Η μάχη της Κύπρου δόθηκε από ελληνικής πλευράς σε δύο πεδία, διπλωματικό – πολιτικό και στρατιωτικό. Στο παρόν σημείωμα – αφιέρωμα θα ασχοληθούμε μόνο με το «στρατιωτικό πεδίο» και ειδικότερα με την μάχη των τριών πρώτων ημερών από 20.05.30 μέχρι 22.16.00 Ιουλίου, οπότε συμφωνήθηκε η κατάπαυση του πυρός. ! Παρενθετικά υπενθυμίζουμε, ότι στις συνδυασμένες επιχειρήσεις ξηράς – θάλασσας – αέρος η επιδίωξη, του μεν επιτιθεμένου είναι η απόκτηση μιας λωρίδας ξηράς – στενής έστω – που ονομάζουμε, «προγεφύρωμα», του δε αμυνομένου η απόκρουση της αποβάσεως, η εξάλειψη του προγεφυρώματος που όμως πρέπει να γίνει εντός του πρώτου 24ώρου. Πάσα καθιστέρηση του αμυνομένου για την αποκατάσταση του εθνικού εδάφους, πέραν των 24 ωρών θα είναι επιζήμια γι’ αυτόν.
Στην απόβαση της Νορμανδίας 6/6/1944, ο Χίτλερ είχε δεσμεύσει δύο τεθωρακισμένες Μεραρχίες μακράν του πεδίου της μάχης, τις οποίες αποδέσμευσε το απόγευμα της ίδιας ημέρας, αλλά ήταν πλέον αργά. Οι αγώνες αυτού του τύπου, που χαρακτηρίζονται ειδικοί, πρέπει να δίδονται «επί των ακτών και δια τας ακτάς”. Την αρχή αυτή του πολέμου οι βετεράνοι της 10ετίας του 1940, απόφοιτοι ανωτάτων σχολών εσωτερικού και εξωτερικού Έλληνες αξιωματικοί, επιτελείς και διοικητές, ενστερνίζονταν πλήρως. Ο σχεδιασμός για την απόκρουση μιας πιθανής τουρκικής εισβολής ξεκίνησε το καλοκαίρι 1964 μετά τα γεγονότα της Τυλληρίας και την εγκατάσταση στην Κύπρο της ελληνικής Μεραρχίας.
Το σύνολον των ακτών της Κύπρου – όσες προσφέρονταν – θα αποτελέσουν στα σχέδια πιθανούς αιγιαλούς αποβάσεως, με βαρύτητα βεβαίως τις βόρειες ακτές (Κυρήνεια). Αρχής γενομένης το καλοκαίρι 1965, τα «weekend» και τα «holidays» για τον ελληνικό στρατό (Ελλαδικό και Κυπριακό) θα ήταν άγνωστα. Κάθε εβδομάδα, από Παρασκευή μέχρι Δευτέρα, τα στρατεύματα βρίσκονταν εκτός στρατοπέδου και συγχρόνως πραγματοποιείτο τοπική επιστράτευση. Δοκιμάζονταν τα Σχέδια, τα οποία έφεραν διάφορες κωδικές ονομασίες υπό την Γενική Διεύθυνση πάντοτε της ΑΣΔΑΚ.
Έτσι έκαστος βαθμοφόρος, κάθε στρατιώτης, γνώριζε με «κλειστά μάτια» που θα κατευθυνθεί τη νύχτα για να αντιμετωπίσει τον Τούρκο εισβολέα, σε πιθανή απόβαση. Κατά την τουρκική εισβολή του 1974 το αμυντικό σύστημα της Κύπρου, που προετοιμαζόταν 10 χρόνια, λειτούργησε μεν αλλά μόνο μερικώς. Η μερική έστω λειτουργία σημειώθηκε χάρις στην πρωτοβουλία των εγγύς του προγεφυρώματος και τουρκικών θυλάκων ευρισκομένων ελληνικών Μονάδων, χερσαίων και ναυτικών (δύο τορπιλάκατοι).
Ως ακτή αποβάσεως των τουρκικών δυνάμεων είχε επιλεγεί η περιοχή Πεντεμίλι δυτικά της Κυρήνειας. Η απόβαση ξεκίνησε την 05.30 ώρα της 20/7/1974 ενώ από τις 05.15 ώρας η τουρκική αεροπορία άρχισε να βομβαρδίζει στρατιωτικούς και πολιτικούς στόχους στην περιοχή Κυρήνειας – Λευκωσίας με ταυτόχρονη μεταφορά καταδρομέων με ελικόπτερα στη περιοχή Αγύρτας και ρίψη αλεξιπτωτιστών στον θύλακα Λευκωσίας (Γκιόνελι).
Εναντίον της τουρκικής αρμάδας έπλευσαν «πάση δυνάμει» οι δύο τορπιλάκατοι Τ/Α3 και Τ/Α4 για να βρεθούν σε απόσταση βεληνεκούς των πυροβόλων τους ώστε να προσβάλουν επιτυχώς την τουρκική νηοπομπή. Δυστυχώς οι τορπιλάκατοι προσεβλήθησαν από την τουρκική αεροπορία και ολόκληρα το πλήρωμα της Τ/Α3 με κυβερνήτη τον υποπλοίαρχο Ε. Τσομάκη έπεφτε ηρωικώς μαχόμενο υπέρ πίστεως και πατρίδος, τιμώντας την ιστορία και την δόξα του πολεμικού μας ναυτικού.
Την 1η ημέρα η αποβατική επιχείρηση των Τούρκων ήταν βραδείας εξελίξεως λόγω προβλημάτων και συγχύσεως που δημιουργήθηκαν εντός του προγεφυρώματος όπου αποβιβάστηκε ανενόχλητα δύναμη ενός ΣΑΤ (Συγκρότημα Αποβατικού Τάγματος), Η απόβαση (αποβίβαση) του 50ού τουρκικού Συντάγματος πεζικού με Τ/Θ και μιας Μοίρας Πυροβολικού, ολοκληρώθηκε την 22.1600 Ιουλίου ενώ δια των ελικοπτέρων είχε αποβιβασθεί στον θύλακα Λευκωσίας – Αγύρτας δύναμη δύο Ταξιαρχιών περιλαμβανομένων και αλεξιπτωτιστών Σύνολον 9 ΤΠ, μία ΕΜΑ και 1-2 ΜΠ (Ι. Μπίτος – από την Πράσινη Γραμμή στους δύο Αττίλες σελ. 245 -περ. Πόλεμος και Ιστορία Ιούνιος 2008 σελ. 28-35).
Ενεργώντος σύμφωνα με το δόγμα «αγώνας επί των ακτών για τις ακτές» ο αντισυνταγματάρχης Παύλος Κουρούπης διοικητής του 251 ΤΠ Κυρήνειας ενεργεί αντεπίθεση και κατορθώνει να περισφίξει το προγεφύρωμα σε μια ζώνη πλάτους 350 και μήκους 1000 μέτρων. Κατά τη νύκτα της 20/21 (02.30 της 21ης Ιουλίου) δύναμη πέντε Λόχων από διάφορες Μονάδες προσβάλλει επίσης τις εχθρικές θέσεις. Και οι δύο ενέργειες μη υποστηριχθείσες από πυροβολικό και μη ενισχυθείσες με νωπές δυνάμεις, δεν οδήγησαν στην επίτευξη του στόχου παρά την τόλμη και γενναιότητα που επέδειξαν οι Έλληνες μαχητές. Ο Κουρούπης, μαχόμενος το επόμενο διήμερο εντός της Κυρήνειας παύει να δίνει σημεία ζωής και έκτοτε η τύχη του αγνοείται. Επίσης την ίδια νύχτα 20/21 Ιουλίου οι τρεις Μοίρες Καταδρομών 31, 32, 33 και αργότερα η επιστρατευόμενη 34η επιτίθενται κατά της αμυντικής τοποθεσίας διαβάσεως Μπογαζίου όπου οι καταδρομείς αγωνίζονται με άφθαστη ανδρεία και αυταπάρνηση και ο διοικητής της 33 ΜΚ ταγματάρχης Γ. Κατσάνης πέφτει ηρωικά μαχόμενος στο ύψωμα Πετρομούθια Πενταδάκτυλου. Ο αντισυνταγματάρχης Γ. Μπούτας επικεφαλής της Μονάδος του (286 ΜΤΠ) κινούμενος προς την περιοχή του Προγεφυρώματος τραυματίζεται θανάσιμα.
Το αρματαγωγό «Λέσβος» με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Ε. Χανδρηνό που μετέφερε από Λεμεσσό απολυόμενους της ΕΛΔΥΚ «κρατάει» έξω από την Πάφο και προσβάλλει με τα πυροβόλα του τον τουρκικό θύλακα στην πόλη. Η ενέργεια αυτή του «Λέσβος» δημιουργεί σύγχυση στην τουρκική αεροπορία η οποία βυθίζει το δικό τους αντιτορπιλικό «Κοτζάτεπε». Σ’ αυτό το τριήμερο και συγκεκριμένα την 20η και την νύκτα 20/21 Ιουλίου εκδηλώνεται επίθεση της ΕΛΔΥΚ μετά Μονάδων της Ε/Φ εναντίον του θύλακα «Γκιάνελι», η οποία παρά την ορμητικότητα που είχε, δεν κατέληξε σε επιθυμητό αποτέλεσμα λόγω υπερτέρων τουρκικών δυνάμεων που είχαν αποβιβαστεί και της οχυρώσεως της περιμέτρου που είχε οργανωθεί από τον καιρό της «ειρήνης».
Στην μάχη του Γκιόνελι που εξελίχθηκε σε τιτανομαχία έπεσαν ηρωικώς μαχόμενοι ο υπολοχαγός Σ. Τσιώνος και πέντε οπλίτες ενώ αγνοείται η τύχη τριών στρατιωτών της ΕΛΔΥΚ. Η τιτανομαχία της ΕΛΔΥΚ θα επαναληφθεί την 14η Αυγούστου σε αγώνα εκ του «συστάδην» για την υπεράσπιση του ελληνικού Στρατοπέδου. Επέμβαση από το «εθνικό κέντρο» (Ελλάδα) σ’ αυτό το κρίσιμο τριήμερο εκδηλώθηκε δια της αποστολής με 15 Α/Φ νορντάτλας της Α’ Μοίρας Καταδρομών, την νύχτα της 21/22 Ιουλίου η οποία, παρά τις απώλειες 28 ανδρών + 4 πλήρωμα από την κατάρριψη ενός αεροσκάφους, διεξήγαγε ένα υπέροχο αγώνα που είχε ως αποτέλεσμα η Λευκωσία να διατηρήσει την ελευθερία της. Οι απώλειες του εξ Ελλάδος στρατιωτικού προσωπικού (Ι. Μπίτος σελ. 369-374) ανέρχονται σε 14 αξιωματικούς και 76 οπλίτες πεσόντες και σε 9 αξιωματικούς και 80 οπλίτες αγνοούμενους.
Από την σύντομη εξιστόρηση των γεγονότων του τριημέρου 20/22 -7-1974 προκύπτει ότι οι ευρεθέντες στην πρώτη γραμμή του μετώπου Έλληνες (ελλαδίτες – ελληνοκύπριοι) αξιωματικοί και οπλίτες εξεπλήρωσαν πλήρως το καθήκον τους προς την πατρίδα, αγωνισθέντες κάτω από αντίξοες συνθήκες, αυταπάρνηση και ηρωισμό εναντίον εχθρού που υπερτερούσε συντριπτικά σε προσωπικό, μέσα και οπλικά συστήματα και το γεγονός, ότι οι αγώνες και οι θυσίες των τέκνων της που έπεσαν για την ελευθερία του σμαραγδένιου νησιού , παρά τις κατά καιρούς επιβουλές, διατήρησε και διατηρεί επί τρεις χιλιετίες την ελληνικότητά του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Oσα δημοσιεύματα δεν έχουν την υπογραφή μας αντιπροσωπεύουν την προσωπική γνώμη των συγγραφέων τους και όχι την δική μας.Κάθε γνώμη είναι σεβαστή, αρκεί να αποφεύγονται ύβρεις, ειρωνείες και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί, πολύ περισσότερο σε προσωπικό επίπεδο, εναντίον των συνομιλητών ή και των συγγραφέων, με υποτιμητικές προσφωνήσεις, ύβρεις,, ή απειλές.