πολύ καλή προετοιμασία και είχαμε μελετήσει το σχέδιο. Ήταν υποδειγματική επιχείρηση. Για να είμαι ειλικρινής, αισθάνομαι και κάποιες τύψεις για τους Τούρκους, γιατί τους καημένους τους πιάσαμε στον ύπνο και δεν έμεινε ούτε δείγμα. Και αυτό, δυστυχώς, δεν είναι ό,τι καλύτερο, αλλά ίσχυε το «ο θάνατός σου η ζωή μου». Έτσι είναι ο πόλεμος. Υπήρχαν και περιπτώσεις, όχι σε μένα,  που ο Τούρκος παρακαλούσε για τη ζωή του και ο Έλληνας στρατιώτης τον άφησε και έζησε».

ΜΑΣ ΕΝΕΠΛΕΞΑΝ ΣΕ ΠΟΛΕΜΟ
Το επίπεδο των ευθυνών για την τραγική κατάληξη της Κύπρου είναι πολλαπλό. «Όταν βλέπαμε την ολιγωρία της ελληνικής ηγεσίας, πίστευα, επειδή ήμουν καλοπροαίρετος, ότι η Ελλάδα ετοιμάζεται και αύριο θα ξεκινήσει. Αυτό έλεγα και στους στρατιώτες μου. Δεν μπορούσα να πιστέψω κάτι άλλο και δεν ήθελα. Κοιτάζαμε στον ουρανό μήπως και φανεί κάποιο αεροπλάνο. Η ανησυχία και η αγανάκτηση για το πότε θα σταλεί βοήθεια ήταν έντονη στους καταδρομείς. «Λοχαγέ, που είναι τα Phantom και τα υποβρύχια;» με ρωτούσαν. Τελικά, δεν ήρθαν ποτέ και βράσαμε στο ζουμί μας. Και γι’ αυτό οι αξιωματικοί που υπηρέτησαν στην Κύπρο και εγώ αισθανόμαστε ότι η πατρίδα και μας ενέπλεξε σε εμφύλιο πόλεμο-πραξικόπημα και σκοτώσαμε τον Κύπριο αδελφό μας και στο τέλος μας παράτησε στις ορέξεις της Τουρκίας».

«ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΑ ΝΑ ΑΛΛΑΞΩ ΚΑΤΙ»
Σε ερώτηση για το αν ο στρατηγός εν αποστρατεία θεωρεί τον εαυτό του έρμαιο-παιχνίδι στα χέρια άλλων τότε και ότι τον χρησιμοποίησαν ως πειθήνιο αξιωματικό σε ένα πολιτικό παιχνίδι, απαντά: «Ασφαλώς, ακόμη δεν έχω απαντήσει στον εαυτό μου τι άλλο θα μπορούσα να κάνω τότε. Αλλά έχω καταλήξει στο ότι δυστυχώς δεν μπορούσα να αλλάξω κάτι. Δεν μπορώ να φανταστώ έναν υπολοχαγό, λοχαγό, αξιωματικό των Ενόπλων Δυνάμεων να πει ότι δεν συμμορφώνεται σε μία εντολή, η οποία ξεκινά από το αρχηγείο. Για άλλο λόγο πήγα στην αρχή στην Κύπρο τότε, να συνεργαστώ με ό,τι δυνάμεις υπήρχαν στην Κύπρο και την αστυνομία, να αντιμετωπίσουμε τον εχθρό, την  Τουρκία και όχι για να κάνω αυτή τη δουλειά. Αισθάνθηκα ότι χρησιμοποιήθηκα, αλλά είχε εκτραχυνθεί τόσο η κατάσταση που δεν υπήρχε άλλος δρόμος. Άλλοι, μάλιστα,  ήταν τόσο ενθουσιώδεις που πίστευαν ότι μόλις απομακρυνθεί ο Μακάριος θα επιτευχθεί η ένωση με την Ελλάδα. Άλλωστε το σύνθημα που κυκλοφορούσε ήταν ‘Ελλάς – Κύπρος – Ένωση’».

«ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ»
Όσον αφορά τις πιο δυνατές στιγμές που χαράχθηκαν ανεξίτηλα στη μνήμη του, μας περιγράφει: «Οι πιο συγκλονιστικές, όμως, στιγμές είναι αυτή της εισβολής και της εκστρατείας στο Κοτζάκαγια, η 22α Ιουλίου και η 14η Αυγούστου με τον βομβαρδισμό με βόμβες ναπάλμ από τα αεροπλάνα των Τούρκων που ήθελαν να ξεκάνουν την 31η Μοίρα Καταδρομών».
Καταλήγοντας σε μία γενική αποτίμηση των ανθρώπινων ζωών που χάθηκαν για την πατρίδα τους, ο κ. Σταμάτης με ηρωικό σθένος αποκρίνεται:  «Μόνο και μόνο που προσπαθήσαμε να υπερασπιστούμε την πατρίδα μας (Κύπρο) άξιζε ο αγώνας και οι θυσίες στο πεδίο της μάχης έναντι του Τούρκου. Ο Τούρκος θα το σκεφτεί να ξαναδοκιμάσει να πάθει άλλο ένα Κοτζάκαγια ή ένα Πυρόι. Έστω και έτσι άξιζε τον κόπο. Ήμασταν ορκισμένοι στο καθήκον και αυτό εκτελέσαμε».

«ΕΠΡΕΠΕ ΟΙ ΑΡΧΗΓΟΙ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑΤΟΣ ΝΑ ΤΙΜΩΡΗΘΟΥΝ…»
Ως προς την κριτική των υπευθύνων της κυπριακής τραγωδίας, ο κ. Σταμάτης είναι κάθετος και όπως λέει: «Αλίμονο αν δεν έχω το θάρρος της γνώμης μου. Οι αρχηγοί του πραξικοπήματος έπρεπε να τιμωρηθούν. Όποιος είχε λάβει μέρος στον σχεδιασμό, ο καθοδηγητής και όποιος άλλος, έπρεπε να λογοδοτήσει. Και δυστυχώς δεν λογοδότησε κανένας».
Για το χρονικό της εισβολής των Τούρκων στην Κύπρο, μας περιγράφει ο κ. Σταμάτης: «Μεταξύ των λόχων υπήρχε έντονη ανησυχία και συζήτηση για επικείμενη επίθεση από τους Τούρκους, καθώς ήμασταν ακάλυπτοι από πλευράς αντιαεροπορικής αμύνης. Ακόμα, λόγω της υφιστάμενης κατάστασης της χούντας στην Ελλάδα, τα γραφεία πληροφοριών δεν έκαναν σωστά τη δουλειά τους και ασχολούνταν με άλλα πολιτικά ζητήματα. Δεν γνωρίζαμε τι εκπαιδεύσεις και μέσα είχαν οι Τουρκοκύπριοι. Με αποτέλεσμα να αιφνιδιαστούμε και σε αυτόν τον τομέα».

Η ΦΡΑΣΗ «ΚΛΕΙΔΙ», ΜΕ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΑΝΟΙΞΕ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΙ ΜΠΗΚΕ ΜΕΣΑ
Για τη φοβερή φράση «Κύριοι, πάτε για ύπνο» που ο κ. Σταμάτης τη χρησιμοποίησε και για τίτλο του βιβλίου που έγραψε και εξιστορεί τα γεγονότα του 1974, λέει: «Έχει λεχθεί πραγματικά αυτή η φράση και είναι το κλειδί με το οποίο η Τουρκία άνοιξε την πόρτα της Κύπρου και μπήκε μέσα. Ήταν 19 Ιουλίου και από το απόγευμα οι πολίτες της Λευκωσίας έφευγαν στο δρόμο, καθώς υπήρχε έντονη φημολογία ότι ο τουρκικός στόλος είναι έξω από την Κερύνεια. Εμένα, τότε, η μονάδα μου είχε καταλάβει το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς και τα φύλαγε από επιθέσεις Ελληνοκυπρίων αντιστασιακών. Το βράδυ πριν από τα μεσάνυχτα βρέθηκα στο ΓΕΕΦ έξω από το γραφείο επιχειρήσεων. Πήγα να δω τι γίνεται. Οι πολίτες έφευγαν και εμείς δεν κάναμε τίποτα για να πάμε στις θέσεις που έπρεπε να είμαστε βάσει σχεδίου. Βρεθήκαμε 15 αξιωματικοί άγνωστοι μεταξύ μας, που είχαμε όλοι την ίδια ανησυχία. Ζητούσαμε να βγει κάποιος επιτελής από το ΓΕΕΦ να μας πει τι κάνουμε. Γιατί δεν βγαίνουν οι μονάδες έξω;  Δηλαδή αντί το ΓΕΕΦ να κυνηγάει εμάς να φύγουμε, εμείς πήγαμε και φωνάζαμε να μας διατάξει το ΓΕΕΦ για να φύγουμε! Τότε, λοιπόν, υπήρξε ένας αλαλαγμός, μία απειθαρχία στην ουσία. Βγήκε κάποιος επιτελής έξω που μετέφερε την εντολή της ηγεσίας και μας είπε: ‘Κύριοι, μην ανησυχείτε. Δεν τρέχει τίποτα. Μας διαβεβαίωσαν από πάνω ότι οι Τούρκοι κάνουν απλή επίδειξη δυνάμεων’».

ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΕΤΟΥΣΑΜΕ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ
«Κάποιος αντισυνταγματάρχης από κάτω του λέει: ‘Μας πώς το λέτε αυτό; Με τι δεδομένα;’ και ο ανώτερος απαντά: ‘Μας διαβεβαίωσε ο Ζόζεφ Σίσκο (απεσταλμένος υφυπουργός Εξωτερικών της Αμερικής) ότι οι Τούρκοι κάνουν επίδειξη και δεν πρόκειται να γίνει τίποτα. Κύριοι, πάτε για ύπνο!’ Είπαμε και εμείς ότι κάτι ξέρουν παραπάνω από εμάς και πήγαμε για ύπνο. Και μας ξύπνησαν το πρωί τα τουρκικά αεροπλάνα! Και ακόμα τρέχουμε. Αυτή η φράση μου έμεινε στο μυαλό μου και την έχω δει στον ύπνο μου δεν ξέρω πόσες φορές. Εάν μας έλεγε οτιδήποτε άλλο ο ταγματάρχης, εκτός από αυτό, η κατάσταση στην Κύπρο θα ήταν διαφορετική. Εάν μας έλεγαν το λογικό και οι μονάδες πήγαιναν το βράδυ έξω στις παραλίες, θα γίνονταν δύο πράγματα: ή η Τουρκία δεν θα δοκίμαζε να κάνει απόβαση το πιθανότερο ή θα δοκίμαζε και θα πάθαινε τέτοια ζημιά που θα ησύχαζε η Ελλάδα για δεκαετίες. Το υπογράφω και με τέσσερα χέρια. Και αυτό αποδεικνύεται και από το ότι στις 22 Ιουλίου η Τουρκία ήταν στα όριά της, δεν άντεχε άλλο. Αν είχαμε μία ακόμα δυνατή μονάδα υποστήριξης θα τους πετούσαμε στη θάλασσα. Αλλά με την εκεχειρία και τη συστηματική παραβίασή της εκ μέρους τους κέρδισαν πολύτιμο χρόνο μεταφέροντας όλες τις δυνάμεις. Άλλο μεγάλο λάθος της κυβέρνησης. Δεν υπάρχει άλλος στρατός στην παγκόσμια ιστορία που να κατελήφθη κοιμώμενος. Γιατί, ορέ ένστολα ανδρείκελα, προκαλέσατε τέτοια ζημιά στον Ελληνισμό;».

«Η ΗΤΤΑ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΗΤΑΝ ΚΑΘΑΡΑ  ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ»
Για τις σχέσεις πολιτικής και φυσικής ηγεσίας μας, ο κ. Σταμάτης τονίζει: «Δεν είναι εύκολο ένας διοικητής μονάδος ή ακόμα και της Κύπρου να κάνει του κεφαλιού του. Αλλά μην ψάχνουμε να βρούμε κάτι σε μία πολιτική ηγεσία που δεν υπήρχε! Δεχόταν εντολές από μία στρατιωτική ηγεσία και αυτή με τη σειρά της από έναν ταξίαρχο, τον Ιωαννίδη. Η στρατιωτική ηγεσία ξεφτιλίστηκε.  Οι άνθρωποι ήταν ανίκανοι».
Για το θέμα της «προδοσίας» από τους Ελλαδίτες πολιτικούς προς τους Κυπρίους ξεκαθαρίζει: «Δεν θεωρώ ότι υπήρξε εγκληματική προδοσία της Ελλάδας προς την Κύπρο, γιατί είναι πολύ βαριά λέξη. Σημαίνει ότι κάποιος ενσυνειδήτως παρέδωσε έστω και μια σπιθαμή εθνικού εδάφους. Από εκεί και πέρα, αν ολιγώρησε, αν κιότεψε, αν ήταν ηλίθιος ή κάτι άλλο δεν θα το πω προδοσία, αν και το αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Η ήττα της Ελλάδος στην Κύπρο ήταν καθαρά στρατιωτική. Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν ο στρατός έκανε καθαρά τη δουλειά του στην Κύπρο και δεν λειτουργούσε ως όργανο των οποιωνδήποτε σκοπιμοτήτων. Τότε η κατάσταση θα ήταν διαφορετική».

ΕΡΕΥΝΑ: ΧΑΡ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ